Bị tắc ruột có nguy hiểm không là vấn đề quan trọng cần được tìm hiểu rõ. Đây là tình trạng khi hoạt động lưu thông của các chất trong ruột bị ngưng trệ. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, tắc ruột được chia thành nhiều loại khác nhau. Để tránh nguy cơ hoại tử ruột và tử vong, điều trị tắc ruột cần phải được tiến hành kịp thời.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Võ Thị Thùy Trang - Bác sĩ Nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng. Bác sĩ có gần 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực nội tiêu hóa - Gan mật tụy.
1. Tắc ruột là gì?
Tắc ruột là hiện tượng khi một phần hoặc toàn bộ ruột non hay ruột già bị tắc nghẽn. Ruột có chức năng chính là vận chuyển thức ăn và chất thải từ dạ dày đến trực tràng cũng như hấp thụ dinh dưỡng từ thực phẩm. Khi ruột bị tắc, quá trình di chuyển thức ăn và chất thải sẽ bị cản trở hoặc diễn ra chậm gây ra các vấn đề cho hệ tiêu hóa.
2. Bị tắc ruột có nguy hiểm không?
Hậu quả và mức độ của tình trạng tắc ruột phụ thuộc vào nhiều yếu tố như sau:
- Cơ chế tắc ruột: Tắc do thắt nghẹt hay bít tắc.
- Vị trí tắc: Tắc ở đầu ruột hay cuối ruột, tắc ở ruột non hay phần đại tràng.
- Mức độ tắc: Tắc hoàn toàn hay tắc không hoàn toàn.
- Tắc ruột cơ học hay tắc ruột cơ năng.
3. Các nguyên nhân gây tắc ruột
Các nguyên nhân chủ yếu gây ra tắc ruột và những biến chứng nguy hiểm kèm theo gồm:
3.1 Tắc ruột do bít tắc
Tắc ruột khiến đoạn ruột phía trên vị trí tắc bị tác động nhanh chóng và ngày càng trở nên nghiêm trọng. Ngay khi xảy ra tắc nghẽn, hệ thần kinh kích thích sóng nhu động ruột gia tăng mạnh mẽ để chống lại cản trở. Vậy, bị tắc ruột có nguy hiểm không?
Sự xuất hiện của các sóng nhu động này làm người bệnh gặp phải các cơn đau bụng như rắn bò trên thành bụng. Khi thành ruột bị tổn thương, sóng nhu động dần giảm và biến mất.
Phần ruột tại vị trí tắc sẽ bị ảnh hưởng và dần dần giãn ra. Trong tổng số hơi ở ống tiêu hóa, khoảng 70% là do cơ thể nuốt vào, trong khi 30% còn lại được tạo ra từ việc thức ăn lên men và vi khuẩn phân hủy thức ăn.
Hệ tiêu hóa sản sinh ra dịch trong ruột với lượng dịch trung bình tiết ra mỗi ngày khoảng 6 lít. Tình trạng gia tăng áp lực bên trong lòng ruột đã gây ứ trệ tĩnh mạch, làm giảm quá trình cung cấp máu cho mao mạch ở thành ruột. Hậu quả là niêm mạc ruột bị phù nề và xung huyết làm quá trình hấp thu dịch tiêu hóa giảm dần và cuối cùng là ngừng hẳn dẫn đến dịch bị ứ đọng.
Để giảm bớt áp lực tăng cao do lượng dịch và hơi quá lớn trong ruột, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách trào dịch và gây nôn. Tuy nhiên, tình trạng nôn quá nhiều, đặc biệt khi gặp tình trạng tắc ruột cao sẽ làm tình trạng người bệnh xấu đi với sự mất nước và rối loạn điện giải, thăng bằng kiềm toan.
Trong giai đoạn đầu, đoạn ruột dưới vị trí tắc thường bị xẹp xuống do nhu động ruột đẩy phân và hơi về phía dưới.
