Công dụng thuốc Abstral

Opioids hay thuốc gây nghiện là dạng thuốc mạnh nhất được sử dụng để điều trị các cơn đau. Opioid hoạt động bằng cách gắn vào các thụ thể tồn tại ở nhiều khu vực của cơ thể, bao gồm não, tủy sống và đường tiêu hóa, qua đó làm giảm quá trình dẫn truyền tín hiệu đau đến não và mang lại hiệu quả giảm đau. Opioid được sử dụng để điều trị cơn đau trung bình đến nặng không kiểm soát được bằng các loại thuốc giảm đau khác.

Tuy nhiên nhóm thuốc này không điều trị nguyên nhân cơ bản dẫn đến các cơn đau. Ví dụ các bệnh lý ung thư gây ra cơn đau thì việc điều trị ung thư hiệu quả cũng giúp cơn đau dễ kiểm soát hơn.

Fentanyl là một trong những opioid được sử dụng trên lâm sàng với nhiều dạng bào chế và công thức khác nhau. Một trong số đó là Fentanyl dạng ngậm dưới lưỡi có tên thương mại là thuốc Abstral với tác dụng nhanh chóng nên được sử dụng để điều trị cơn đau đột ngột. Đau đột ngột là những cơn đau dữ dội, xuất hiện nhanh chóng và không liên tục (hay còn gọi là bùng phát), mặc dù đã sử dụng các loại thuốc giảm đau có tác dụng kéo dài. Khi cơn đau đột ngột xuất hiện, người bệnh cần được sử dụng các loại thuốc giảm đau tác dụng nhanh như thuốc Abstral.

Viên nén Abstral được đặt dưới lưỡi của người dùng và có cảm giác sủi bọt nhẹ nhàng khi thuốc tan ra. Cần lưu ý là không nên nhai viên thuốc Abstral. Thời gian để viên nén Abstral hòa tan hoàn toàn là khoảng 15 đến 25 phút. Trường hợp dùng đúng cách nhưng viên thuốc vẫn còn sau ngậm 30 phút, người bệnh có thể được nuốt phần còn lại với lượng nước vừa đủ. Bác sĩ sẽ chỉ định liều lượng thuốc Abstral phù hợp với từng bệnh nhân. Nếu cơn đau vẫn không thuyên giảm sau 30 phút ngậm thuốc Abstral và được sự đồng ý của bác sĩ, người bệnh có thể uống thêm một viên thuốc Abstral (cùng liều lượng với lần uống trước đó). Một số lưu ý khác bao gồm không bẻ nhỏ, ngậm, nhai hoặc nuốt viên thuốc Abstral, không ăn hoặc uống bất cứ thứ gì cho đến khi viên thuốc đã tan hoàn toàn.

Một vấn đề cực kì quan trọng là người bệnh phải đảm bảo rằng đang dùng đúng lượng thuốc theo quy định. Trước mỗi lần sử dụng, người bệnh hãy kiểm tra xem liều đang dùng có đúng với thông tin kê đơn hay không. Người bệnh không nên thay thế một loại fentanyl tác dụng ngắn khác (như thuốc Abstral) cho loại thuốc giảm đau đã được bác sĩ kê đơn.

Abstral có thể tương tác với các loại thuốc khác làm suy giảm hệ thần kinh trung ương, như thuốc cắt cơn động kinh (bao gồm cả phenobarbital), an thần (bao gồm Haldol®, Librium® và Xanax ®), một số loại ma túy khác và thuốc gây mê nói chung. Nồng độ trong máu của thuốc Abstral có thể bị ảnh hưởng bởi một số loại thực phẩm và thuốc, vì vậy chúng có thể cần điều chỉnh liều hoặc nên tránh những thực phẩm như bưởi, nước bưởi, verapamil, ketoconazol, rifampicin, phenytoin, St. John's wort và modafinil.

KHÔNG chia sẻ hoặc đưa thuốc Abstral cho người khác sử dụng do nguy cơ xảy ra các vấn đề về hô hấp nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong.

Thuốc Abstral có thể gây chóng mặt, buồn ngủ và lú lẫn. Vì vậy người bệnh không nên lái xe hoặc vận hành máy móc cho đến khi bạn biết nó sẽ ảnh hưởng đến mình như thế nào.

Lưu trữ và xử lý

Bảo quản thuốc này ở nhiệt độ phòng trong hộp đựng ban đầu. Do nguy cơ chuyển hướng (người khác dùng thuốc gây mê của bạn để đạt được hiệu quả cao, thay vì để giảm triệu chứng), bạn có thể cân nhắc giữ thuốc của mình trong hộp có khóa hoặc vị trí an toàn khác. Bảo quản thuốc Abstral ngoài tầm tay của trẻ em và tránh xa vật nuôi.

Để tránh việc ai đó vô tình uống phải thuốc Abstral, người dùng nên vứt bỏ thuốc khi không còn sử dụng theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.

