Dị ứng ở trẻ 3-4 tuổi: Những điều cần biết

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Đặng Huy Toàn - Bác sĩ Nhi - Sơ Sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Các chất khiến trẻ 3-4 tuổi bị dị ứng bao gồm thực phẩm, thuốc, lông động vật, mạt bụi, nấm mốc và phấn hoa,... Trẻ 3 tuổi hay bị dị ứng có các triệu chứng về đường hô hấp (viêm mũi dị ứng), về da (bệnh chàm) hoặc vấn đề đường ruột (dị ứng thực phẩm).

Dị ứng là phản ứng của hệ miễn dịch với một chất gây kích ứng trong môi trường. Khi trẻ 3 tuổi bị dị ứng tiếp xúc với chất kích thích - bằng cách chạm, hít vào, ăn hoặc tiêm - cơ thể sẽ nhầm tưởng rằng đây là một “kẻ xâm lược nguy hiểm”, sau đó tiết ra histamine và các hóa chất khác để chống lại.

Theo số liệu của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) công bố năm 2011, 4,5% trẻ em dưới 18 tuổi bị dị ứng thực phẩm, 10,7% bị dị ứng da và 16,6% bị dị ứng đường hô hấp. Các tỷ lệ này đều tăng so với 10 năm trước đây.

Những chất kích ứng sẽ gây ra các triệu chứng như sổ mũi, hắt hơi, ngứa và ho. Các triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng, không liên tục (theo mùa) hoặc liên tục do vẫn tiếp xúc với chất kích ứng. Trong một số trường hợp, chất kích ứng có thể gây sốc phản vệ, với các triệu chứng khó thở và sưng tấy đe dọa tính mạng, cần cấp cứu y tế khẩn cấp.

Dị ứng có di truyền nhưng không nhất thiết là hoàn toàn giống nhau. Ví dụ, nếu bố hoặc mẹ ruột của trẻ bị dị ứng với phấn hoa cỏ hoặc với vật nuôi, có 40 - 50% khả năng trẻ cũng sẽ mắc một số loại dị ứng. Xác suất này tăng lên 75 - 80% khi đứa bé có cả cha và mẹ ruột đều bị dị ứng. Tuy nhiên các thành viên trong gia đình sẽ dị ứng với những nhân tố rất khác nhau.

Trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi ít có khả năng bị dị ứng theo mùa, cho đến khi được khoảng 3 - 4 tuổi. Bởi vì thường phải mất vài tháng để dị ứng phát triển, trong khi tần suất tiếp xúc với từng loại phấn hoa chỉ diễn ra vài tuần mỗi năm.

Mỗi người bị dị ứng có một ngưỡng giới hạn mới biểu hiện phản ứng. Vì vậy, nếu trẻ 3 tuổi bị dị ứng với lông mèo, bé có thể vẫn ổn khi ở gần mèo trong vài tháng đầu. Nhưng rồi một ngày, khi mức độ phơi nhiễm đạt đến ngưỡng đỉnh, cơ thể trẻ sẽ phản ứng và biểu hiện triệu chứng.

Những nhân tố nhiều khả năng khiến trẻ 3 tuổi hay bị dị ứng nhất là:

• Mạt bụi: Là các sinh vật cực nhỏ phát triển mạnh trên da người. Gần 85% những người bị dị ứng nhạy cảm với mạt bụi, với biểu hiện nghẹt mũi vào buổi sáng trong suốt cả năm (giống dị ứng vật nuôi).
• Vật nuôi: Lông động vật và những đốm trắng, có vảy được tạo thành từ da và lông của mèo, chó và các động vật có lông khác. Các nghiên cứu cho biết có thể mất hơn 1 năm sau khi không còn nuôi mèo, thì lông mèo mới phân hủy đến mức không còn ảnh hưởng đến trẻ 4 tuổi bị dị ứng.
• Phấn hoa: Đặc biệt là từ cây cối không nở hoa, cỏ và cỏ dại. Dị ứng liên quan đến phấn hoa phổ biến hơn vào mùa xuân, mùa hè và mùa thu.
• Ẩm mốc: Được tìm thấy ở những nơi ẩm ướt như nhà tắm và tầng hầm hoặc ngoài trời. Dị ứng nấm mốc thường phát triển trong thời tiết ẩm ướt hoặc mưa, và có thể khó phân biệt với cảm lạnh.

Một số trẻ 3 tuổi hay bị dị ứng với lông vũ hoặc chăn len. Mặc dù trẻ em có thể không bị dị ứng với khói thuốc, nhưng nhân tố này sẽ làm trầm trọng thêm các triệu chứng dị ứng.

Bởi vì các triệu chứng của dị ứng đường hô hấp khá giống triệu chứng cảm lạnh, bao gồm chảy nước mũi, chảy nước mắt, ho, nghẹt mũi, hắt hơi nên rất khó để phân biệt. Tuy nhiên, vẫn có một số dấu hiệu dị ứng đặc trưng sau đây:

• Cảm lạnh thường giảm trong 7 - 10 ngày; dị ứng thì hầu như liên tục, không thuyên giảm
• Liên tục bị nghẹt hoặc chảy nước mũi
• Trẻ không ngừng ngọ nguậy, lau hoặc xì mũi
• Chất nhầy chảy ra từ mũi trong và loãng; trái ngược với màu vàng hoặc xanh và đặc khi bị cảm
• Hắt hơi nhiều
• Mắt ngứa, đỏ và chảy nước mắt
• Quầng da dưới mắt sẫm màu (tím hoặc xanh)
• Trẻ phải thở bằng miệng
• Ho khan dai dẳng
• Da bị kích ứng hoặc nổi mẩn đỏ ngứa

Nếu có một hoặc nhiều triệu chứng trên, nhiều khả năng con bạn đã bị dị ứng với vật gì đó trong môi trường sống. Trẻ 3 tuổi hay bị dị ứng cũng dễ bị nhiễm trùng tai, hen suyễn và nhiễm trùng xoang.

