Gây mê nội khí quản cắt amidan ở người lớn

Bài viết được tư vấn chuyên môn Bác sĩ chuyên khoa I Trần Thị Ngát - Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Phẫu thuật cắt amidan ở người lớn là một loại phẫu thuật phổ biến trong lĩnh vực tai mũi họng nói riêng và trong y khoa nói chung. Phẫu thuật này có mục đích chính nhằm cắt bỏ toàn bộ amidan ở họng khi chúng không còn hoạt động với chức năng bình thường. Viêm amidan ở người lớn là bệnh lý hàng đầu được chỉ định phẫu thuật. Gây mê cắt amidan ở người lớn ngày nay đang dần trở thành sự lựa chọn hàng đầu bởi nhiều ưu điểm vượt trội.

Amidan là tổ chức hạch bạch huyết ở phía sau vùng hầu họng có nhiệm vụ chính trong việc bảo vệ đường hô hấp khỏi những tác nhân xâm nhập từ bên ngoài cơ thể như virus, vi khuẩn và các loại vi nấm. Các tổ chức lympho bên trong amidan có nhiệm vụ sản xuất kháng thể chống lại tác nhân gây bệnh. Viêm amidan ở người lớn là bệnh lý phổ biến, xuất hiện khi mất sự cân bằng giữa số lượng tác nhân gây bệnh và hệ thống miễn dịch tại chỗ. Bệnh viêm amidan ở người lớn thường tái phát nhiều lần trong năm, xuất hiện theo mùa và biểu hiện mức độ nặng nhẹ thay đổi. Khi viêm amidan ở người lớn lặp lại nhiều lần với độ nặng ngày càng tăng, người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật cắt amidan để phòng tránh những tác dụng không tốt đến sức khỏe toàn thân.

Phẫu thuật cắt amidan ở người lớn tuy không quá phức tạp nhưng nếu không được thực hiện đúng kỹ thuật và phẫu thuật viên chưa có nhiều kinh nghiệm có thể dẫn tới một số các biến chứng, nguy hiểm nhất là chảy máu sau mổ. Toàn bộ cấu trúc amidan ở hai bên thành sau họng sẽ được cắt bỏ sau khi phẫu thuật kết thúc. Có nhiều phương pháp vô cảm được sử dụng như gây tê tại chỗ, châm tê, trong đó phẫu thuật cắt amidan ở người lớn có gây mê nội khí quản được ưu tiên chỉ định trong các trường hợp khó. Gây mê cắt amidan ở người lớn có ưu điểm trong việc kéo dài thời gian vô cảm và hỗ trợ ekip phẫu thuật lấy bỏ được hoàn toàn các tổ chức amidan và thực hiện bước cầm máu được kỹ lưỡng. Ngoài ra, gây mê nội khí quản cũng trở thành sự lựa chọn hàng đầu khi phẫu thuật cắt amidan ở trẻ em.

Điều trị viêm amidan ở người lớn bằng phương pháp ngoại khoa được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Viêm amidan tái phát nhiều hơn 5 lần trong 1 năm và xảy ra trong 2 năm liên tục.
• Amidan tăng kích thước nhiều lần khiến người bệnh gặp khó khăn khi hô hấp, ăn uống và giao tiếp.
• Viêm amidan ở người lớn tiến triển thành viêm mãn tính và gây ra nhiều biến chứng cho cơ thể.

Phẫu thuật cắt amidan ở người lớn có gây mê nội khí quản không được thực hiện khi:

• Viêm amidan đang diễn biến cấp tính với những biểu hiện nhiễm khuẩn nặng nề
• Bệnh nhân đang mắc các bệnh lý nội khoa mãn tính chưa được kiểm soát tốt, bao gồm bệnh lý tim mạch, rối loạn đông máu, đái tháo đường, cường giáp ...
• Phụ nữ mang thai

Quy trình thực hiện gây mê nội khí quản cắt amidan ở người lớn như sau:

Trước khi tiến hành gây mê phẫu thuật cắt amidan, ekip cần chuẩn bị các hệ thống máy hỗ trợ quá trình gây mê như máy theo dõi các dấu hiệu sinh tồn của cơ thể, máy hút, bộ dụng cụ hỗ trợ đặt nội khí quản như đèn soi thanh quản, ống nội khí quản các cỡ, canule, bộ dụng cụ phẫu thuật cắt amidan như banh miệng, kẹp cầm máu, dao điện, ống hút dịch, kim và chỉ khâu, bông gạc, bơm tiêm.

Các bước như thăm khám lâm sàng, hỏi tiền sử bệnh lý trước đây cần được thực hiện trước khi quyết định phẫu thuật. Người bệnh cũng cần được thực hiện các xét nghiệm cơ bản như xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu, chức năng đông cầm máu cơ bản, xét nghiệm viêm gan B, xét nghiệm HIV, xét nghiệm sinh hóa máu khảo sát chức năng gan thận như ure, Creatinine, men gan, đo điện tim, chụp X quang tim phổi. Phẫu thuật viên cần tư vấn và giải thích kỹ lưỡng cho người bệnh trước khi tiến hành cắt amidan về các bước sẽ thực hiện cũng như các loại tai biến có thể xảy ra.

• Hướng dẫn người bệnh nằm ở tư thế ngửa trên bàn phẫu thuật, sử dụng gối mềm để kê dưới vai khiến cổ ngửa tối đa.
• Đặt đường truyền tĩnh mạch ngoại biên.
• Tiến hành khởi mê bằng các thuốc mê, thuốc giảm đau và thuốc giãn cơ nếu cần
• Tiến hành đặt ống nội khí quản đường mũi hoặc đặt ống nội khí quản đường miệng vào đến khí quản rồi bơm bóng cố định vị trí. Sử dụng ống nội khí quản khi phẫu thuật cắt amidan ở người lớn nhằm mục đích duy trì hô hấp trong suốt thời gian phẫu thuật, hạn chế được tai biến hít ngược dịch tiêu hóa từ dạ dày hay máu từ vùng phẫu thuật vào đường thở. Ống nội khí quản nên được đặt ở vị trí thuận lợi, cố định chắc chắn tạo phẫu trường tốt nhất cho phẫu thuật viên đồng thời ống được bảo vệ tránh bị đè ép quá mức khó khăn cho thông khí.

• Duy trì mê:Trong quá trình gây mê phẫu thuật cắt amidan ở người lớn, các thuốc mê giảm đau được duy trì ở mức độ phù hợp với các tăng thì phẫu thuật. Các dấu hiệu sinh tồn luôn được theo dõi liên tục để phát hiện kịp thời các bất thường.

Sau phẫu thuật cắt amidan ở người lớn dưới gây mê nội khí quản, người bệnh cần được theo dõi và chăm sóc theo lời khuyên của các bác sĩ chuyên khoa như:

• Theo dõi dấu hiệu chảy máu sớm trong 24 giờ đầu sau mổ và chảy máu muộn ở thời điểm 1 tuần sau mổ. Cần quay trở lại cơ sở y tế ngay khi phát hiện các dấu hiệu chảy máu.
• Ngày đầu sau phẫu thuật bệnh nhân chỉ được ăn dạng lỏng như sữa lạnh. Vào các ngày tiếp theo có thể bắt đầu tập ăn với cháo loãng. Sau tuần đầu sau mổ, người bệnh có thể bắt đầu ăn cơm nhão, mềm. Các thói quen ăn uống bình thường có thể khôi phục lại từ ngày thứ 10 hậu phẫu tuy nhiên cần tránh ăn thức ăn nóng, cứng, hay chua, cay.

Tuy phẫu thuật cắt amidan là phẫu thuật thường quy nhưng vẫn tiềm ẩn những nguy cơ rủi ro hoặc biến chứng nếu như người bệnh không có sự hợp tác. Vì thế trong suốt quá trình thăm khám, người bệnh cần đặc biệt chú ý và thực hiện theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện áp dụng nghiêm ngặt các tiêu chuẩn thực hành gây mê phẫu thuật an toàn theo các hướng dẫn quốc tế. Với một đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng gây mê giàu kinh nghiệm, cùng với các trang thiết bị hiện đại như máy dò thần kinh, máy siêu âm, hệ thống kiểm soát đường thở khó của Karl Storz, hệ thống theo dõi gây mê toàn diện AoA (Adequate of Anesthesia) của GE bao gồm theo dõi độ mê, độ đau và độ giãn cơ sẽ mang lại chất lượng cao và an toàn, giúp bệnh nhân gây mê vừa đủ, không thức tỉnh, không tồn dư thuốc giãn cơ sau mổ. Hệ thống Y tế Vinmec cũng tự hào là bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam ký kết với Hiệp hội Gây mê Thế giới (WFSA) hướng đến mục tiêu trở thành bệnh viện an toàn nhất về gây mê phẫu thuật tại Đông Nam Á.

Bác sĩ Ngát có kinh nghiệm trên 15 năm làm bác sĩ Gây mê hồi sức tại các Bệnh viện: Bệnh viện Phụ sản Nhi Đà Nẵng, Bệnh viện 199 Bộ công an, Bệnh viện Tâm Trí Đà Nẵng. Hiện tại, đang là Bác sĩ gây mê Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

EM THÊM:

• Đặt ống nội khí quản qua đường miệng
• Đặt nội khí quản được chỉ định trong trường hợp nào?
• Gây mê nội khí quản là gì?