Viêm gan do rượu là một trong những biến chứng nghiêm trọng của lạm dụng bia rượu kéo dài, dẫn đến tổn thương gan và nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin về các dấu hiệu, nguyên nhân và triệu chứng của viêm gan do rượu, nhằm giảm thiểu tác động xấu đến gan và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Thạc sĩ, bác sĩ Mai Viễn Phương - thuộc khoa Tiêu hoá - Gan Mật - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
1. Viêm gan do rượu là gì?
Viêm gan do rượu là tình trạng viêm gan xảy ra do lạm dụng rượu mức độ cao và trong thời gian dài. Rất nhiều người thắc mắc liệu uống rượu nhiều có gây ra viêm gan B hay không; tuy nhiên, viêm gan B thực sự là một bệnh lý do virus gây ra, không trực tiếp liên quan đến việc uống rượu. Mặc dù vậy, việc uống rượu quá mức có thể làm tăng nguy cơ nhiễm virus này do suy giảm hệ miễn dịch.
Nguyên nhân chính của viêm gan do rượu là do các sản phẩm phụ độc hại được tạo ra khi cơ thể phân hủy rượu. Các chất này gây viêm và phá hủy các tế bào gan. Dần dần, các sẹo hình thành và thay thế mô gan khỏe mạnh dẫn đến xơ gan, giai đoạn cuối của tổn thương gan do rượu. Thậm chí những người uống ít rượu hơn cũng có thể mắc bệnh nếu họ có các yếu tố nguy cơ khác.
Ở giai đoạn nặng, viêm gan do rượu có thể gây ra biến chứng nguy hiểm như tăng áp lực trong tĩnh mạch cửa, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và có thể dẫn đến xuất huyết, loét dạ dày hoặc giãn tĩnh mạch thực quản. Những tình trạng này nếu không được điều trị kịp thời có thể gây tử vong.
Theo khuyến cáo, lượng rượu tiêu thụ không nên vượt quá một đơn vị rượu tiêu chuẩn đối với nữ và hai đơn vị đối với nam. Một đơn vị rượu tiêu chuẩn chứa khoảng 14g cồn, tương đương với 350ml bia có nồng độ cồn 5%, 147 ml rượu vang nồng độ cồn 12%, hoặc 40ml rượu mạnh nồng độ cồn 40%.
Ở Việt Nam, điều này tương đương với khoảng 3/4 lon bia, một ly rượu vang hoặc một ly nhỏ rượu mạnh. Viêm gan do rượu có thể biểu hiện dưới dạng cấp tính hoặc mãn tính, tùy thuộc vào mức độ và thời gian tiếp xúc với rượu.
2. Dấu hiệu viêm gan do rượu
Viêm gan do rượu là một bệnh lý nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong. Các triệu chứng của bệnh này khác nhau tùy thuộc vào mức độ tổn thương của gan. Dấu hiệu viêm gan do rượu phổ biến nhất là vàng da và vàng tròng trắng mắt. Ngoài ra, còn có các triệu chứng triệu chứng khác như:
- Thay đổi khẩu vị (ăn không ngon miệng).
- Sụt giảm cân nặng.
- Buồn nôn và ói mửa.
- Đau bụng.
- Sốt cao.
- Mệt mỏi và yếu đuối.
- Dễ chảy máu hoặc bầm tím.
Suy dinh dưỡng thường gặp ở những người bị viêm gan do rượu. Uống một lượng lớn rượu làm giảm sự thèm ăn và những người nghiện rượu nặng sẽ nhận phần lớn lượng calo từ rượu thay vì thực phẩm. Đối với những bệnh nhân bị viêm gan do rượu nặng, các triệu chứng thường bao gồm:
- Tích tụ chất lỏng trong bụng (cổ trướng).
- Sự nhầm lẫn và thay đổi hành vi do sự tích tụ các chất độc mà gan không còn khả năng phá vỡ và loại bỏ.
- Suy thận và suy gan.
Các triệu chứng của viêm gan do rượu tương tự như nhiều tình trạng sức khỏe khác. Nếu người bệnh phát hiện bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy liên hệ với bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và bắt đầu điều trị kịp thời.
3. Các bệnh lý viêm gan do rượu
Các triệu chứng của bệnh gan liên quan đến rượu thường xuất hiện rõ ràng ở bệnh nhân trong độ tuổi 30 hoặc 40 và có thể trở nên nghiêm trọng hơn khoảng 10 năm sau đó.
Gan nhiễm mỡ do rượu thường không biểu hiện triệu chứng rõ rệt. Khoảng một phần ba bệnh nhân có thể thấy gan to và nhẵn nhưng thường không mềm.
Viêm gan do rượu có thể ở mức độ nhẹ hoặc nặng, từ các triệu chứng có thể đảo ngược cho đến tình trạng đe dọa tính mạng. Bệnh nhân bị viêm gan ở mức độ trung bình thường có triệu chứng như suy dinh dưỡng, mệt mỏi, sốt, vàng da, đau bụng phía trên bên phải, gan to và mềm và đôi khi có tiếng đập ở gan.
