Lâm sàng – Tiêu chuẩn chẩn đoán – Tiếp cận chẩn đoán ARDS

Bài viết được viết bởi BSCK I Trần Ngọc Thúy Hằng, Khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Suy hô hấp cấp ARDS gây ra các biến chứng nặng nề như thuyên tắc tĩnh mạch sâu, xuất huyết tiêu hóa do stress, suy dinh dưỡng, loạn thần... Vì vậy việc phát hiện sớm có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu quả điều trị. Vậy bệnh thường có những biểu hiện lâm sàng ra sao? Tiêu chuẩn chẩn đoán là gì và có những cách tiếp cận chẩn đoán như thế nào?

Biểu hiện lâm sàng của ARDS như thế nào?

Suy hô hấp cấp ARDS sẽ có biểu hiện lâm sàng đi cùng biến cố thúc đẩy (sepsis, viêm phổi, . . . .). Cần nghĩ đến và tìm ARDS ở những bệnh nhân có khó thở diễn tiến, tăng nhu cầu cung cấp oxy, có thâm nhiễm phế nang trên hình ảnh học ( X-quang ngực, CT ngực) sau xuất hiện biến cố thúc đẩy từ 6-72 giờ.

Bệnh sử và khám lâm sàng: Bệnh nhân có biểu hiện khó thở và độ bão hòa oxy máu ( SaO2 ) giảm sau xuất hiện biến cố thúc đẩy 6-72 giờ. Người bệnh có thể ho, đau ngực, khò khè, ho ra máu, sốt, . . . .phụ thuộc nguyên nhân gây ARDS. Khám lâm sàng nhận thấy: thở nhanh, nhịp tim nhanh, ran nổ lan tỏa. Tri giác diễn tiến lẫn lộn nhanh, nặng, suy hô hấp, tím tái, vã mồ hôi.

Cận lâm sàng được chỉ định trong ARDS

Xét nghiệm công thức máu, sinh hóa giúp xác định nguyên nhân, biến chứng.

• Khí máu động mạch: Chênh lệch nồng độ oxy phế nang – động mạch tăng. Giai đoạn đầu khi máu thể hiện kiềm hô hấp. Toan hô hấp ít gặp, là dấu hiệu xấu dự đoán bệnh nhân có nguy cơ ngưng thở. Toan chuyển hóa do giảm oxy máu ít gặp, thường toan chuyển hóa do nguyên nhân gây nên như sepsis, suy thận, . . .
• Hình ảnh học: giai đoạn sớm các biểu hiện hình ảnh học khá kín đáo. X-quang ngực: hình ảnh đám mờ phế nang lan tỏa cùng xẹp phổi; CT ngực: đám mờ dạng kính loang lổ, lan tỏa, sau đó khi tình trạng diễn tiến nặng hơn có thể thấy hình ảnh đông đặc phổi.

• Siêu âm phổi tại giường: vẫn còn đang được nghiên cứu. Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy độ nhạy và đặc hiệu là 83% và 92 % so với CT ngực.
• Điện tim: thực hiện nhằm mục đích tìm các bằng chứng liên quan đến suy tim: rối loạn nhịp, tăng gánh thất, thay đổi ST gợi ý bệnh tim thiếu máu cục bộ. Hỗ trợ đánh giá suy tim – một chẩn đoán phân biệt hay gặp của ARDS
• Các xét nghiệm tìm nguyên nhân ARDS: soi, cấy đàm, máu,
• Cận lâm sàng giúp loại trừ phù phổi suy tim cấp: BNP – NT proBNP; siêu âm tim qua thành ngực.

Tiếp cận chẩn đoán ban đầu:

• Nhận biết ARDS và tìm nguyên nhân.
• Tìm các chẩn đoán phân biệt có thể gây nhầm lẫn: lưu ý đặc biệt tình trạng phù phổi, suy tim cấp.

Chẩn đoán phân biệt với ARDS

• Phù phổi cấp do tim;
• Viêm phổi lan tỏa 2 bên phế trường;
• Xuất huyết phế nang lan tỏa;
• Phản ứng viêm tự miễn;
• Viêm mạch tại phổi: liên quan các bệnh tự miễn như Lupus , . . .
• Bệnh lý ác tính lan tỏa.

Biến chứng của ARDS

• Tổn thương phổi do khí áp: gặp ở những bệnh nhân ARDS thông khí cơ học. Có thể xuất hiện sớm hoặc muộn;
• Viêm phổi liên quan chăm sóc y tế: viêm phổi liên quan thở máy, nhiễm trùng catheter ,. . . là những nguyên nhân quan trọng liên quan tử vong ở bệnh nhân ARDS;
• Loạn thần;
• Các biến chứng thường gặp ở bệnh nhân nặng – hồi sức: thuyên tắc tĩnh mạch sâu, xuất huyết tiêu hóa do stress, suy dinh dưỡng , . . . .

Ngay khi xuất hiện những triệu chứng ban đầu của bệnh, bạn nên đến ngay cơ sở y tế uy tín để được khám và điều trị. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là cơ sở y tế chất lượng cao tại Việt Nam với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, được đào tạo bài bản, chuyên sâu trong nước và nước ngoài, giàu kinh nghiệm.

Hệ thống thiết bị y tế hiện đại, tối tân, sở hữu nhiều máy móc tốt nhất trên thế giới giúp phát hiện ra nhiều căn bệnh khó, nguy hiểm trong thời gian ngắn, hỗ trợ việc chẩn đoán, điều trị của bác sĩ hiệu quả nhất. Không gian bệnh viện được thiết kế theo tiêu chuẩn khách sạn 5 sao, mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm.