Cách chữa bệnh khô mắt

Nước mắt đóng vai trò chính trong việc cung cấp độ ẩm, bôi trơn, giúp mắt hoạt động bình thường và thoải mái. Thành phần của nước mắt bao gồm: Nước - cung cấp độ ẩm; Dầu: dùng để bôi trơn; Chất nhầy, kháng thể và các protein đặc biệt giúp ngăn ngừa các nhiễm khuẩn ở mắt. Khô mắt là tình trạng không đủ nước mắt để cung cấp độ ẩm cho nhãn cầu gây cảm giác khô rát, đỏ mắt, khó chịu,... ảnh hưởng đến chức năng nhìn của mắt.

Khi tình trạng này xảy ra có nghĩa là hệ thống tuyến lệ bị tắt hoặc cạn nước mắt. Tuy nhiên, ở một số trường hợp, khô mắt sẽ làm kích thích tiết nước mắt nhiều hơn bình thường được gọi là tình trạng “chảy nước mắt phản xạ” - do khi mắt thiếu ẩm quá mức sẽ kích thích hệ thần kinh trung ương phát tín hiệu cho tuyến lệ tăng bài tiết nước mắt. Nước mắt trong trường hợp này chủ yếu chỉ có nước nên không có khả năng cung cấp đủ ẩm cho nhãn cầu.

Hiện nay, bệnh khô mắt ngày càng trở nên phổ biến, đặc biệt là những đối tượng làm việc, tiếp xúc thường xuyên với các thiết bị điện tử như điện thoại, máy tính, tivi. Đây là bệnh lý không quá nguy hiểm nhưng lại gây ảnh hưởng đến chất lượng công việc và cuộc sống.

Bất kỳ tổn thương nào trên bề mặt nhãn cầu cũng gây khô mắt. Nguyên nhân chính của hiện tượng khô mắt bao gồm:

2.1. Mất cân bằng giữa các thành phần của nước mắt

Thành phần của màng nước mắt bao gồm 3 lớp:

• Lớp ngoài cùng là chất nhờn (chủ yếu là lipid), xuất phát từ các tuyến Meibomian. Công dụng giữ cho nước mắt lưu lại trên mắt và không bị bốc hơi quá nhanh.
• Lớp giữa là nước và các protein hòa tan trong nước, xuất phát từ các tuyến chính và tuyến phụ quanh mắt. Công dụng nuôi dưỡng giác mạc và kết mạc, tạo màng nhầy bao phủ toàn bộ mặt trước của nhãn cầu và bên trong mí mắt.
• Lớp trong là mucin, sản xuất bởi các tế bào ly, liên kết với lớp giữa để đảm bảo mắt luôn ướt.
• Nếu thiếu hoặc mất cân bằng giữa bất kỳ thành phần nào thì cũng gây ra tình trạng khô mắt.

2.2. Giảm sự tiết chế nước mắt

Sự bài tiết quá mức nước mắt không kiểm soát cũng là nguyên nhân làm mất cân đối các thành phần của màng nước mắt gây khô mắt.

2.3. Tăng sự bốc hơi của nước mắt

• Nếu tuyến Meibomian không tiết đủ dầu để bao phủ lớp nước thì màng nước mắt có thể bay hơi nhanh.
• Một số nguyên nhân thiếu nước hoặc tắc tuyến lệ của làm thiếu nước mắt.

2.4. Một số yếu tố nguy có khác

• Các loại thuốc kháng histamin, thuốc chống trầm cảm, thuốc long đờm, thuốc tránh thai, các loại hormon nội tiết,... có thể gây giảm tiết nước mắt.
• Bệnh nhân Parkinson, bệnh nhân tăng huyết áp đang điều trị cũng có nguy cơ khô giác mạc.
• Người cao tuổi, khả năng bài tiết và điều tiết nước mắt cũng suy giảm, dễ gây tình trạng khô mắt.
• Bệnh lý viêm da (Rosacea) hay viêm bờ mi làm giảm chức năng bài tiết của tuyến Meibomian, làm mất cân đối các thành phần của màng nước mắt.
• Một số bệnh lý rối loạn tự miễn như lupus ban đỏ, xơ cứng bì, viêm khớp dạng thấp và một số rối loạn khác như tiểu đường, bệnh tuyến giáp, thiếu vitamin A cũng gây khô mắt, dị ứng theo mùa.
• Thường xuyên để mắt tiếp xúc với màn hình điện tử, môi trường gió, bụi, khói hoặc quá nóng.
• Phẫu thuật laser để chữa các tật khúc xạ của mắt có thể gây các triệu chứng khô mắt tạm thời.