Sau đây là những cách tốt nhất để giảm sự tiếp xúc của trẻ với các chất gây dị ứng phổ biến:

4.1. Mạt bụi

Mạt bụi có trong vải, thảm và hầu như là mọi phòng trong nhà. Nhưng trẻ em thường tiếp xúc với nhiều mạt bụi nhất trong phòng ngủ, nơi có nệm và gối.

Các bước sau đây bao gồm khá nhiều công việc, nhưng thực sự hữu ích. Nếu bạn thực hiện đủ những bước này thì sẽ có cơ hội cải thiện 60 - 70% chứng dị ứng của trẻ và cắt giảm đáng kể số lượng thuốc cần phải dùng.

• Bọc đệm của con trong một tấm drap dệt chặt, không thấm nước (bán trong các cửa hàng cung cấp đồ chống dị ứng), không giống như các loại drap giường thông thường. Tránh dùng chăn bông to, thay vào đó hãy dùng chăn mỏng nhẹ.
• Giặt drap giường mỗi tuần một lần trong nước nóng khoảng 54°C để diệt mạt bụi.
• Tránh chất đống thú nhồi bông trong phòng của trẻ, đây là nam châm hút bụi. Giặt một vài món đồ chơi yêu thích của trẻ trong nước nóng hàng tuần hoặc cho vào tủ đông để lạnh qua đêm.
• Hút bụi hàng tuần hoặc cách tuần, nhưng hãy cho trẻ ra khỏi phòng khi bạn làm vệ sinh. Lau ướt để ngăn các hạt mạt bụi còn sót lại trong phòng.
• Cân nhắc đầu tư vào một máy hút bụi có bộ lọc hiệu quả cao, xử lý được các hạt cực nhỏ mà máy hút bụi thông thường bỏ qua.
• Nếu trẻ bị dị ứng với mạt bụi nghiêm trọng, hãy cân nhắc thay thảm trải sàn bằng sàn gỗ cứng hoặc nhựa vinyl.
• Làm sạch hoặc thay thế bộ lọc trên lò sưởi và máy điều hòa hàng tháng.

4.2. Lông thú cưng

Nếu trẻ 4 tuổi bị dị ứng với vật nuôi, giải pháp duy nhất là đưa con vật đi. Tất nhiên, đây không phải là quyết định dễ thực hiện, và nhiều gia đình sẽ chỉ coi là phương sách cuối cùng.

Để giữ sạch lông, hãy tắm rửa cho thú cưng thường xuyên. Bạn có thể tìm thấy các loại sữa tắm làm giảm lông ở cửa hàng thú cưng. Đồng thời giữ thú cưng tránh xa đồ đạc và ở ngoài phòng của trẻ.

4.3. Phấn hoa

Trong mùa dị ứng, gần như không thể tránh được phấn hoa trong không khí. Bạn nên cố gắng để con ở trong nhà và đóng cửa sổ trong suốt thời gian cao điểm của mùa phấn hoa, đặc biệt là vào những ngày gió.

Nếu trẻ đi ra ngoài trời, hãy đảm bảo tắm và gội đầu cho con mỗi đêm để loại bỏ mọi chất gây dị ứng bám vào. Sấy khô quần áo trong máy thay vì phơi trên dây, và đóng các ống dẫn khí vào phòng ngủ.

4.4. Nấm mốc

Sử dụng máy hút ẩm và điều hòa không khí khi thời tiết ấm và độ ẩm cao, đặc biệt là ở tầng hầm ẩm ướt hoặc các khu vực khác trong nhà, nơi nấm mốc phát triển.

Nếu phòng tắm của bạn có nhiều nấm mốc, hãy làm sạch thường xuyên bằng các chất khử trùng ức chế nấm mốc, chẳng hạn như một ít thuốc tẩy hoặc dung dịch tự nhiên như dầu cây trà và nước sạch. Xem xét đầu tư một hệ thống thông gió tốt hơn.

Nấm mốc thường có thể phát triển trong tủ quần áo, gác xép, hầm, chậu cây, tủ lạnh, buồng tắm, thùng rác và dưới thảm. Ngay cả một cây thông Noel giả cũng có thể chứa nấm mốc.

Lưu ý, bạn không nên cho trẻ uống thuốc dị ứng không kê đơn mà không hỏi ý kiến bác sĩ trước. Bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc kháng histamine hoặc thuốc xịt mũi steroid và kê đơn cho trẻ. Nhiều loại thuốc dị ứng mới có ít tác dụng phụ trên thị trường, nhưng không được chấp thuận cho trẻ em dưới 6 tháng.

Nhìn chung, nếu bạn hoặc người bạn đời bị dị ứng với mèo thì không nên nuôi bất kỳ động vật hoặc giữ chất gây dị ứng nào khác trong nhà để bảo vệ an toàn cho trẻ. Việc giữ cho ngôi nhà, đặc biệt là phòng của trẻ luôn sạch sẽ, không có nấm mốc và mạt bụi là một ý kiến ​​hay, bất kể con bạn có bị dị ứng hay không.

Nguồn tham khảo: babycenter.com