Có một số biện pháp bệnh nhân có thể thực hiện để kiểm soát các tác dụng phụ của thuốc Abstral, người bệnh hãy trao đổi với bác sĩ để tìm ra biện pháp phù hợp nhất.

Một số tác dụng phụ phổ biến hoặc quan trọng nhất của thuốc Abstral:

• Thở chậm hoặc huyết áp thấp: Tác dụng phụ này có thể xảy ra khi dùng các thuốc giảm đau opioid như Abstral, đặc biệt khi sử dụng ở liều lượng quá cao hoặc tăng liều đột ngột. Thở chậm và huyết áp thấp ít xảy ra ở những bệnh nhân đã sử dụng thuốc opioid trong một thời gian dài;
• Những tác dụng phụ này cũng có thể do dùng quá liều opioid. Nếu nghi ngờ đã sử dụng quá liều opioid, người bệnh hãy gọi trung tâm cấp cứu 115 ngay lập tức. Với người đang dùng thuốc Abstral và đột ngột cảm thấy cực kỳ mệt mỏi, choáng váng, chóng mặt, đổ mồ hôi, buồn nôn hoặc khó thở... cần phải đi khám bệnh ngay lập tức. Một số bệnh nhân dùng quá nhiều thuốc opioid sẽ buồn ngủ đến mức không thể đánh thức hoặc kích thích được;
• Buồn ngủ: Cảm thấy buồn ngủ hoặc choáng váng có thể đi kèm với việc sử dụng thuốc giảm đau opioid như Abstral. Vì vậy cần tránh lái xe hoặc bất kỳ công việc tiềm ẩn nguy hiểm nào đòi hỏi sự tập trung và đầu óc tỉnh táo. Đồng thời hạn chế uống rượu hoặc các loại thuốc an thần khác trong khi sử dụng thuốc Abstral trừ khi được bác sĩ kê đơn cụ thể;
• Buồn nôn, nôn ói: Đây có thể là một trong những tác dụng phụ của thuốc giảm đau opioid và thuốc Abstral không phải ngoại lệ. Đối với một số bệnh nhân, tình trạng này chỉ kéo dài vài ngày đến vài tuần sau khi bắt đầu dùng thuốc, nhưng với một số trường hợp khác thì nó lại là một tác dụng phụ lâu dài. Buồn nôn và nôn ói có thể cản trở hiệu quả giảm đau do ảnh hưởng đến khả năng uống thuốc của bệnh nhân. Một số người bệnh cảm nhận rằng việc ăn uống hoặc nhịn ăn khi dùng thuốc Abstral có thể hữu ích để kiểm soát vấn đề này. Ngoài ra, bác sĩ điều trị có thể kê đơn các thuốc giúp kiểm soát buồn nôn và nôn;
• Táo bón là một tác dụng phụ rất phổ biến của thuốc giảm đau Opioids. Tác dụng phụ này thường có thể được kiểm soát tốt bằng các biện pháp phòng ngừa sau:
  • Uống 8 - 10 cốc nước mỗi ngày bằng nước ấm hoặc nóng có thể hữu ích;
  • Tăng cường hoạt động thể chất khi có thể;
  • Cố gắng đi tiêu vào cùng một thời điểm mỗi ngày;
  • Bổ sung nhiều trái cây và rau quả;
  • Tuy nhiên, cần lưu ý là các loại thực phẩm giàu chất xơ (ví dụ như cám, ngũ cốc nhiều chất xơ) và thực phẩm bổ sung chất xơ (chẳng hạn như Metamucil) thực sự có thể làm cho tình trạng táo bón do dùng thuốc Abstral trở nên tồi tệ hơn và nên tránh;
  • Bác sĩ điều trị có thể đề xuất một chế độ đi tiêu, sử dụng thuốc làm mềm phân và/hoặc thuốc nhuận tràng, để ngăn ngừa hoặc điều trị táo bón. Thuốc làm mềm phân hoạt động bằng cách đưa nước vào phân, làm cho phân mềm và dễ tống xuất ngoài hơn. Thuốc kích thích hoặc thuốc nhuận tràng hoạt động bằng cách kích thích phân di chuyển trong đường ruột. Các loại thuốc này có thể được dùng cùng nhau;
  • Táo bón không được điều trị có thể dẫn đến tắc ruột, vì vậy hãy nhớ thông báo cho bác sĩ nếu bệnh nhân đã không đi tiêu từ 3 ngày trở lên.