Hậu quả tại chỗ và toàn thân của tắc đại tràng cũng tương tự như tắc ruột non nhưng thường xảy ra muộn và chậm hơn. Tình trạng tăng sóng nhu động trên chỗ tắc ít xuất hiện, ruột giãn nở do chứa nhiều khí và dịch dẫn đến vi khuẩn trong đại tràng lên men.
Khi áp lực trong đại tràng quá cao, nếu van Bauhin mở, hơi và dịch sẽ trào lên ruột non gây hiện tượng giống như tắc ruột non. Ngược lại, nếu van Bauhin đóng kín ngăn chặn hơi, dịch và phân ở đại tràng trào ngược lên ruột non, đại tràng sẽ chịu áp lực lớn và giãn đến một mức độ nhất định có thể bị vỡ.
3.2 Tắc ruột do thắt nghẹt
Xoắn ruột là tình trạng phổ biến nhất trong các loại tắc ruột do thắt nghẹt và cũng gây ra hậu quả nghiêm trọng nhất. Các rối loạn toàn thân và tại chỗ một phần xuất phát từ ảnh hưởng của đoạn ruột trên vị trí tắc, tương tự như tắc ruột do bít tắc nhưng nguyên nhân chính là do mạch máu mạc và quai ruột bị thắt nghẹt.
Ruột bị xoắn là một tình trạng cực kỳ nguy hiểm. Khi quai ruột bị xoắn sẽ giãn to ra và chủ yếu chứa dịch với lượng hơi trong ruột rất ít, trừ trường hợp xoắn đại tràng. Quai ruột xoắn chứa nhiều hơi chủ yếu do sự lên men của vi khuẩn. Tĩnh mạch ở quai ruột xoắn bị ứ trệ, dẫn đến máu và huyết tương thoát vào trong quai ruột xoắn cũng như ổ bụng.
Bên cạnh đó, tình trạng này còn làm tổn thương thành ruột và phá hủy niêm mạc ruột. Các chất trong lòng ruột bị vi khuẩn tấn công làm cho nội độc tố của vi khuẩn xâm nhập vào ổ phúc mạc.
Ổ phúc mạc sẽ tái hấp thu những nội độc tố này khiến cơ thể bị sốc nhiễm độc và nhiễm khuẩn, đồng thời sốc do giảm khối lượng tuần hoàn. Hơn nữa, động mạch mạc treo tương ứng cũng bị nghẹt, không cho máu lưu thông đến quai ruột, dẫn đến hoại tử quai ruột và vỡ vào ổ bụng gây viêm phúc mạc.
Ngoài ra, phần cổ của khối lồng trong tình trạng lồng ruột cấp tính có thể gây nghẹt cho đoạn ruột lòng và mạc treo tương ứng, từ đó dẫn đến chảy máu trong ruột và hoại tử khối lồng.
3.3 Tắc ruột do liệt ruột
Khi tình trạng tắc ruột do liệt ruột gây ra bởi các bệnh cấp tính ở ổ bụng, hậu quả sẽ khác nhau tùy theo nguyên nhân. Đối với liệt ruột cơ năng do phản xạ, các triệu chứng toàn thân và tại chỗ diễn ra chậm và muộn hơn.
- Ruột bị chướng sớm chủ yếu do khí tích tụ.
- Vì không có nhu động nên người bệnh ít bị nôn mửa.
- Cùng với đói, lượng dịch ứ đọng trong lòng ruột không nhiều, tổn thương ruột xảy ra muộn và cơ chế tái hấp thu của ruột vẫn được bảo tồn lâu hơn.
Tắc ruột trong trường hợp này không nguy hiểm bằng những tình trạng khác do các hậu quả toàn thân và tại chỗ khá nhẹ.
Trên đây là tất cả các thông tin về vấn đề “bị tắc ruột có nguy hiểm không”. Khi xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ tắc ruột, mọi người nên đến các cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
