Bị sốt xuất huyết có ho không?

Sốt xuất huyết là một bệnh lý cấp tính nguy hiểm thường hay gặp trong giai đoạn mùa hè và có khả năng bùng phát mạnh tạo thành dịch. Do tính chất thường gặp và thường bắt đầu với các triệu chứng như sốt cao, nhức mỏi, đau cơ,... như các bệnh lý nhiễm khuẩn khác, nhiều người băn khoăn không biết khi bị sốt xuất huyết ho và sổ mũi không. Bài viết sau sẽ cung cấp các thông tin trên đến bạn đọc.

Sốt xuất huyết là bệnh lý truyền nhiễm cấp tính do vi rút dengue gây ra mà trung gian truyền bệnh là muỗi vằn. Khi muỗi vằn đốt bệnh nhân sốt xuất huyết, vi rút Dengue sẽ đi vào và nhân lên trong máu của chúng sau đó lây qua người lành nếu họ bị những con muỗi này đốt. Sốt xuất huyết thường phổ biến ở những vùng có khí hậu nhiệt đới với thời tiết nóng ẩm và mưa nhiều như các nước Đông Nam Á và điển hình là Việt Nam chúng ta. Hiện nay, sốt xuất huyết đã lưu hành rất phổ biến ở tất cả các vùng trong nước kể cả ở thành thị và vùng nông thôn. Thời điểm từ tháng 7 - tháng 10 là giai đoạn dịch bùng phát mạnh nhất.

Tác nhân gây bệnh sốt xuất huyết dengue là vi-rút Dengue, trong đó có 4 type huyết thanh. Thông thường, các dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng thường nhẹ khi một người bị nhiễm vi rút sốt xuất huyết lần đầu tiên. Tuy nhiên, nếu người đó bị tái nhiễm với một loại virus sốt xuất huyết khác, các tình trạng nghiêm trọng sẽ xảy ra với tỷ lệ cao hơn như chảy máu, sốc hoặc thậm chí có thể tử vong. Bệnh có thể gặp ở bất kỳ ai và bất kỳ lứa tuổi nào, mỗi người có thể bị sốt xuất huyết vài lần trong đời.

Hiện nay chưa có vaccine dự phòng cũng như phương pháp điều trị đặc hiệu đối với bệnh sốt xuất huyết. Cách phòng bệnh tốt nhất là ngăn chặn mọi nguy cơ cho muỗi sinh sôi và phát triển như phát quang bụi rậm, khai thông kênh rạch, ao tù nước đọng, không để các dụng cụ chứa nước hở sẽ là nơi cho muỗi đẻ trứng. Bên cạnh đó, cần tránh để muỗi đốt thông qua việc ngủ màn, tiêu diệt muỗi bằng nhiều phương pháp như vợt muỗi, đốt nhang muỗi, thoa kem chống muỗi,...

Phần lớn những người nhiễm sốt xuất huyết do vi rút Dengue lần đầu tiên không có triệu chứng. Trong một số trường hợp, các triệu chứng như sốt nhẹ, nhức đầu, đau cơ và khớp và các nốt xuất huyết dưới da có thể xuất hiện. Tuy nhiên, nếu bị tái nhiễm bởi một loại vi rút sốt xuất huyết khác, tình trạng lâm sàng sẽ thường nghiêm trọng hơn. Quá trình phát bệnh của sốt xuất huyết có thể chia thành 3 giai đoạn:

• Trong 2 – 7 ngày đầu: Người bệnh sốt cao liên tục, ở trẻ em có thể sốt cao có thể dẫn đến sốt co giật. Bên cạnh đó là các triệu chứng phổ biến khác như chán ăn, buồn nôn, nôn và đau bụng. Mặt đỏ bừng và các nốt xuất huyết trên cơ thể, cánh tay và chân.
• Trong 2 -3 ngày tiếp theo: Sau giai đoạn sốt, người bệnh có thể bước vào giai đoạn sốc với các triệu chứng nguy hiểm như buồn ngủ, vã mồ hôi nhiều, tay chân lạnh, mạch yếu nhưng nhanh, đau tức hạ sườn phải, lượng nước tiểu giảm, dễ chảy máu như chảy máu mũi, nôn ra máu và phân có máu. Những trường hợp nghiêm trọng, huyết áp giảm mạnh có thể dẫn đến tình trạng sốc hoặc thậm chí tử vong.
• Sau 7 – 10 ngày: Nếu không rơi vào sốc, thông thường người bệnh sẽ bắt đầu phục hồi ở giai đoạn này. Tình trạng của bệnh nhân được cải thiện rõ như ăn ngon hơn, huyết áp bình thường, mạch mạnh và chậm, lượng nước tiểu bình thường. Mặc dù vậy lúc này vẫn còn các nốt xuất huyết dưới da trên cơ thể.