Một số triệu chứng có gặp ở bệnh nhân khô mắt:

• Khó chịu vùng nhãn cầu, cảm giác như có vật lạ trong mắt.
• Ngứa mắt, nhức mắt, nóng mắt, mỏi nặng trĩu mắt.
• Tròng trắng có tia màu đỏ không phải do bệnh lý vùng mắt.
• Nhìn mờ, giảm thị lực.
• Tăng nhạy cảm với ánh sáng.
• Tăng tiết nước mắt, ra ghèn trắng ở hốc mắt.

Một số phương pháp có thể sử dụng để làm giảm chứng khô mắt:

• Tìm và điều trị nguyên nhân gây khô mắt. Sử dụng các loại dung dịch làm trơn mắt như nước mắt nhân tạo để cung cấp độ ẩm tạm thời cho mắt.
• Nếu nguyên nhân khô mắt là do công việc phải tiếp xúc với màn hình điện tử thường xuyên thì nên điều chỉnh chế độ làm việc, nghỉ ngơi, thư giãn 5-10 phút sau 30-45 phút làm việc liên tục. Thư giãn cho mắt bằng cách nhắm mắt hoặc nhìn ra không gian bên ngoài (cây cối, bầu trời,...).
• Thay đổi độ sáng của màn hình máy tính phù hợp với ánh sáng của môi trường, tránh làm việc trong môi trường quá sáng hoặc quá tối. Thay đổi vị trí đặt máy ngang với tầm nhìn hoặc thấp hơn để giảm điều tiết cho mắt.
• Vệ sinh mắt nhẹ nhàng hàng ngày bằng khăn sạch với nước ẩm. Tránh dùng tay dụi mắt gây xây xước giác mạc.
• Đeo kính bảo vệ mắt khi ra đường để tránh nắng nóng, khói bụi.
• Uống đủ nước, bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho cơ thể đặc biệt là các loại vitamin. Tăng cường các loại rau xanh, trái cây có màu đỏ, omega-3.
• Thực hiện các bài tập cho mắt như chớp mắt chậm và đều, xoa bóp nhẹ nhàng vùng mắt, các bài tập nhìn, vận động mắt,... Các bài tập vùng mắt giúp nước mắt được dàn đều trên bề mặt nhãn cầu, làm sạch mắt, rửa trôi các dị vật nếu có.
• Ngủ đủ giấc, không thức khuya để mắt có đủ thời gian để nghỉ ngơi.
• Chườm khăn ấm lên mắt làm dịu mắt, giảm tình trạng khô rát, tăng tuần hoàn đến vùng mắt, giúp mắt được thư giãn và tăng bài tiết nước mắt.

Ngoài ra, bạn cũng có thể dùng dưa chuột cắt thành miếng mỏng và đắp lên trên 2 mắt trong khoảng 10 phút cũng giúp thư giãn và làm giảm các triệu chứng của khô mắt. Hoặc dùng bông nhúng vào dầu dừa đắp lên mắt cũng giúp giảm khô mắt.

Tuy nhiên, nếu sau khi bạn áp dụng các biện pháp trên nhưng bệnh khô mắt không được cải thiện thì hãy đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám, tư vấn hỗ trợ điều trị.

Tóm lại, khô mắt là một bệnh lý thường gặp, không gây nguy hiểm nhưng lại ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt và làm việc. Để điều trị chứng khô mắt trước tiên cần tìm nguyên nhân gây khô mắt và giải quyết nó, sau đó mới dùng các biện pháp để cải thiện triệu chứng, tăng tuần hoàn đến mắt và tăng độ ẩm vùng nhãn cầu.