• Nhiều bệnh nhân được kê đơn các thuốc giảm đau opioid lo lắng rằng họ có thể bị nghiện những loại thuốc này. Nỗi sợ hãi này bắt nguồn từ thực tế là thuốc opioid có thể gây ra sự hưng phấn và khoái cảm cho những người sử dụng thuốc cho mục đích khác thay vì giảm đau. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc Abstral để điều trị đau thì bệnh nhân sẽ không gặp tình trạng nghiện thuốc;
• Nghiện là một nhu cầu tâm lý đối với ma túy, rất hiếm khi ảnh hưởng đến những người dùng opioid để kiểm soát cơn đau. Những người nghiện chất dạng thuốc phiện sử dụng chúng với mục đích tìm kiếm khoái cảm. Những đối tượng này cũng có thể nghiện opioid dẫn đến mất kiểm soát việc sử dụng thuốc và sẽ tiếp tục sử dụng opioid mặc dù biết chúng gây hại cho họ;
• Một người sử dụng opioid dài hạn có thể mất hoặc giảm hiệu quả giảm đau sau khi một thời gian dùng thuốc. Hiện tượng này được gọi là sự dung nạp thuốc. Khi bệnh nhân phát triển khả năng chịu đựng, họ sẽ cần liều cao hơn để giảm đau tốt. Khả năng chịu đựng là một khía cạnh hoàn toàn bình thường khi dùng thuốc giảm đau opioid và không có gì đáng lo ngại. Mục đích của việc sử dụng những loại thuốc này là để kiểm soát cơn đau tốt và liều lượng chính xác mà bệnh nhân yêu cầu không quan trọng miễn là họ có thể cảm thấy thoải mái. Nếu nghĩ rằng cần thay đổi liều lượng, người bệnh hãy trao đổi với bác sĩ để tìm ra liều lượng phù hợp giúp cơ thể thoải mái. Tuyệt đối không tự ý thay đổi liều lượng vì có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn;
• Khi một người sử dụng liều opioid thường xuyên, trong vòng ít nhất một tuần, cơ thể của họ sẽ bắt đầu thích ứng với thuốc, điều này cũng tương tự với thuốc Abstral. Đây có thể là dung nạp thuốc nhưng củng có thể gây là một sự lệ thuộc. Lệ thuộc thuốc có nghĩa là cơ thể "quen với" opioid và nó không tương đương với sự nghiện ngập. Lệ thuộc là một hiện tượng tự nhiên, vật lý xảy ra đối với tất cả mọi người khi điều trị opioid lâu dài. Điều quan trọng cần biết về sự lệ thuộc là một khi bệnh nhân trở nên phụ thuộc vào opioid, họ sẽ cảm thấy rất khó chịu nếu ngừng thuốc đột ngột. Đây được gọi là hội chứng cai thuốc với các triệu chứng bắt đầu xuất hiện trong vòng 2 ngày sau khi ngừng opioid đột ngột và có thể kéo dài đến 2 tuần. Hội chứng cai thuốc có thể ngăn ngừa được nếu bệnh nhân giảm liều opioid từ từ, thời gian giảm liều thường kéo dài ít nhất 1 tuần với sự giúp đỡ và hướng dẫn của bác sĩ. Khoảng thời gian chính xác để cai thuốc thay đổi tùy theo liều lượng, thời gian dùng thuốc Abstral trước đó và một số yếu tố cá nhân khác. Điều quan trọng cần nhớ là lệ thuộc là bình thường và xảy ra với tất cả những người dùng opioid trong một thời gian dài.

5.1. Hội chứng serotonin

Abstral có thể dẫn đến tăng cao nồng độ serotonin trong cơ thể, trong một số trường hợp hiếm gặp, có thể dẫn đến hội chứng serotonin. Các triệu chứng có thể bao gồm run rẩy, kích động, tiêu chảy, buồn nôn và nôn ói, sốt, co giật và thay đổi chức năng cơ. Các triệu chứng có thể phát sinh vài giờ đến vài ngày trong thời gian đầu sử dụng, nhưng cũng có thể xảy ra sau đó. Đây là một tác dụng phụ nghiêm trọng và bệnh nhân nên liên hệ với bác sĩ điều trị ngay lập tức nếu có bất kỳ biểu hiện nào kể trên;

5.2. Suy tuyến thượng thận

Đây là một tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nghiêm trọng khi dùng thuốc Abstral. Nó thường xảy ra ở người đã dùng thuốc ít nhất 1 tháng. Các triệu chứng của suy thượng thận thường không đặc hiệu, có thể bao gồm buồn nôn, nôn, chán ăn, mệt mỏi, suy nhược, chóng mặt và huyết áp thấp. Điều quan trọng là liên hệ với bác sĩ nếu bệnh nhân gặp bất kỳ vấn đề bất thường nào.

Mối quan tâm về ảnh hưởng chức năng sinh sản của thuốc Abstral:

• Thai phụ sử dụng lâu dài thuốc Abstral có thể dẫn đến việc sinh non hoặc thiếu tháng hoặc trẻ sinh ra có các triệu chứng cai thuốc (bao gồm suy hô hấp, thay đổi hành vi và co giật). Do đó người bệnh nên sử dụng biện pháp tránh thai an toàn trong thời gian dùng thuốc Abstral;
• Bệnh nhân đồng thời không nên cho con bú khi đang dùng thuốc Abstral vì chúng có thể truyền qua sữa mẹ.

Nguồn tham khảo: oncolink