Có nên mua thực phẩm hữu cơ?

Sự bùng nổ và phổ biến của các sản phẩm hữu cơ đã bắt đầu từ 2 thập kỷ qua với xu hướng không ngừng tăng dần cho đến nay. Tiêu dùng thực phẩm hữu cơ là một trong các cách bảo vệ môi trường và là một giải pháp mở ra cho các vấn đề về sức khỏe của con người. Tuy nhiên, giá của chúng thường cao hơn nhiều so với hơn thực phẩm được nuôi trồng bằng phương pháp thông thường. Vậy thực phẩm hữu cơ là gì chúng được tạo ra như thế nào?

Để tìm hiểu thực phẩm hữu cơ là gì đầu tiên chúng ta sẽ đến cách tạo ra sản phẩm hữu cơ đó là nông nghiệp hữu cơ. Nông nghiệp hữu cơ là một hệ thống sản xuất đặt các vấn đề về sức khỏe của đất, hệ sinh thái và con người lên hàng đầu. Nó dựa trên quá trình sinh thái, đa dạng sinh học và chu trình thích nghi với điều kiện địa phương, chứ không sử dụng các yếu tố tác động mang nhiều tác dụng phụ. Một trang trại hữu cơ sẽ không sử dụng một phương pháp, một chất nhất định nào, hay tránh những thứ khác mà là một trang trại có cấu trúc mô phỏng như hệ thống tự nhiên toàn vẹn, độc lập và có sự phụ thuộc lẫn nhau giữa sinh vật.

Sản phẩm hữu cơ là sản phẩm được trồng và chế biến từ nông nghiệp hữu cơ không sử dụng thuốc trừ sâu, phân bón tổng hợp, cũng như cây trồng không chứa gen biến đổi sinh học. Động vật được nuôi trong các trang trại hữu cơ không sử dụng thuốc kháng sinh và các chất kích thích tăng trưởng, được cho ăn bằng sản phẩm hữu cơ khác và được sống trong môi trường phù hợp với hành vi tự nhiên của chúng (như được chăn thả trên đồng, được chủ động ăn một cách tự nhiên). Thực phẩm hữu cơ đã qua chế biến không chứa các chất phụ gia tổng hợp.

So sánh chi tiết sản phẩm hữu cơ và không hữu cơ:

• Sản phẩm hữu cơ: Trồng bằng phân bón có nguồn gốc từ tự nhiên như: phân chuồng, phân trộn. Cỏ dại được kiểm soát một cách tự nhiên (luân canh cây trồng, làm cỏ bằng tay, phủ đất và xới đất) hoặc bằng các loại thuốc diệt cỏ hữu cơ đã được phê duyệt. Sâu bệnh gây hại được kiểm soát bằng các phương pháp tự nhiên như dùng thiên địch, dùng bẫy và thuốc trừ sâu có nguồn gốc tự nhiên.
• Sản phẩm được trồng thông thường: Sử dụng phân hóa học và thuốc diệt cỏ hóa học để kiểm soát cỏ dại và thuốc trừ sâu để xử lý sâu bệnh.
• Thịt, sữa, trứng hữu cơ: Gia súc được cung cấp tất cả thức ăn hữu cơ, không chứa hormone tăng trưởng và bị biến đổi gen. Áp dụng các phương pháp tự nhiên như vệ sinh chuồng trại sạch sẽ, chăn thả luân phiên và chế độ ăn uống lành mạnh để ngăn ngừa dịch bệnh. Vật nuôi phải chăn thả ngoài trời
• Thịt, sữa, trứng lấy từ gia súc gia cầm được nuôi theo phương pháp thông thường: được cung cấp hormone tăng trưởng, thức ăn chăn nuôi không hữu cơ, hoặc bị biến đổi gen. Sử dụng thuốc kháng sinh và các thuốc khác được sử dụng để ngăn ngừa bệnh tật cho vật nuôi. Gia súc có thể có hoặc không được chăn thả ngoài trời.

Xem ngay: Thực phẩm hữu cơ là gì và có tốt hơn các loại thực phẩm khác không?

2.1 Đối với đất hữu cơ

Các kỹ thuật canh tác cải thiện đất như luân canh, xen canh, liên kết cộng sinh, dùng cây che phủ, bón phân hữu cơ và làm đất ít nhất có thể. Những điều này giúp tạo môi trường thuận lợi cho động vật và thực vật trong đất, cải thiện sự hình thành và cấu trúc của đất, đồng thời tạo ra các hệ thống ổn định hơn. Chu kỳ dinh dưỡng và năng lượng được tăng lên, khả năng lưu giữ chất dinh dưỡng và nước của đất được nâng cao, bù đắp cho việc không sử dụng phân khoáng, kiểm soát xói mòn đất. Thời gian đất chịu tác động của lực ăn mòn giảm đi, đa dạng sinh học trong đất được tăng lên và giảm thất thoát chất dinh dưỡng, giúp duy trì và nâng cao năng suất của đất.

