Lợi ích của chất chống oxy hoá đối với bệnh tim mạch

Lợi ích của chất chống oxy hoá đối với bệnh tim mạch là gì? Chất chống oxy hoá, vốn là các hợp chất có khả năng ngăn chặn hoặc làm chậm quá trình oxy hóa trong cơ thể, đóng một vai trò thiết yếu trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ, chuyên ngành Tim mạch, tại Bệnh viện Vinmec Central Park

Chất chống oxy hóa đóng một vai trò quan trọng khi bảo vệ cơ thể chống lại các tác động tiêu cực của gốc tự do. Gốc tự do là các phân tử không ổn định phát triển từ quá trình oxy hóa trong cơ thể, khi các nguyên tử tăng hoặc giảm electron. Chúng không hoàn toàn xấu, vì chúng cần thiết cho nhiều quá trình sinh học như phân chia tế bào, giao tiếp tế bào và hệ thống miễn dịch.

Tuy nhiên, sự tích tụ quá mức của gốc tự do có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho các tế bào, góp phần vào sự phát triển của nhiều tình trạng sức khỏe như ung thư, bệnh tim mạch, huyết áp cao và tiểu đường. Chính vì lý do này, chất chống oxy hóa trở nên quan trọng, vì chúng có khả năng trung hòa gốc tự do, giảm thiểu tổn thương tế bào và nguy cơ phát triển các bệnh tật.

Chất chống oxy hóa tự nhiên được tìm thấy trong nhiều loại trái cây và rau quả, cũng như trong các thực phẩm khác. Chúng cũng có thể được sử dụng dưới dạng thực phẩm bổ sung và trong các sản phẩm chăm sóc da. Sự hiện diện của chất chống oxy hóa trong chế độ ăn uống và trong các sản phẩm chăm sóc cá nhân là một phần quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật.

Có nhiều tranh luận về việc liệu chất chống oxy hóa có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nhưng đã có số nghiên cứu cho thấy những người ăn nhiều trái cây và rau quả có nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ thấp hơn.

Chế độ ăn giàu trái cây và rau quả không chỉ cung cấp chất chống oxy hóa mà còn mang lại nhiều lợi ích khác cho sức khỏe. Thực phẩm chứa chất chống oxy hóa thường:

• Giàu chất xơ.
• Ít chất béo bão hòa và cholesterol.
• Đầy đủ vitamin và khoáng chất.

Các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tim mạch. Dưới đây là danh sách các thực phẩm nên được bổ sung vào chế độ dinh dưỡng hàng ngày để cải thiện sức khỏe:

• Vitamin C: Vitamin C là chất chống oxy hoá cần thiết. Các nguồn vitamin C tốt bao gồm:

Trái cây có múi và nước ép của chúng, quả mọng, rau xanh đậm, ớt đỏ và vàng, cà chua và nước ép cà chua, quả dứa, dưa lưới, xoài, đu đủ, trái ổi.

• Vitamin E: Vitamin E ngăn chặn quá trình oxy hóa lipid đa không bão hòa trong màng tế bào. Chất này có trong: Dầu thực vật và hạt, các loại hạt và bơ hạt, các loại ngũ cốc, mầm lúa mì, lúa mì, gạo lức, cháo bột yến mạch, đậu nành, khoai lang, cây họ đậu, rau lá xanh đậm

