Chụp cắt lớp vi tính tưới máu cơ tim

Bài viết được viết bởi ThS.BS Nguyễn Thục Vỹ - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang

Chụp cắt lớp vi tính động mạch vành có tiêm thuốc cản quang tĩnh mạch dựng hình động mạch vành (CTA động mạch vành) cung cấp thông tin giải phẫu động mạch vành và mức độ hẹp/tắc.

Tuy nhiên để quyết định liệu tổn thương hẹp động mạch vành có ảnh hưởng đến huyết động (lượng máu đến cơ tim sau hẹp) và có cần can thiệp tái tưới máu hay không, bác sĩ tim mạch vẫn cần các phương pháp khác để đánh giá như:

Phương pháp xâm lấn: FFR (phân suất dự trữ động mạch vành) được gọi là tiêu chuẩn vàng (gold standard) để đánh giá huyết động sau hẹp, được thực hiện trong thời điểm bác sĩ chụp mạch can thiệp.

Phương pháp không xâm lấn:

• Siêu âm tim gắng sức
• SPECT/ PET
• MRI tưới máu cơ tim
• CT tưới máu cơ tim
• CT động mạch vành - tưới máu cơ tim là phương pháp quyết định liệu tổn thương hẹp động mạch vành có giảm lưu lượng dòng máu đến cơ tim hay không mà không cần gửi bệnh nhân đến một cơ sở khám chữa bệnh khác, vào một ngày khác và thực hiện các phương pháp chẩn đoán khác. Kỹ thuật này sẽ cung cấp cho bác sĩ các thông tin về mức độ tưới máu cơ tim với mã hóa màu vùng kém tưới máu, giúp dễ dàng cho bác sĩ đánh giá mức độ kém tưới máu của cơ tim từ đó quyết định có can thiệp tái thông động mạch vành hay không.

Có nhiều kỹ thuật đánh giá tưới máu cơ tim, hiện tại ở Vinmec Nha Trang đang sử dụng kỹ thuật tưới máu cơ tim động học có sử dụng thuốc để tạo trạng thái gắng sức ở cơ tim (stress dynamic myocardial perfusion).

Với kỹ thuật này bệnh nhân sẽ được đặt hai đường truyền ở hai tay, một đường truyền để bơm thuốc cản quang tốc độ cao và một đường truyền để truyền adenosine. Bệnh nhân sẽ được bơm thuốc cản quang hai lần:

+ Lần 1: chụp cắt lớp vi tính động mạch vành để đánh giá giải phẫu cũng như mức độ hẹp/tắc động mạch vành

+ Lần 2: bệnh nhân sẽ được truyền adenosine vào tĩnh mạch trong 3 phút. Adenosine là một chất làm giãn mạch, làm tăng lưu lượng máu đến động mạch vành và cơ tim, việc truyền adenosine sẽ bộc lộ các vùng kém tưới máu ở cơ tim tương tự như trạng thái bệnh nhân đang tập thể dục. Trong thời gian truyền thuốc người bệnh sẽ có cảm giác nhịp tim nhanh và hồi hộp giống khi đang tập thể dục. Người bệnh sẽ được các bác sĩ theo dõi các triệu chứng, theo dõi mạch, ECG và huyết áp trong thời gian truyền adenosine. Sau 3 phút truyền adenosine, bệnh nhân sẽ được bơm thuốc cản quang lần 2 để chụp tưới máu cơ tim.

Hai lần bơm thuốc cản quang cách nhau khoảng 15-20 phút để thuốc cản quang ở lần bơm thuốc đầu tiên được thải hết khỏi tim.

Chuẩn bị bệnh nhân trước chụp:

• Ngừng các chế phẩm có chứa xanthin (trà, coffee), chocolate, theophyline, dipyridamole 24-36h trước khi chụp.
• Ngừng các thuốc ViagraTM, CialisTM or LevitraTM, trong vòng 24h đến 72h trước chụp.
• Đang có triệu chứng đau ngực nghi ngờ hội chứng vành cấp cần xét nghiệm CK, CKMB, troponin.
• Điện tâm đồ (ECG) trước khi chụp

Chỉ định:

• Đau thắt ngực ổn định
• Bệnh nhân có nguy cơ bệnh mạch vành hoặc đau ngực không điển hình
• Phân tầng nguy cơ bệnh mạch vành
• Trước phẫu thuật có hoặc không liên quan đến tim
• Sau can thiệp hoặc thủ thuật tái thông mạch vành

Chống chỉ định:

Các trường hợp sau sẽ không thực hiện được kỹ thuật tưới máu cơ tim gắng sức:

• Người bệnh đang có triệu chứng đau thắt ngực không ổn định hoặc đau ngực cấp nghi ngờ hội chứng vành cấp đang diễn tiến.
• Người bệnh có các chống chỉ định của thuốc cản quang và adenosine.
• Trong trường hợp người bệnh có các chống chỉ định nitroglycerin (được sử dụng để làm giãn động mạch vành trước khi chụp cắt lớp vi tính động mạch vành), nitroglycerin sẽ không được sử dụng trong quá trình chụp.

Người bệnh sẽ được các bác sĩ tim mạch khám đánh giá các triệu chứng về tim mạch, nếu không có các chống chỉ định trên và nghi ngờ có bệnh lý động mạch vành người bệnh sẽ được các bác sĩ chỉ định thực hiện kỹ thuật tưới máu cơ tim có gắng sức.

So sánh kỹ thuật CT tưới máu cơ tim với các phương pháp khác:

CT tưới máu cơ tim có độ nhạy và độ đặc hiệu tương đương với kỹ thuật xạ hình tưới máu cơ tim (SPECT).

Mức độ nhiễm xạ tương đương với SPECT và có thể thấp hơn nhờ sử dụng các kỹ thuật giảm liều tia ở các máy CT thế hệ mới.

Độ nhạy và độ đặc hiệu gần đạt đến ngưỡng của MRI tưới máu cơ tim.

CT tưới máu cơ tim là kỹ thuật hiện đại, đã và đang sử dụng ở nhiều nước trên thế giới. Kết hợp CTA động mạch vành và tưới máu cơ tim là phương pháp duy nhất cung cấp thông tin về mức độ hẹp và huyết động của động mạch vành trong một lần khảo sát.

Vinmec Nha Trang đã và đang triển khai kỹ thuật này với máy CT GE Revolution 512 lát cắt, dòng máy hiện đại với độ bao phủ 16 cm trong một lần quét, giúp khảo sát toàn bộ cơ tim trong một vòng quay máy, sẽ mang đến những kết quả đáng tin cậy hỗ trợ cho việc chẩn đoán và điều trị người bệnh có bệnh động mạch vành.