Vacxin Quimi Hib ngừa những bệnh nào?

Haemophilus Influenzae, một cầu khuẩn gram âm, được chia thành chủng không có vỏ bao và có vỏ bọc. Chủng thứ hai được tiếp tục phân loại theo huyết thanh từ type a đến f, với kiểu huyết thanh Haemophilus Influenzae type b là tác nhân gây bệnh thường gặp nhất cho con người.

Con người là ký chủ duy nhất được biết đến của vi khuẩn Hib. Các triệu chứng khi mắc bệnh sẽ phụ thuộc vào cơ quan nào của cơ thể bị ảnh hưởng; trong đó, viêm màng não, viêm phổi Hib là thường gặp nhất.

• Viêm màng não: sốt, nhức đầu, cứng cổ, buồn nôn, nôn và lừ đừ;
• Viêm nắp thanh quản: khó thở và khó nuốt, sốt;
• Viêm phổi: khó thở, sốt, mệt mỏi, bỏ ăn, đau đầu, đau ngực và ho;
• Viêm xương tủy: sưng, viêm và đau trên vùng xương bị ảnh hưởng;
• Viêm mô tế bào: khu vực bị ảnh hưởng đỏ, nóng, sưng, đau và chảy dịch hoặc mủ.

Con đường lây truyền vi khuẩn Hib là từ người mang mầm bệnh. Vi sinh vật hiện diện tại vòm họng, mũi trong thời gian dài ngay cả khi không chảy nước mũi, và lây truyền từ người này sang người khác qua các giọt tiết. Do đó, vắc-xin quimi-Hib dự phòng là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe trẻ em trong những năm tháng đầu đời.

Trong thời kỳ chưa có vắc-xin quimi-Hib, trẻ em dưới năm tuổi là đối tượng dễ bị lây nhiễm nhất của vi khuẩn Hib. Sau này, nhờ vào việc các quốc gia thường xuyên tiêm chủng chống lại vi khuẩn Hib ở trẻ nhỏ, trẻ em được tiêm vắc-xin hiếm khi bị nhiễm khuẩn bởi tác nhân này.

Vacxin quimi Hib là tên của một loại chế phẩm vắc-xin giúp đề phòng các bệnh lý nhiễm trùng do tác nhân Haemophilus Influenzae type b gây ra ở trẻ nhỏ. Như vậy, các bệnh lý có thể được ngăn ngừa từ việc tiêm vắc-xin Quimi Hib là viêm màng não, viêm mũi họng, viêm nắp thanh quản, viêm phổi, viêm xương tủy, viêm mô tế bào... do vi khuẩn Hib, mà không phải do các tác nhân khác. Trong đó, hai bệnh lý đặc biệt quan trọng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhũ nhi là viêm màng não và viêm phổi Hib.

Vacxin Quimi Hib có bản chất là vắc-xin đơn giá, có nghĩa là việc tiêm phòng loại vắc xin này chỉ giúp chủ động tạo kháng thể đối với tác nhân duy nhất được gây nhiễm là Haemophilus Influenzae type b. Thành phần điều chế vắc xin Quimi Hib được lấy từ lớp vỏ nang của vi khuẩn.

Thời điểm có thể tiêm vacxin quimi Hib là áp dụng cho trẻ từ 2 tháng tuổi. Đây là một loại vắc-xin đăng ký thực hiện dịch vụ, không nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng, tức tự chi trả.

Tuy nhiên, trong các chương trình tiêm chủng mở rộng hoặc tiêm chủng dịch vụ đang triển khai tại Việt Nam, việc tạo miễn dịch chủ động đối với Haemophilus Influenzae type b sẽ được thực hiện cùng lúc với nhiều tác nhân khác, nhằm hạn chế số mũi tiêm cũng như phản ứng sinh lý sau tiêm phòng cho trẻ.

Theo đó, trẻ em sẽ được sử dụng các loại vắc-xin kết hợp 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 với các chế phẩm là Quinvaxem, Pentaxim, Infanrix Hexa. Nhờ vậy, sau khi tiêm các loại vắc xin đa giá, trẻ sẽ tạo được sức đề kháng đối với các bệnh lý khác như bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt và viêm gan siêu vi B, không chỉ riêng vi khuẩn Hib.

Vì vacxin Quimi Hib có bản chất là vắc-xin đơn giá nên việc tiêm vắc xin Quimi Hib chỉ nhằm mục đích chủ động tạo kháng thể đối với tác nhân là vi khuẩn Hib.

Theo đó, lịch tiêm vacxin Quimi Hib thực hiện như sau:

• Đối với trẻ dưới 1 tuổi: Thời điểm tiêm 3 mũi vắc xin Quimi Hib sẽ được thực hiện tại các mốc trẻ được 2 – 4 – 6 tháng tuổi. Tuy nhiên, thời gian giãn cách giữa các mũi tiêm vacxin Quimi Hib phải được đảm bảo là không ít hơn 8 tuần.
• Khi trẻ được 15 – 18 tháng tuổi, cần đưa trẻ đi tiêm thêm mũi nhắc lại thứ 4 và cũng cần đảm bảo thời điểm này phải cách mũi thứ 3 tối thiểu 8 tuần. Trong trường hợp trẻ được áp dụng chương trình tiêm chủng mở rộng tại Việt Nam, trẻ sẽ không cần tiêm thêm Quimi-Hib ở mốc thời điểm này vì thành phần kháng nguyên của Hib đã có tích hợp sẵn trong vắc xin đa giá là loại chế phẩm 5 trong 1 hoặc 6 trong 1.
• Đối với trẻ trên 1 tuổi: Nếu vì bất cứ lý do gì mà trẻ chưa được tiêm phòng, trong giai đoạn này, trẻ chỉ cần được tiêm duy nhất 1 mũi Quimi-Hib.

Việc thực hiện tiêm vacxin Quimi Hib trong tất cả các trường hợp là tiêm bắp. Vị trí tiêm thích hợp đối với trẻ dưới 2 tuổi là vào vùng trước bên đùi; đối với trẻ lớn hơn là vào vùng cơ delta ở bắp tay.

Cần lưu ý không được chỉ định tiêm vacxin Quimi-Hib cho trẻ đã có tiền căn dị ứng, mẫn cảm với bất kỳ thành phần nào của vắc-xin. Sau khi tiêm, cần theo dõi trẻ tại chỗ ít nhất 30 phút trước khi ra về. Cơ sở y tế tổ chức tiêm phòng phải đảm bảo chuẩn bị sẵn adrenalin và corticosteroids để cấp cứu xảy ra phản ứng quá mẫn hay sốc phản vệ với vacxin.

Trong đa số các trường hợp, vacxin Quimi-Hib được ghi nhận là dung nạp tốt, ít gây ra các phản ứng bất lợi cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, một số trẻ có thể có các triệu chứng tại chỗ như đỏ, đau, ngứa hay trẻ sốt nhẹ, nổi ban trên da, khó chịu, buồn nôn và bú kém. Hầu hết các triệu chứng này thường biểu hiện ở mức độ nhẹ và sẽ tự thuyên giảm dần sau 3 ngày.

Nguồn tham khảo: chop.edu, ncbi.nlm.nih.gov, immunizebc.ca,