Ở giai đoạn đầu của sốt xuất huyết, với những đặc điểm như sốt cao kèm đau đầu, đau nhức cơ, phát ban..., dễ thấy sốt xuất huyết dengue rất giống với các dạng sốt siêu vi hay sốt phát ban thông thường khác làm nhiều người có thể nhầm lẫn là dấu hiệu của sốt phát ban hoặc sốt siêu vi khác. Tuy nhiên, cần chú ý một số đặc điểm đặc trưng để phân biệt những bệnh lý này với sốt xuất huyết, vì sốt xuất huyết nếu không được phát hiện và theo dõi sát có thể làm người bệnh rơi vào sốc rất nguy hiểm và khó điều trị.

Triệu chứng của sốt phát ban, sốt siêu vi khác mà người bệnh cần chú ý là: Mặc dù người bệnh có thể sốt cao nhưng chủ yếu là sốt từng cơn và có đáp ứng với các thuốc hạ sốt thông thường. Bên cạnh đó, bệnh cũng kèm theo các triệu chứng viêm ở đường hô hấp trên như: ho, sổ mũi, đau họng, đau nhức toàn thân, phát ban có thể có hoặc không...

Vì vậy, để phân biệt được sốt xuất huyết với các bệnh lý sốt thông thường cần theo dõi sát các triệu chứng và các dấu hiệu đặc biệt. Người bệnh có thể thực hiện nghiệm pháp căng da để phân biệt, vì các nốt nổi mẩn đỏ trong sốt phát ban sẽ biến mất nhanh sau khi thực hiện căng da. Trong khi đó, nếu bị sốt xuất huyết thì vết ban đỏ vẫn còn hoặc biến mất rất chậm.

Tuy nhiên, cách tốt nhất để chẩn đoán sốt xuất huyết cũng như phân biệt các loại sốt khác là xét nghiệm máu để tìm kháng nguyên vi rút Dengue được thực hiện tại các cơ sở y tế. Ngoài ra, kết quả xét nghiệm công thức máu trong bệnh sốt xuất huyết dengue sẽ cung cấp thêm thông tin giúp nghi ngờ một tình trạng bệnh đang diễn tiến như sẽ thấy bạch cầu và tiểu cầu giảm, trong khi đối với các loại sốt khác thì công thức máu sẽ bình thường và Test Dengue (-) âm tính.

Điều cần chú ý nhất là trong khi sốt phát ban hoặc sốt do virus thông thường sẽ khỏi dần khi bắt đầu hết sốt thì đối với sốt xuất huyết dengue, lui sốt sẽ là thời điểm bắt đầu bước vào giai đoạn nguy hiểm. Vì vậy lúc này, điều cần làm là phải đưa người bệnh đến cơ sở y tế để được khám, xét nghiệm và theo dõi hàng ngày giúp phát hiện, xử trí các biến chứng kịp thời.

Như đã nói ở trên, sốt xuất huyết có rất nhiều triệu chứng giống các bệnh lý sốt khác và có thể khiến nhiều người nhầm lẫn. Do đó, nhiều người tự hỏi không biết khi bị sốt xuất huyết thì có bị ho và chảy nước mũi như các bệnh lý kia hay không?

Ho là một phản xạ tự nhiên của cơ thể khi bị những lạ như vi khuẩn, bụi, ... xâm nhập vào đường hô hấp. Tương tự, sổ mũi cũng là triệu chứng của đường hô hấp tăng tiết dịch khi bị các tác nhân ngoại lại tấn công. Ho và sổ mũi là triệu chứng điển hình của các bệnh lý về đường hô hấp. Ho giúp đẩy các dị vật ra ngoài khỏi hầu họng, khí quản, phế quản và làm sạch đường hô hấp trong khi lớp dịch do muỗi tiết ra để ngăn chặn các vật lạ đi vào sâu bên trong đường hô hấp.