Khoảng 40% trường hợp nặng có thể xảy ra ngay sau khi nhập viện và dẫn đến các vấn đề từ nhẹ (như tăng vàng da) đến nặng (như cổ trướng, bệnh não chủ-cửa, chảy máu do giãn tĩnh mạch, suy gan và hạ đường huyết, rối loạn đông máu). Các dấu hiệu khác của xơ gan cũng có thể xuất hiện.
Xơ gan, nếu còn bù, có thể không gây triệu chứng. Khi gan đã bị to, gan nhiễm mỡ hoặc ung thư gan có thể được xem xét. Các triệu chứng có thể từ nhẹ như viêm gan do rượu đến các biến chứng nghiêm trọng của xơ gan giai đoạn cuối, bao gồm tăng áp lực tĩnh mạch cửa (có thể gây giãn tĩnh mạch thực quản và xuất huyết tiêu hóa trên, lách to, cổ trướng và bệnh não gan).
Tăng áp lực tĩnh mạch cửa có thể dẫn đến hình thành các shunt động-tĩnh mạch trong phổi, gây giảm oxy máu (hội chứng gan và phổi), gây tím và móng tay khum. Suy thận cấp do giảm lưu lượng máu thận (hội chứng gan-thận) có thể xảy ra. Ung thư biểu mô tế bào gan phát triển ở 10-15% bệnh nhân bị xơ gan liên quan đến rượu.
Uống rượu quá mức trong thời gian dài không chỉ gây bệnh gan mà còn dẫn đến các vấn đề như co thắt Dupuytren của cân lòng bàn tay, sao mạch, bệnh cơ và bệnh lý thần kinh ngoại vi. Đối với nam giới, uống nhiều rượu lâu dài có thể gây suy chức năng sinh dục và nữ hóa (như da mịn màng, không hói đầu kiểu nam, vú to, teo tinh hoàn và giảm lông cơ thể).
Ở một số trường hợp hiếm gặp, bệnh nhân nhiễm mỡ gan hoặc xơ gan có thể gặp hội chứng Zieve (tăng lipid máu, thiếu máu tán huyết, và vàng da).
4. Chẩn đoán
Khi xuất hiện các triệu chứng viêm gan do rượu, bác sĩ sẽ cần thu thập thông tin chi tiết về tiền sử sức khỏe của bệnh nhân, lượng rượu tiêu thụ hàng ngày và thói quen uống rượu. Bác sĩ có thể thực hiện kiểm tra thể chất để xác định xem có dấu hiệu gan to hoặc lách lớn không.
Để xác nhận chẩn đoán viêm gan do rượu, bác sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm, bao gồm:
- Xét nghiệm máu: Bao gồm các xét nghiệm chức năng gan, công thức máu, đo thời gian chảy máu, xét nghiệm điện giải và xét nghiệm các chất khác trong cơ thể để đánh giá mức độ tổn thương gan và các bất thường khác.
- Hình ảnh y tế: Siêu âm gan, CT hoặc MRI có thể cung cấp cái nhìn chi tiết hơn về gan và các tổn thương vật lý có thể có.
- Sinh thiết gan: Nếu cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định sinh thiết gan để xác nhận chẩn đoán. Sinh thiết gan là một thủ tục xâm lấn có một số rủi ro cố hữu nhưng sẽ cho thấy mức độ tổn thương của gan. Sinh thiết gan thường được thực hiện khi các xét nghiệm khác không đủ để xác định tình trạng bệnh.
Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân có thể không xuất hiện triệu chứng cho đến khi bệnh ở giai đoạn nghiêm trọng. Nếu các xét nghiệm khác không đưa ra kết quả rõ ràng, bác sĩ có thể quyết định tiến hành sinh thiết gan để có chẩn đoán chính xác hơn.
Hiện tại, viêm gan do rượu không thể chữa khỏi hoàn toàn. Các phương pháp điều trị chủ yếu nhằm giảm hoặc loại bỏ triệu chứng và ngăn chặn sự tiến triển của bệnh, hạn chế tổn thương gan. Mặc dù sẹo gan là vĩnh viễn nhưng điều trị có thể giúp phục hồi chức năng gan và hạn chế tổn thương. Các phương pháp điều trị viêm gan do rượu bao gồm:
- Thuốc: Có thể sử dụng các loại thuốc như corticosteroid và pentoxifylline để giảm viêm gan và cải thiện chức năng gan.
- Bổ sung dinh dưỡng: Bác sĩ có thể kê toa bổ sung vitamin và chất dinh dưỡng cho bệnh nhân nếu họ bị suy dinh dưỡng. Trong trường hợp bệnh nhân gặp khó khăn khi ăn, chất dinh dưỡng có thể cần được cung cấp qua ống thông.
- Ghép gan: Đối với bệnh nhân có tổn thương gan nghiêm trọng, ghép gan có thể là lựa chọn điều trị. Bệnh nhân cần kiêng rượu ít nhất sáu tháng trước khi ghép gan. Chế độ ăn uống lành mạnh và bổ sung dinh dưỡng cũng rất quan trọng để tạo sự cân bằng trong cơ thể.
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, các gói Khám sàng lọc gan mật đang được triển khai. Quý khách có thể đến thăm khám trực tiếp tại Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: Mayoclinic.org, Healthline.com, Medicalnewstoday.com