2.2 Đối với nguồn nước

Ở nhiều khu vực nông nghiệp, ô nhiễm các mạch nước ngầm do phân bón hóa học và thuốc trừ sâu là một vấn đề lớn. Trong quy trình sản xuất sản phẩm hữu cơ, chúng được thay thế bằng phân hữu cơ (ví dụ như phân trộn, phân động vật, phân xanh) và thông qua việc sử dụng đa dạng sinh học (về các loài được trồng trọt và thảm thực vật lâu dài), tăng cường cấu trúc đất và sự thẩm thấu của nước vào đất. Các hệ thống hữu cơ được quản lý tốt có khả năng lưu giữ chất dinh dưỡng tốt hơn, giảm đáng kể nguy cơ ô nhiễm nguồn nước ngầm.

2.3 Đối với biến đổi khí hậu

Nông nghiệp hữu cơ góp phần giảm thiểu hiệu ứng nhà kính và sự nóng lên toàn cầu nhờ khả năng cô lập carbon trong đất. Nhiều thực hành quản lý được sử dụng bởi nông nghiệp hữu cơ (ví dụ như làm đất tối thiểu, trả lại tàn dư cây trồng cho đất, sử dụng cây che phủ và luân canh, tích hợp nhiều hơn các cây họ đậu cố định đạm), làm tăng sự trở lại của carbon cho đất, nâng cao năng suất và thiên về lưu trữ carbon.

2.4 Đối với đa dạng sinh học

Nông dân hữu cơ vừa là người trông coi vừa là người sử dụng đa dạng sinh học ở mọi cấp độ. Ở cấp độ gen, các giống và hạt giống truyền thống thích nghi được ưa thích hơn vì khả năng chống chịu bệnh tật và khả năng chống chịu với áp lực khí hậu cao hơn. Ở cấp độ loài, sự kết hợp đa dạng của thực vật và động vật tối ưu hóa chu trình dinh dưỡng, năng lượng cho sản xuất nông nghiệp.

Ở cấp độ hệ sinh thái, việc duy trì các khu vực tự nhiên bên trong và xung quanh các cánh đồng hữu cơ không sử dụng hóa chất đầu vào tạo ra môi trường sống thích hợp cho động vật hoang dã. Việc sử dụng thường xuyên các loài chưa được sử dụng (thường là cây luân canh để tạo độ phì nhiêu cho đất) làm giảm xói mòn đa dạng sinh học nông nghiệp, tạo ra một nguồn gen lành mạnh hơn - cơ sở cho sự thích nghi trong tương lai. Việc cung cấp các cấu trúc thức ăn, nơi ở, và việc không sử dụng thuốc trừ sâu thu hút các loài mới đến với trang trại hữu cơ (cả thường trú và di cư).

Bằng cách lựa chọn các sản phẩm hữu cơ, người tiêu dùng thông qua sức mua của mình sẽ thúc đẩy một hệ thống nông nghiệp ít ô nhiễm hơn. Giảm các chi phí tiềm ẩn của nông nghiệp đối với môi trường do suy thoái tài nguyên thiên nhiên.

2.5 Thực phẩm hữu cơ có tốt với con người hay không?

Cách thức nuôi trồng thực phẩm hữu cơ có thể sẽ mang đến tác động lớn cho tinh thần và cảm xúc của bạn.

Về dinh dưỡng: Các nghiên cứu về hàm lượng dinh dưỡng trong thực phẩm hữu cơ có kết quả khác nhau do sự khác biệt về lớp phủ mặt đất và độ chín của hoạt động canh tác hữu cơ. Hàm lượng chất dinh dưỡng cũng khác nhau giữa người nông dân và thời gian nghiên cứu. Tuy nhiên, đánh giá của nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các loại thực phẩm hữu cơ cung cấp hàm lượng vitamin C, sắt, magiê và phot pho lớn hơn đáng kể so với các loại thực phẩm cùng loại không phải là sản phẩm hữu cơ. Mặc dù có hàm lượng chất dinh dưỡng cao hơn nhưng chúng cũng có hàm lượng nitrat và dư lượng thuốc trừ sâu thấp hơn đáng kể. Trừ lúa mì, yến mạch và rượu vang, thực phẩm hữu cơ thường cung cấp hàm lượng một số chất chống oxy hóa quan trọng (anthocyanins, flavonoid và carotenoid) lớn hơn. Các nghiên cứu invitro về trái cây và rau hữu cơ chứng minh rằng thực phẩm hữu cơ có hoạt tính chống oxy hóa cao hơn, ức chế sự gia tăng của một số dòng tế bào ung thư. Ngoài ra, thực phẩm hữu cơ còn có hiệu quả đã được công nhận đối với tình trạng viêm da dị ứng.

Về độ tươi ngon thực phẩm hữu cơ chiếm ưu thế hơn vì chúng không chứa chất phụ gia nhưng thời gian bảo quản chúng thường ngắn hơn so với sản phẩm thông thường.

Nhờ hàm lượng dinh dưỡng cao, không chứa chất bảo vệ thực vật, biến đổi gen nên các nguồn thực phẩm hữu cơ ngày càng được khuyến cáo sử dụng. Tuy nhiên, các thực phẩm này thường có giá thành cao và thời gian bảo quản ngắn.

Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec để nắm thêm nhiều thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người thân yêu trong gia đình.

Nguồn tham khảo: webmd.com