Khô hạn sau sinh bao lâu thì hết?

Khá nhiều phụ nữ than phiền rằng sau sinh họ thường gặp phải tình trạng khô âm đạo, điều này ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần cũng như chuyện vợ chồng và làm cho các cuộc yêu không được trọn vẹn. Vậy khô hạn sau sinh bao lâu thì hết và có những phương pháp nào giúp hỗ trợ cải thiện tình trạng này?

Dưới tác động của Estrogen, âm đạo phụ nữ luôn được giữ ẩm, độ pH ổn định và sạch sẽ dưới tác dụng của các chất bôi trơn tự nhiên. Khô hạn hay khô âm đạo là 1 tình trạng có thể gặp ở bất kỳ phụ nữ nào, đặc biệt là ở phụ nữ giai đoạn sau sinh hay phụ nữ trong thời kỳ tiền mãn kinh, mãn kinh.

Khô hạn sau sinh biểu hiện qua việc tiết ra dịch nhờn (chất bôi trơn) không đủ hoặc thậm chí là không tiết dịch nhờn, khiến chị em cảm thấy khô rát và khó chịu trong mỗi cuộc yêu.

2.1. Những nguyên nhân liên quan tới nội tiết

• Thiếu hụt Hormone Estrogen: Tình trạng này thường xảy ra ở thời kỳ tiền mãn kinh và mãn kinh, tuy nhiên quá trình thiếu hụt Estrogen cũng có thể xảy ra ở những phụ nữ sau sinh nở. Trong thai kỳ, hai hormone Estrogen và Progesterone được sản xuất nhiều hơn giúp cho sự tăng trưởng và phát triển của thai nhi. Sau sinh, nồng độ hai hormone này giảm xuống gây mất cân bằng nội tiết. Đặc biệt là sự suy giảm đột ngột nồng độ Estrogen dẫn đến mô âm đạo mỏng hơn, kém đàn hồi, giảm độ ẩm, tăng nhạy cảm, từ đó gây khô hạn sau khi sinh con.
• Phụ nữ cho con bú : Cho con bú sau sinh sẽ kích thích tuyến yên tăng sản xuất hoạt chất Prolactin, hoạt chất này có tác dụng gây ức chế buồng trứng, làm cho hàm lượng hormone Estrogen giảm xuống nhằm tạo điều kiện cho tuyến vú tiết sữa cho em bé.
• Viêm tuyến giáp sau sinh: Xảy ra khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công vào quá trình sản xuất hoạt chất Thyroxine trong tuyến giáp, sau đó có thể dẫn đến suy giáp tạm thời trong khoảng 4 đến 6 tuần sau sinh.

2.2. Những nguyên nhân khác

• Những áp lực sau sinh: Việc trải qua một cuộc sinh hoặc cuộc mổ vất vả kèm theo áp lực chăm sóc em bé sau sinh, thiếu ngủ, mất máu... khiến nhiều bà mẹ cảm thấy mệt mỏi và căng thẳng, dễ dẫn đến trầm cảm sau sinh. Ngoài ra, những lo lắng về ngoại hình sau sinh cũng khiến phụ nữ mất đi vẻ tự tin, dẫn đến không thoải mái trong chuyện vợ chồng, giảm hưng phấn và khô âm đạo.
• Vệ sinh âm đạo không đúng cách khiến môi trường âm đạo thay đổi và gây ra khô âm đạo.
• Nhiễm khuẩn âm đạo: Trong thời gian mang thai, âm đạo dễ bị tổn thương bởi các tác nhân như vi khuẩn, nấm...
• Tổn thương âm đạo: Những vết mổ ở bụng, vết khâu tầng sinh môn cũng có liên quan đến tình trạng khô âm đạo.