• Selen: Selenium có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh CHD (bệnh tim bẩm sinh) và tử vong do bệnh. Thực phẩm có chứa selen bao gồm: Cháo bột yến mạch, gạo lức, thịt gà, trứng, sản phẩm từ sữa, tỏi, mật, hành, cá hồi, hải sản, cá ngừ, mầm lúa mì, các loại ngũ cốc và hầu hết các loại rau.
• Beta-carotene: Chất carotenoid dù đã được biết đến nhưng chức năng của chúng vẫn chưa được hiểu rõ. Beta carotene là tiền chất vitamin A và LDL. Nó làm giảm sự hấp thu LDL bị oxy hóa nhưng không ngăn chặn quá trình oxy hóa LDL. Các nguồn beta carotene tốt bao gồm: Bông cải xanh, cải xoăn, rau chân vịt, khoai lang, cà rốt, ớt đỏ và vàng, quả mơ, dưa lưới, xoài.
• Lycopene: Lợi ích sức khỏe chính của lycopene là chức năng chống oxy hóa, nhưng nó cũng được cho là có những lợi ích khác, chẳng hạn như giảm nguy cơ ung thư, sức khỏe tim mạch, sức khỏe làn da, cải thiện khả năng sinh sản của nam giới và giảm đau. Các nguồn cung cấp lycopene tốt bao gồm: Dưa hấu, đu đủ, bưởi hồng, cà chua.
• Resveratrol: Resveratrol được tìm thấy trong rượu vang đỏ, là chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn ngừa bệnh mạch vành. Người ta chưa hoàn toàn hiểu rõ mối liên hệ này, nhưng chất chống oxy hóa trong rượu vang đỏ làm tăng mức cholesterol lipoprotein mật độ cao (HDL) (cholesterol “tốt”) và giảm tích tụ cholesterol.
• Astaxanthin: Đặc tính chống oxy hóa của astaxanthin liên quan đến việc cải thiện lưu lượng máu và giảm căng thẳng oxy hóa ở người hút thuốc, người thừa cân. Một nghiên cứu so sánh astaxanthin và các carotenoid khác cho thấy nó có hoạt tính chống oxy hóa cao nhất chống lại các gốc tự do. Astaxanthin thường được tìm thấy nhiều nhất trong: Cá hồi, vi tảo, tôm.
• Lợi ích của chất chống oxy hoá đối với bệnh tim mạch của flavanol: Sôcôla đen có nguồn gốc từ hạt của quả cacao, được rang thành hạt cacao. Cacao là nguồn cung cấp chất chống oxy hóa vì nó chứa flavanol, có thể giúp bảo vệ tim. Sô cô la đen chứa nhiều chất chống oxy hóa hơn sôcôla sữa và sôcôla trắng vì nó có nồng độ cacao cao hơn và ít bơ, sữa, đường và dầu hơn.

Ngoài ra, khi thêm các thực phẩm này vào chế độ ăn uống hàng ngày, người bệnh cần đa dạng hóa để nhận được lợi ích từ nhiều loại chất chống oxy hóa khác nhau. Ngoài ra, nên kết hợp chúng với một lối sống lành mạnh bao gồm tập thể dục đều đặn và quản lý căng thẳng.

Mặc dù lợi ích của chất chống oxy hoá đối với bệnh tim mạch và sức khoẻ là không thể phủ nhận, nhưng việc bổ sung chúng qua thực phẩm bổ sung có thể không hiệu quả bằng việc hấp thụ chúng thông qua chế độ ăn cân đối và đa dạng. Việc tập trung vào chế độ ăn giàu các thực phẩm tự nhiên chứa chất chống oxy hóa là quan trọng để duy trì sức khỏe tối ưu.

Chế độ ăn uống giàu chất chống oxy hóa, bao gồm nhiều loại trái cây, rau củ, hạt và ngũ cốc nguyên hạt, không chỉ cung cấp các dưỡng chất cần thiết mà còn giúp bảo vệ cơ thể khỏi các gốc tự do có hại. Tuy nhiên, các nghiên cứu về thực phẩm bổ sung chất chống oxy hóa chưa cho thấy lợi ích rõ ràng trong việc ngăn ngừa bệnh tim hay các tình trạng mạn tính khác. Do đó, việc hấp thụ chất chống oxy hóa thông qua chế độ ăn cân đối và đa dạng là cách tốt nhất để hỗ trợ sức khỏe tổng thể.