Bệnh to các viễn cực: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh to các viễn cực xảy ra khi dư thừa hormone tăng trưởng (GH) được sản sinh trong cơ thể, khiến xương và các mô mềm phát triển mạnh. Bệnh to các viễn cực chủ yếu ảnh hưởng ở cánh tay, cẳng chân và mặt.

Bệnh to các viễn cực (Acromegaly), hay còn gọi là bệnh to đầu chi, là một tình trạng rối loạn hormone hiếm gặp. Bệnh xảy ra khi hormone tăng trưởng GH quá dư thừa trong cơ thể và dẫn đến sự tăng trưởng quá mức của xương cũng như các mô mềm trong cơ thể.

Khi mắc bệnh to các viễn cực, cơ thể có thể phát triển chiều cao bất thường do gia tăng cấu trúc xương. Hầu hết các trường hợp bệnh đều tập trung ở cánh tay, cẳng chân và vùng mặt.

1.1 Triệu chứng to các viễn cực cần chú ý

Triệu chứng của bệnh to các viễn cực tương đối khó phát hiện do bệnh có sự tiến triển chậm theo thời gian. Một ví dụ cụ thể để dễ dàng hình dung: bạn đeo một chiếc nhẫn và sau một thời gian khoảng vài tháng, chiếc nhẫn trở nên chật trên tay, thậm chí là siết ngón tay của bạn. Tương tự như vậy, nếu một người trưởng thành tự nhiên bị tăng kích cỡ giày bình thường, đó có thể là dấu hiệu cho thấy bạn đã bị bệnh to các viễn cực.

Ngoài ra, một số triệu chứng to các viễn cực tương đối phổ biến là:

• Xương to ở mặt, bàn tay và bàn chân.
• Ở phụ nữ có dấu hiệu tóc mọc nhiều quá mức.
• Tăng cân, các khớp sưng đau làm hạn chế sự vận động.
• Giữa các răng có các kẽ hở rộng.
• Giọng khàn, mệt mỏi và thường bị đau đầu.
• Trước tuổi thiếu niên, cơ thể có sự tăng trưởng cao quá mức.
• Da dầu nhờn do các tuyến bã nhờn được mở rộng và gia tăng sản xuất.
• Lớp biểu bì dày hơn bình thường.

1.2 Bệnh to các viễn cực thường xảy ra ở những đối tượng nào?

To các viễn cực thường diễn ra sau tuổi dậy thì, đặc biệt phổ biến ở tuổi trung niên. Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng có nhận thức về bệnh lý này.

1.3 Bệnh to các viễn cực có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có.

To các viễn cực có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và thậm chí nguy hiểm đến tính mạng nếu như không được điều trị kịp thời.

Một số biến chứng nguy hiểm của chứng to các viễn cực bao gồm:

• Suy giảm thị lực.
• Chèn ép lên tủy sống.
• U xơ tử cung ở phụ nữ.
• Giảm sản xuất hormone tuyến yên, còn gọi là suy tuyến yên.
• Hội chứng ống cổ tay.
• Tăng trưởng các tiền ung thư hoặc polyp trong niêm mạc đại tràng.
• Bướu cổ do sự mở rộng của tuyến giáp.
• Ngưng thở khi ngủ.
• Tăng nguy cơ bệnh tiểu đường, bệnh tim mạch, chứng cao huyết áp.
• Viêm khớp.

1.4 Nguyên nhân to các viễn cực là gì?

GH là một trong số các hormone điều chỉnh sự tăng trưởng và phát triển của cơ thể. Khi nồng độ GH tăng cao, tốc độ phát triển xương và cơ quan cũng tăng cường hơn.

GH được tạo ra trong tuyến yên của não. Theo Viện Y tế Quốc gia (NIH), có hơn 95% người bị bệnh to các viễn cực có khối u lành tính ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến yên. Những khối u này được gọi là Adenoma.

Dựa trên độ tuổi và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân, các bác sĩ sẽ đưa ra các phương thức điều trị khác nhau. Tuy nhiên, tất cả các phương pháp đều phải đáp ứng những mục tiêu sau:

• Giảm mức sản xuất hormone GH về lại mức độ bình thường.
• Giảm các áp lực xung quanh khối u tuyến yên đang phát triển.
• Duy trì hoạt động và chức năng của tuyến yên ở trạng thái khỏe mạnh, bình thường.
• Điều trị sự thiếu hụt hormone và cải thiện triệu chứng của bệnh to các viễn cực.

Từ đó, một số phương pháp điều trị được đề nghị là:

2.1 Phẫu thuật

Mục tiêu của phẫu thuật là loại bỏ các khối u gây ra sự dư thừa GH trong cơ thể. Phẫu thuật là phương pháp được ưu tiên trong vấn đề điều trị to viễn cực.

Phương pháp phẫu thuật được đánh giá là có độ hiệu quả cao trong việc giảm GH và diễn ra nhanh chóng, cải thiện triệu chứng rõ rệt.

Biến chứng từ phẫu thuật dễ xảy ra ở đây là khả năng tổn thương các mô tuyến yên bao quanh khối u. Khi xảy ra rủi ro này, bệnh nhân phải điều trị thay thế hormone tuyến yên đến suốt đời. Một số biến chứng nguy hiểm khác từ phẫu thuật loại bỏ khối u tuyến yên là rò rỉ dịch não tủy và viêm màng não - vô cùng nguy hiểm.

2.2 Điều trị bằng thuốc

Thuốc là một phương pháp phổ biến khác được lựa chọn nếu phẫu thuật không thành công hoặc bệnh nhân không thể thực hiện phẫu thuật. Ngoài ra, một số bệnh nhân cũng được đề nghị sử dụng thuốc để thu nhỏ kích thước khối u lớn trước khi phẫu thuật.

Một số loại thuốc được bác sĩ chỉ định để điều chỉnh hoặc ngăn chặn sự sản xuất hormone GH trong cơ thể gồm:

• Chất tương tự Somatostatin.
• Thuốc đối kháng thụ thể GH.
• Dopamine...

2.3 Xạ trị

Các bức xạ có thể được sử dụng để tiêu diệt các khối u lớn hoặc phần còn sót lại của khối u sau phẫu thuật. Phóng xạ hỗ trợ giảm mức GH khi được sử dụng kèm với thuốc. Việc giảm đáng kể nồng độ GH khi sử dụng xạ trị điều trị có thể kéo dài nhiều năm và cần thực hiện trong nhiều đợt cách nhau 4 - 6 tuần.

Tuy nhiên, xạ trị có thể làm giảm khả năng sinh sản. Một số ít trường hợp khác, xạ trị có thể gây suy giảm thị lực, chấn thương não hoặc các khối u thứ phát.

Như vậy, bệnh to các viễn cực là một dạng rối loạn hormone tăng trưởng có tiến triển chậm nhưng mang nhiều nguy hiểm đối với bệnh nhân. Việc phát hiện sớm và điều trị bệnh kịp thời là cực kì cần thiết để đảm bảo sức khỏe lâu dài.