Trong khi đó, để trả lời cho câu hỏi “ bị sốt xuất huyết có ho không” thì câu trả lời là “Có”. Điều này được giải thích là khi bước vào giai đoạn nguy hiểm, do tính thấm của mao mạch tăng lên làm huyết tương trong các mạch máu tràn qua và xâm nhập vào đường hô hấp, dẫn đến viêm đường hô hấp hoặc nghiêm trọng hơn là tràn dịch màng phổi. Đường hô hấp bị viêm là kích thích các phản xạ ho. Thông thường những cơn ho này sẽ xuất hiện từng cơn hoặc kéo dài, ho có đờm hoặc do khan.

Tràn dịch màng phổi cũng sẽ khiến người bệnh bị ho. Tuy nhiên, tính chất ho lúc này sẽ là ho khan kéo dài, ho có đờm hoặc lẫn máu, ho tăng lên khi trở mình, vận động và ho sẽ ngày càng nặng theo các triệu chứng của giai đoạn nguy hiểm.

Vì vậy, có thể nói khi bị sốt xuất huyết, ho chỉ là một dấu hiệu nhỏ, tuy nhiên triệu chứng này thường xuất hiện khi tình trạng bệnh đã nặng lên và đây là dấu hiệu cảnh báo người bệnh đang vào giai đoạn nguy hiểm. Trong khi đó, khi bị sốt xuất huyết, người bệnh ít khi xuất hiện triệu chứng sổ mũi, vì không có vật lạ nào xâm nhập vào đường hô hấp làm kích thích tăng tiết dịch tại vùng mũi.

Để xử trí tình trạng ho phù hợp, điều quan trọng nhất là xác định được nguyên nhân gây ra triệu chứng này. Nếu người bệnh có thể loại trừ khả năng bị muỗi vằn cái đốt hoặc biết rõ nguyên nhân gây bệnh hoặc sốt xuất hiện cùng các triệu chứng đường hô hấp như ho, đau họng, sổ mũi,... thì khả năng người bệnh đang mắc sốt phát ban, sốt siêu vi hoặc cảm lạnh. Lúc này, có thể điều trị ho như là một triệu chứng của sốt siêu vi hoặc cảm lạnh, cụ thể là giữ ấm cơ thể, dùng các loại thuốc giảm ho, vệ sinh mũi họng bằng nước ấm hoặc nước muối sinh lý. Tuy nhiên, trường hợp ho xuất hiện trong bối cảnh sốt xuất huyết hoặc không biết triệu chứng ho là của bệnh nào thì cần đến cơ sở y tế để thăm khám và chẩn đoán.

Bệnh sốt xuất huyết hiện nay chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu và việc điều trị cho bệnh nhân chủ yếu là điều trị triệu chứng, trong đó tình trạng ho khá phổ biến. Loại thuốc được sử dụng nhiều nhất trong sốt xuất huyết để giảm đau, hạ sốt là Paracetamol. Ngoài ra, thuốc cũng giúp người bệnh giảm các triệu chứng đau như đau đầu, đau cơ,...

Khi bị ho do sốt xuất huyết, nếu không kèm các triệu chứng nguy hiểm, bệnh nhân có thể uống mật ong pha loãng với nước ấm hoặc chưng quất cùng đường phèn để giảm ho và tiêu đờm hiệu quả. Bên cạnh đó, một số loại siro giảm ho, kẹo ngậm hoặc thuốc ho cũng có thể được bác sĩ kê để giảm triệu chứng. Tuy nhiên, nếu tình trạng ho nặng như do ra máu, ho ngày càng tăng kèm khó thở, tràn dịch màng phổi thì người bệnh phải được nhập viện để điều trị cấp cứu.

Như vậy, người bệnh sốt xuất huyết thường ít khi bị sổ mũi, tuy nhiên, có thể có biểu hiện ho khi bệnh đã bước vào giai đoạn trầm trọng. Vì vậy, khi chưa tìm được nguyên nhân của tình trạng ho hoặc ho xuất hiện sau khi đã qua giai đoạn sốt mà có kèm các triệu chứng xuất huyết nhiều hơn thì người bệnh tuyệt đối không được chủ quan. Lúc này, bệnh nhân cần chủ động đến bệnh viện để thăm khám, xét nghiệm và theo dõi cũng như điều trị hỗ trợ để phòng tránh các các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.