Quá trình tiến triển của viêm thanh quản cấp tính

Dựa vào nguyên nhân gây bệnh và biểu hiện lâm sàng cũng như lứa tuổi, viêm thanh quản cấp tính được phân thành nhiều loại. Ở người lớn bệnh có thể ít khi gây ra các tình trạng nguy hiểm. Tuy nhiên, đối với trẻ em cần phải theo dõi sát sao vì dễ gây khó thở thanh quản, ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ, bởi bệnh có thể tiến triển thành viêm phế quản, viêm phổi.

Viêm thanh quản cấp tính là một tình trạng viêm niêm mạc của thanh quản kéo dài dưới 3 tuần. Nguyên nhân gây bệnh viêm thanh quản cấp tính có rất nhiều, tùy theo từng nguyên nhân và lứa tuổi, viêm thanh quản cấp tính được phân loại như sau:

• Viêm thanh quản cấp tính ở người lớn: Loại viêm thanh quản này bao gồm viêm thanh quản xuất tiết, viêm thanh thiệt phù nề, viêm thanh quản do cúm...
• Viêm thanh quản cấp tính ở trẻ em: Viêm thanh quản cấp hạ thanh môn, viêm thanh quản cấp co thắt, viêm thanh quản cấp bạch hầu, viêm thanh thiệt.

Tác nhân gây bệnh viêm thanh quản cấp tính thường gặp là virus (ví dụ như Influenzae cúm, APC...); vi khuẩn ( ví dụ như S.pneumoniae phế cầu, Hemophilus influenzae...) và do trực khuẩn bạch hầu.

Bên cạnh đó, những người bị bệnh mũi xoang, bệnh phổi, bệnh họng amidan, đái tháo đường ở người lớn tuổi hay những người sử dụng giọng gắng sức, bị sặc các chất kích thích hoặc những người bị trào ngược họng và thanh quản, dị ứng thì sẽ có nguy cơ bị viêm thanh quản cấp hơn.

Viêm thanh quản cấp ở trẻ em và người lớn thường tiến triển theo trình tự mà các tác nhân gây bệnh gây ra. Quá trình tiến triển của bệnh như sau:

• Viêm thanh quản cấp ở trẻ em

Viêm thanh quản cấp hạ thanh môn: Đây là bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ từ 1-3 tuổi và khởi phát về ban đêm ở trẻ bị viêm họng thông thường. Viêm thanh quản cấp hạ thanh môn sẽ tiến triển từ từ và đột nhiên xuất hiện các triệu chứng khó thở thanh quản, ho cứng và ông ổng, giọng nói sau đó trở nên trầm hơn, buổi sáng trẻ vẫn chơi bình thường nhưng đến tối tình trạng khó thở lại xuất hiện nếu không điều trị.

Viêm thanh quản giả bạch hầu hay viêm thanh quản co thắt: Ở loại này, tình trạng viêm và phù nề sẽ khu trú ở vùng hạ họng, các cơn co thắt thanh quản gây ra triệu chứng khó thở cho trẻ vào nửa đêm về sáng. Ngoài ra, trẻ sẽ có cơn khó thở và thở rít, giọng trở nên khàn, ho ông ổng và có cơn co kéo cơ hô hấp cũng như các cơ liên sườn. Những cơn khó thở ở trẻ có thể đi qua trong nửa giờ, sau đó lại tái diễn cơn khó thở khác. Trẻ không bị tăng thân nhiệt và không có dấu hiệu toàn thân khác.

Viêm thanh thiệt: Khi thanh thiệt bị sưng nề, trẻ thường bị đau khi nuốt, khó thở và tăng tiết nước bọt, cổ trẻ ngả về trước và triệu chứng khó thở tăng lên khi trẻ nằm ngửa.

Viêm thanh quản cấp bạch hầu: Nguyên nhân là do vi khuẩn Loeffler xâm nhập vào thanh quản dẫn đến phù nề và loét có màng giả. Những màng giả này trắng, dính, dai nên sẽ bít tắc đường thở, từ đó khó thở thanh quản nặng dần, trẻ nói khàn hơn kèm sốc nhiễm độc nội độc tố. Thể viêm thanh quản cấp này rất nặng nên dễ dẫn tới tử vong ở trẻ khi không điều trị đúng và kịp thời.

• Viêm thanh quản cấp ở người lớn

Viêm thanh quản cấp do cúm: Thể này thường do cúm đơn thuần hoặc có thể kết hợp với một vi khuẩn khác gây nên các triệu chứng điển hình của viêm họng như đau họng, khó thở, sốt, ngạt mũi, đau cơ...

Viêm thanh quản cấp thể xuất tiết: Ở thể bệnh này, người bệnh bị sốt, mệt mỏi kéo dài, có thể có điểm xuất huyết dưới niêm mạc.

Viêm thanh quản cấp thể phù nề: Viêm thanh quản cấp thể phù nề là tình trạng tiếp theo của thể xuất tiết. Triệu chứng phù nề có thể khu trú ở mặt sau của sụn phễu và thanh thiệt. Ngoài ra, người bệnh sẽ nuốt đau và đôi khi có khó thở.

Viêm thanh quản cấp thể loét: Có những vết loét nông ở thanh quản, bờ đỏ, phù nề sụn phễu và sụn thanh thiệt.

