Viêm túi thừa đại tràng là bệnh lý phổ biến với triệu chứng thường không rõ ràng, tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm như viêm phúc mạc, xuất huyết, thủng túi thừa, rò các cơ quan lân cận. Do đó, phát hiện và điều trị sớm, hiệu quả là vô cùng quan trọng để tránh những hậu quả nghiêm trọng.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của ThS.BS Dương Xuân Lộc - Bác sĩ Ngoại tiêu hóa - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
1. Viêm túi thừa là gì?
Viêm túi thừa đại tràng là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại một hoặc các túi thừa mọc ở thành đại tràng. Khi vi khuẩn xâm nhập vào những túi này sẽ gây viêm túi thừa, ảnh hưởng đến bên trong và xung quanh túi thừa.
Túi thừa đại tràng thường chứa phân bị kẹt lại, theo thời gian đóng rắn thành sỏi phân (fecalith). Sỏi phân này làm tắc nghẽn lòng túi thừa và chèn ép vách túi, tạo điều kiện cho vi trùng (đã có sẵn rất nhiều trong phân ở đại tràng) phát triển mạnh mẽ bên trong, dẫn đến viêm túi thừa.
2. Triệu chứng túi thừa và viêm túi thừa đại tràng
Bệnh túi thừa thường không có triệu chứng và không cần điều trị đặc biệt. Tuy nhiên, nếu các túi này bị viêm nhiễm, dẫn đến tình trạng viêm túi thừa đại tràng, sẽ xuất hiện các triệu chứng rõ ràng hơn như:
- Đau bụng, đặc biệt ở vùng bụng dưới bên trái. Tình trạng đau bụng ban đầu có thể nhẹ nhưng mức độ nghiêm trọng tăng dần trong vài ngày.
- Thay đổi thói quen đi vệ sinh, bao gồm tiêu chảy hoặc táo bón.
- Sốt, có thể sốt cao hoặc rét run.
- Đau rát khi đi tiểu.
- Chán ăn, buồn nôn và nôn ói.
- Sốt cao, kèm theo rét run.
- Đầy hơi, chướng bụng.
- Vùng kín ra khí hư bất thường.
Viêm túi thừa đại tràng có thể làm rách thành ruột. Biến chứng này gây rò mủ ra ổ bụng, dẫn đến các tình trạng nghiêm trọng như:
- Viêm phúc mạc: Biến chứng nguy hiểm xảy ra khi túi thừa bị viêm nhiễm nặng hoặc thủng, khiến dịch tiêu hóa hay phân rò rỉ vào khoang bụng. Nhiễm trùng lan rộng ổ bụng (phúc mạc). Nếu không được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong.
- Áp xe.
- Tắc ruột.
- Chảy máu trực tràng.
- Rò rỉ: Hình thành đường rò từ ruột đến các cơ quan khác trong bụng và vùng chậu, gây ra các vấn đề về tiết niệu.
3. Nguyên nhân hình thành túi thừa
Nguyên nhân hình thành túi thừa đại tràng vẫn chưa có lời giải thích nhưng các chuyên gia cho rằng, các túi thừa xuất hiện do áp lực tác động lên những điểm yếu tự nhiên trong thành ruột già, thường gặp nhất ở phần dưới (đại tràng sigma).
3.1 Túi thừa và viêm túi thừa
Túi thừa đại tràng là tình trạng khá phổ biến, ảnh hưởng đến một nửa số người ở độ tuổi 60. Tuy nhiên, đa số người bệnh túi thừa không có triệu chứng. Chỉ có một tỷ lệ nhỏ, từ 10% đến 25% trường hợp túi thừa tiến triển thành viêm.
3.2 Chảy máu túi thừa
Túi thừa đại tràng có thể bị chảy máu do vỡ mạch máu, biểu hiện qua việc đi ngoài ra máu. Tuy thường không gây đau và tự khỏi, một số trường hợp hiếm gặp (chảy máu quá nhiều) cần can thiệp y tế như truyền máu hoặc phẫu thuật. Nếu phát hiện phân có máu, mọi người hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.
3.3 Mối liên hệ giữa chất xơ và túi thừa đại tràng
Mặc dù nguyên nhân chính xác gây viêm túi thừa đại tràng vẫn chưa được làm rõ, các nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa chế độ ăn ít chất xơ và nguy cơ mắc bệnh này. Tăng cường chất xơ trong chế độ ăn uống là chìa khóa để ngăn ngừa táo bón và giảm thiểu nguy cơ hình thành các túi thừa đại tràng gây đau đớn.