Phụ nữ khô hạn sau sinh sẽ phải đối mặt với các tác hại như:

• Đau rát âm đạo do không được tiết nhờn đầy đủ. Triệu chứng này sẽ xuất hiện nhiều hơn khi quan hệ tình dục hoặc vận động thể lực.
• Vùng kín ngứa, nóng rát và viêm nhiễm phụ khoa kéo dài.
• Giảm ham muốn tình dục: Phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trẻ bị khô hạn giảm ham muốn khi giao hợp. Khô hạn làm cản trở tình dục, giảm khoái cảm, đau rát hoặc thậm chí là chảy máu khi giao hợp với chồng, từ đó khó có được một cuộc yêu trọn vẹn. Tình trạng này kéo dài còn ảnh hưởng đến tâm lý của cả hai vợ chồng, dần dần hình thành trạng thái né “chuyện ấy”.
• Đi tiểu nhiều lần trong ngày cũng là một tác hại thường gặp ở những phụ nữ khô hạn sau sinh.

Dù trải qua một cuộc sinh thường hay mổ lấy thai thì cơ thể sản phụ sau sinh cũng như các bộ phận khác trong cơ thể như tử cung, âm đạo cũng cần một khoảng thời gian để hồi phục. Cụ thể là khoảng 4 – 6 tuần sau khi em bé chào đời, chị em có thể quan hệ tình dục lại được.

Tuy nhiên, một số người phụ nữ cần thời gian dài hơn, thậm chí là vài tháng để có thể quay lại cuộc sống chăn gối như trước đây. Trong thời gian này, các cơ và cổ tử cung sẽ co hồi lại, giúp giảm chảy chảy máu sau sinh, đồng thời vết rách tại tầng sinh môn hay vết mổ trên bụng có thể lành lại hoàn toàn.

Ngay cả khi cơ thể đã sẵn sàng cho cuộc yêu với chồng, chị em lại gặp phải tình trạng khô hạn sau sinh. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng phần lớn tình trạng này diễn ra trong 1 đến 3 tháng đầu sau sinh, sau đó âm đạo của phụ nữ có thể dần dần khôi phục lại ở trạng thái bình thường như trước khi sinh. Trong giai đoạn này, Prolactin và Estrogen chịu trách nhiệm trực tiếp cho tình trạng này. Sang các tháng tiếp theo (từ tháng thứ 4), khi cơ thể người mẹ nhận đủ lượng sữa cho con bú, Hormone Prolactin sau khi tiết ra đủ sẽ có xu hướng giảm dần, đồng thời lúc này lượng Hormone Estrogen của mẹ cũng bắt đầu tái tạo và tăng dần trở lại. Quá trình này sẽ góp phần cải thiện nhanh chóng tình trạng khô hạn gặp phải sau sinh con.

Một số ít bà mẹ cho con bú có thể gặp tình trạng khô hạn kéo dài và trầm trọng hơn. Do nồng độ Prolactin tiết ra khi cho con bú quá nhiều làm giảm nồng độ Estrogen, ngay cả khi đã có quá trình tái tạo hormone này. Do đó, ở những phụ nữ này, chỉ khi ngừng cho con bú thì âm đạo mới có thể hồi phục lại trạng thái tốt nhất. Tuy nhiên, trong trường hợp tình trạng khô âm đạo không thuyên giảm và trở nên trầm trọng hơn, chị em nên tới gặp bác sĩ để kiểm tra và đưa ra phương pháp điều trị hợp lý nhất.

Dưới đây là những cách trị khô hạn sau sinh tại nhà cho phụ nữ:

• Uống đủ nước mỗi ngày: Phụ nữ sau sinh con nên uống đủ nước từ 2 - 2,5 lít nước mỗi ngày. Nếu cung cấp đủ nước, môi trường bên trong âm đạo sẽ cân bằng được độ ẩm và được bôi trơn tốt hơn.
• Chế độ ăn uống hợp lý: Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin A như khoai lang, cà rốt, cải xoăn, rau bina, dưa hấu, cà chua...thực phẩm giàu vitamin B như súp lơ, rau xanh đậm, gan động vật, các loại cá, ngũ cốc, nấm...Axit béo Omega-3 có trong cá béo và hạt. Thực phẩm giàu vitamin C, vitamin E. Thực phẩm có chứa Phytoestrogen như mầm cỏ linh lăng, mầm đậu nành, các loại đậu, hoa quả...Có thể uống các loại nước ép như nước ép lựu, nước ép trà xanh, nước ép cam...
• Sử dụng các loại thuốc giảm khô hạn sau sinh:
• Ngắn hạn: Kem dưỡng ẩm và gel bôi trơn âm đạo...
• Dài hạn: Liệu pháp Estrogen tại chỗ: Kem bôi âm đạo, thuốc đặt âm đạo, vòng đặt âm đạo... Liệu pháp Estrogen toàn thân: Miếng dán da, thuốc xịt, gel bôi lên da...Liệu pháp laser Estrogen: Phù hợp với phụ nữ suy giảm hormone Estrogen tại thời điểm tiền mãn kinh và mãn kinh.
• Áp dụng bài tập Kegel: Những bài tập Kegel phù hợp với những phụ nữ đau rát khi quan hệ hoặc khô rát âm đạo. Các bài tập này có thể giúp thư giãn các cơ âm đạo, đồng thời cải thiện lưu thông máu và tăng cường kích thích, khả năng bôi trơn, từ đó có thể cải thiện tình trạng khô hạn
• Hoạt động tình dục đúng cách: Ngoài sử dụng các chất bôi trơn âm đạo, cách tự nhiên nhất để tạo độ trơn và ẩm cho âm đạo trước khi quan hệ chính là nên có màn “dạo đầu” kĩ càng để kích thích âm đạo tiết các chất nhờn bôi trơn.
• Tránh thụt rửa âm đạo: Thụt rửa âm đạo quá nhiều hoặc không đúng cách có thể gây cảm giác khó chịu, tạo mùi, tăng tỷ lệ mắc các bệnh lý lây qua đường tình dục, đặc biệt là ảnh hưởng đến môi trường âm đạo, từ đó gây viêm nhiễm âm đạo, khô rát âm đạo và tổn thương thành niêm mạc âm đạo.
• Tăng cường các hoạt động thể dục thể thao: Giúp cơ thể dễ dàng phục hồi và để lấy lại tinh thần sau sinh. Có thể tham khảo các bài tập thể dục nhẹ nhàng kết hợp tập thở ví dụ như đi bộ, tập yoga, bài tập vận động các khớp tay, chân, lưng, cổ...
• Trao đổi thẳng thắn với chồng khi bị khô hạn sau sinh: Sau sinh, cả cơ thể chị em phụ nữ và vấn đề về tâm sinh lý cũng bị ảnh hưởng tiêu cực. Không chỉ căng thẳng lo lắng về việc chăm sóc con cái, chị em còn tự ti về những vấn đề cơ thể đang gặp phải ví dụ như tăng cân...Vì thế, việc chia sẻ trực tiếp với chồng hoặc người thân sẽ giúp giải tỏa căng thẳng và cùng nhau tìm ra hướng giải quyết hợp lý nhất.
• Mặc đồ thoải mái và thoáng mát: Chị em nên lựa chọn những chất liệu vải dễ thấm hút mồ hôi, vải kháng khuẩn, thoáng mát và thoải mái nhất khi mặc để giảm tình trạng bí bách, nóng, ẩm ướt.
• Khám phụ khoa định kỳ: Nên đến gặp các bác sĩ chuyên khoa để thăm khám và tìm ra nguyên nhân cụ thể, từ đó đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.
• Mặc dù sức khỏe ổn định, chị em cũng nên thăm khám định kỳ khoảng 6 tháng – 1 năm 1 lần.

Tóm lại, khô hạn là một tình trạng thường xuyên xảy ra ở phụ nữ sau sinh, ngoài ra còn ở phụ nữ tiền mãn kinh mãn kinh, gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tinh thần cũng như đời sống vợ chồng. Thông thường, khô hạn sau sinh sẽ tự biến mất sau khoảng 1 – 3 tháng sau sinh em bé. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài hoặc trầm trọng hơn, ngay cả khi áp dụng các biện pháp hỗ trợ nêu ở trên, chị em nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa để được tư vấn và điều trị đúng cách.