Ý nghĩa xét nghiệm HbA1c trong bệnh đái tháo đường

Bài viết được viết bởi bác sĩ xét nghiệm Hóa sinh, Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long

HbA1C là một chỉ số xét nghiệm quan trọng, rất có ý nghĩa trong chẩn đoán, theo dõi kiểm soát lượng đường glucose máu trung bình trong khoảng thời gian 2-3 tháng, được sử dụng làm chỉ số theo dõi hiệu quả điều trị bệnh đái tháo đường.

HbA1C (Hemoglobin A1C) là một phân nhóm của HbA1, trong đó valin có chuỗi N-terminal Val) của phân tử Hemoglobin này phản ứng với glucose thông qua phản ứng glycosyl hóa không cần enzym xúc tác và không thuận nghịch để tạo nên sản phẩm amadori gọi là HbA1C bị glycosyl hóa (hay HbA1C).

Xét nghiệm HbA1C là xét nghiệm đo lượng HbA1 bị glycosyl hóa trong tổng lượng Hemoglobin của cơ thể.

Vì HbA1 gắn với glucose không cần có enzym xúc tác và không thuận nghịch, khi nồng độ glucose trong máu càng cao và thời gian có nồng độ glucose trong máu cao càng kéo dài thì sự gắn của glucose vào HbA1 càng nhiều.

HbA1C đồng thời tồn tại trong hồng cầu trong suốt đời sống của hồng cầu (tuổi thọ trung bình của hồng cầu là 120 ngày), nên giá trị đo HbA1C có thể phản ánh nồng độ trung bình của glucose máu hàng ngày trong khoảng 2 đến 3 tháng trước đó.

Chính vì vậy mà HbA1C cung cấp thông tin (chỉ báo) việc kiểm soát đường huyết tốt hơn nhiều so với giá trị của xét nghiệm định lượng glucose trong máu hoặc nước tiểu.

• Ở người bình thường (chưa được chẩn đoán đái tháo đường trước đó): HbA1c trong máu khoảng từ 4 - 6% lượng hemoglobin; Khi lượng HbA1c tăng 1% thì tương đương với lượng glucose trong máu tăng 30mg/dL (hay 1.7 mmol/L); Khi lượng HbA1c > 6.5%: phản ánh tình trạng nồng độ glucose máu trong khoảng thời gian trước đó đã tăng cao, có thể mắc đái tháo đường hoặc có thể gặp ở một số tình trạng bệnh lý khác như suy thận, ngộ độc chì,... Cần có thăm khám sâu hơn để tìm hiểu nguyên nhân, xác định bệnh lý; Lượng HbA1c < 4 % chỉ báo rằng lượng glucose trong máu giảm thấp, hoặc có thể gặp ở người đang mang thai, mới hiến máu, cắt lách, hoặc đang mắc phải các bệnh lý như thiếu máu, thiếu sắt, thời gian sống của hồng cầu ngắn, sử dụng quá liều vitamin C, vitamin E,...

• Ở người bị bệnh đái tháo đường, HbA1C được sử dụng làm mốc mục tiêu trong điều trị đái tháo đường: HbA1C <7% được coi là mục tiêu chung cho cả đái tháo đường type 1 và type 2. Trong quá trình điều trị đái tháo đường nếu kết quả xét nghiệm HbA1c >10% cho biết việc kiểm soát đường huyết của người bệnh trong thời gian 2-3 tháng trước đó rất không tốt. Khi HbA1c <6,5% cho biết đường huyết đã được kiểm soát tốt.

Bệnh nhân đái tháo đường nếu thường xuyên kiểm soát glucose máu tốt, chỉ số HbA1c <6,5% thì có thể làm chậm và ngăn ngừa các biến chứng tại mắt, thận và thần kinh do đái tháo đường.

Tuy nhiên, ở người bệnh đái tháo đường thì tùy vào độ tuổi và điều kiện sức khỏe cụ thể của từng người bệnh, mục tiêu kiểm soát đường máu bằng chỉ số HbA1C được đặt ra ở mỗi người bệnh sẽ không hoàn toàn như nhau, cũng như ở mỗi người bệnh thì tùy từng thời kỳ có thể thay đổi. Người bệnh đái tháo đường nên có liên hệ chặt chẽ với bác sĩ của mình để được hỗ trợ theo dõi, tư vấn cho phù hợp với điều kiện của mình.

Hệ thống bệnh viện Vinmec trên toàn quốc, với đội ngũ chuyên gia y tế nhiều kinh nghiệm và hệ thống thiết bị xét nghiệm tân tiến đáp ứng đầy đủ nhu cầu khám chữa bệnh đái tháo đường.