Chất xơ có thể được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm khác nhau, từ trái cây, rau củ đến ngũ cốc nguyên cám và các loại đậu. Gạo nâu so với gạo trắng thông thường chứa nhiều chất xơ hơn. Bổ sung thêm rau xanh vào bữa ăn hàng ngày cũng là một cách hiệu quả để tăng cường chất xơ.
Theo khuyến nghị của Hiệp hội Dinh dưỡng Hoa Kỳ (The American Dietetic Association), lượng chất xơ khuyến nghị nạp vào cơ thể mỗi ngày đối với phụ nữ và nam giới lần lượt là 25 và 38 gram.
4. Chẩn đoán bệnh túi thừa
Hầu hết người bệnh không hề hay biết mình có túi thừa đại tràng vì bệnh thường không có triệu chứng. Việc phát hiện thường diễn ra khi bệnh nhân đi khám sức khỏe do lý do khác. Bác sĩ có thể chẩn đoán túi thừa qua X-quang hoặc nội soi đại tràng. Tuy nhiên, khi túi thừa bị viêm sẽ hình thành áp-xe và gây đau đớn, ổ mủ sẽ xuất hiện trên hình ảnh siêu âm hoặc chụp cắt lớp ổ bụng - chậu.
5. Điều trị viêm túi thừa đại tràng
Hầu hết người bị viêm túi thừa đại tràng ít khi có biểu hiện rõ ràng, do đó không cần điều trị đặc biệt. Để phòng ngừa táo bón và hình thành túi thừa, mọi người nên duy trì chế độ ăn giàu chất xơ và bổ sung chất xơ đầy đủ.
Viêm túi thừa khi các triệu chứng còn nhẹ như đau bụng và sốt có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh dạng uống. Khi cơn đau nặng hơn, bác sĩ có thể chỉ định thực hiện chế độ ăn lỏng, giúp đại tràng và ruột phục hồi.
Tuy nhiên, nếu cơn đau ngày càng nghiêm trọng hơn, sốt cao hoặc không thể uống chất lỏng, người bệnh cần nhập viện để được điều trị bằng cách tiêm kháng sinh vào tĩnh mạch, đồng thời nhịn ăn uống trong vài ngày.
Trong trường hợp viêm túi thừa đại tràng không đáp ứng với điều trị nội khoa, dẫn đến biến chứng thủng hoặc chảy máu, phẫu thuật sẽ là phương pháp can thiệp cần thiết. Phẫu thuật thường bao gồm dẫn lưu mủ và cắt bỏ phần đại tràng có chứa túi thừa. Ngoài ra, phẫu thuật cũng được chỉ định cho những bệnh nhân bị chảy máu kéo dài hoặc tắc ruột do viêm túi thừa.
Phẫu thuật cắt ruột có hai loại chính: cắt ruột một thì và cắt ruột hai thì kèm với tạo hậu môn nhân tạo.
- Cắt ruột một thì: Bác sĩ sẽ loại bỏ phần ruột chứa túi thừa và nối lại các đoạn ruột già không bị viêm, giúp phục hồi nhu động ruột bình thường.
- Cắt ruột hai kèm với tạo hậu môn nhân tạo được chỉ định cho bệnh nhân viêm đại tràng nặng, không thể nối đại tràng và trực tràng ngay trong lần mổ đầu tiên. Lúc này, bác sĩ sẽ tạo một lỗ trên bụng, nối ruột già vào đó để làm đường thoát chất thải. Sau vài tháng khi tình trạng viêm đã ổn định, bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật thứ hai để nối lại phần ruột đã cắt.
6. Phòng tránh viêm túi thừa
Một khi hình thành, các túi thừa này sẽ tồn tại vĩnh viễn. Mặc dù hiện nay chưa có cách nào để loại bỏ hoàn toàn túi thừa, mọi người có thể phòng ngừa biến chứng bằng cách duy trì chế độ ăn giàu chất xơ, uống nhiều nước và tập thể dục thường xuyên. Chế độ ăn uống này giúp nhuận tràng, giảm táo bón, từ đó hạn chế nguy cơ viêm túi thừa.
Lưu ý rằng hiện nay chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh mối liên hệ trực tiếp giữa các loại hạt và viêm túi thừa, nhưng mọi người nên chú ý lắng nghe cơ thể. Nếu cảm thấy khó chịu sau khi ăn hạt, hãy thay thế bằng nguồn dinh dưỡng khác từ chất xơ.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: Webmd.com