Thể viêm tấy: Triệu chứng toàn thân nặng, sốt cao, mạch nhanh, mặt hốc hác. Người bệnh có triệu chứng cơ năng là khó nuốt, đau họng, nhói bên tai, giọng khàn hoặc mất hẳn, khó thở thanh quản. Ngoài ra, vùng trước thanh quản sẽ bị viêm tấy, ấn đau do sưng to. Sau khi hết viêm tấy, bệnh sẽ để lại di chứng sẹo hẹp thanh quản.

Thể hoại tử: Những tổ chức liên kết lỏng lẻo ở cổ sẽ bị viêm tấy, cứng, có thể có mủ, thanh quản bị sưng to và có màng giả che phủ khi màng sụn bị viêm và hoại tử. Sau đó, bệnh tiến triển thêm khiến bệnh nhân khó nói, khó thở và nuốt đau. Thân nhiệt cũng tăng cao, mạch nhanh yếu, thở nhanh nhưng nông, nước tiểu có Albumin, tụt huyết áp, nguy hiểm hơn là tử vong do phế quản, viêm truỵ tim mạch.

Về nguyên tắc điều trị, đối với trường hợp bị viêm thanh quản cấp không khó thở thì tốt nhất vẫn là kiêng nói, tránh lạnh, đồng thời sử dụng thuốc kháng sinh, giảm viêm, kháng histamin H1, giảm ho, tiêu đờm, thuốc giảm viêm nhóm corticoid, men tiêu viêm, tinh dầu... và nâng cao sức đề kháng bằng việc bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, điện giải.

Trường hợp bị viêm thanh quản cấp có khó thở thì tùy vào mức độ khó thở để có biện pháp xử trí thích hợp. Nếu khó thở độ I thì chỉ cần điều trị nội khoa, khó thở độ II phải mở khí quản cấp cứu và ở mức độ III thì cần phải mở khí quản cấp cứu kết hợp hồi sức tích cực. Việc điều trị cụ thể như sau:

Sử dụng kháng sinh:

• Dùng kháng sinh nhóm beta lactam như: Cephalexin, Amoxicilin, các cephalosporin thế hệ 1,2 (cefadroxil, cefaclor, cefuroxim) và các thuốc kháng men beta lactamase (ví dụ như acid clavulanic, sulbactam...)
• Nhóm kháng sinh macrolid như: Roxithromycin, clarithromycin hoặc Azithromycin,...

Sử dụng thuốc kháng viêm:

• Dùng thuốc chống viêm steroid: Các thuốc chống viêm dùng để điều trị viêm thanh quản cấp là prednisolon, methylprednisolon hoặc dexamethasone...
• Sử dụng chống viêm dạng men như alphachymotrypsin, lysozyme...

Điều trị tại chỗ:

• Dùng khí dung, bơm thuốc thanh quản có dịch kháng viêm corticoid và kháng viêm dạng men, kháng sinh.
• Ngoài ra, đối với trẻ lớn và người lớn thì cần súc họng bằng các dung dịch sát khuẩn, giảm viêm tại chỗ
• Hạ sốt, giảm đau bằng cách truyền dịch, dùng paracetamol hoặc aspirin... theo chỉ định của bác sĩ.

Tăng cường sức đề kháng:

• Bổ sung đầy đủ các yếu tố vi lượng, sinh tố, vitamin, dinh dưỡng... để tăng cường sức đề kháng, chống lại các tác nhân gây bệnh.

Viêm thanh quản cấp ở người lớn có thể ít khi gây ra các tình trạng nguy hiểm. Tuy nhiên, đối với trẻ em cần phải theo dõi sát sao vì dễ gây khó thở thanh quản, ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ, bởi viêm thanh quản cấp có thể tiến triển thành viêm phế quản, viêm phổi.

Do đó, để phòng các biến chứng nguy hiểm đó, cách phòng bệnh là nên giữ ấm cho trẻ em về mùa lạnh, người lớn không nên lạm dụng giọng quá mức. Đồng thời không nên tiếp xúc trực tiếp với người đang bị bệnh về đường hô hấp như viêm họng, viêm mũi,.... Nếu trẻ bị viêm thanh quản cấp thì phụ huynh cần theo dõi sát để phát hiện các tiến triển xấu, từ đó đưa trẻ đi cấp cứu kịp thời.

Cần đưa người bệnh cần đến bệnh viện uy tín để tiến hành thăm khám và điều trị ngay khi có dấu hiệu của viêm thanh quản cấp. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện uy tín, được đông đảo người bệnh tin tưởng thăm khám và điều trị bệnh. Không chỉ có hệ thống cơ vật chất, trang thiết bị hiện đại: 6 phòng siêu âm, 4 phòng chụp X- quang DR (1 máy chụp toàn trục, 1 máy tăng sáng, 1 máy tổng hợp và 1 máy chụp nhũ ảnh), 2 máy chụp Xquang di động DR, 2 phòng chụp cắt lớp vi tính đa dãy đầu thu (1 máy 128 dãy và 1 máy 16 dãy), 2 phòng chụp Cộng hưởng từ (1 máy 3 Tesla và 1 máy 1.5 Tesla), 1 phòng chụp mạch máu can thiệp 2 bình diện và 1 phòng đo mật độ khoáng xương....Vinmec còn là nơi quy tụ đội ngũ các y, bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ hỗ trợ phần nhiều trong việc chẩn đoán và phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của cơ thể người bệnh. Đặc biệt, với không gian được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn, Vinmec đảm bảo sẽ mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm nhất.