Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Trần Hồng Nhật - Bác sĩ Tim mạch can thiệp - Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Đặt stent tim mạch hay còn được gọi là đặt stent động mạch vành, là phương pháp điều trị hiện đại giúp điều trị động mạch vành bị hẹp qua da. Sau khi được đặt stent, bệnh nhân cần lưu ý một số vấn đề để đảm bảo cho sức khỏe.
1. Stent tim mạch tồn tại trong bao lâu?
Stent là một khung lưới kim loại nhỏ, được cấu tạo bởi hợp kim đặc biệt không gĩ. Stent được sử dụng để mỡ rộng lòng mạch vành bị hẹp và ngăn không cho hẹp lại. Sau khi đặt vào cơ thể, Stent sẽ tồn tại vĩnh viễn bên trong lòng động mạch vành và sau một thời gian sẽ được lớp nội mạch mạch máu che phủ
Gần đây, có ra đời một loại stent mà chỉ tồn tại trong cơ thể khoảng 2 năm, người ta hay gọi là stent tự tiêu. So với stent kim loại thông thường, stent tự tiêu có một số lợi điểm như không ảnh hưởng cấu trúc mạch máu lâu dài, dễ dàng cho phẫu thuật bắt cầu trong tương lai (nếu cần), tuy nhiên biến cố huyết khối cấp xảy ra nhiều sau can thiệp nên lựa chọn đang được cân nhắc.
2. Tái hẹp và huyết khối sau đặt stent
Đặt stent giúp tái thông động mạch vành bị hẹp, tuy nhiên nếu không có chế độ điều trị sau can thiệp đúng đắng thì sẽ có nguy cơ tắc hay tái hẹp trong stent
Tái hẹp trong stent: là tình trạng tăng sinh lớp nội mạc làm hẹp trên 50% kích thước lòng stent, gây thiếu máu cơ tim. Tái hẹp thường thấy sau 6 -12 tháng sau can thiệp, đôi khi xảy ra sau 15 - 20 năm
Tỷ lệ tái hẹp gặp nhiều hơn ở stent không phủ thuốc (10-20%). Thế hệ stent thuốc mới đã làm giảm đáng kể tỷ lệ này xuống chỉ 1-2%
Huyết khối cấp trong stent: do stent là vật thể lạ đối với cơ thể nên xu hướng tiểu cầu và hồng cầu bám vào stent tạo huyết khối gây tắc mạch. Đây là một biến chứng nguy hiểm có tỷ lệ tử vong rất cao. Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ điều trị thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ, duy trì thuốc chống ngưng tập tiểu cầu lâu dài.
3. Theo dõi điều trị sau đặt stent
Chăm sóc vết mổ sau đặt stent mạch vành:
Vị trí vết mổ thường ở bẹn hoặc ở cổ tay, Sau phẫu thuật, vết mổ được băng ép để cầm máu trong vòng 12 tiếng (đối với động mạch quay) và 24 giờ (đối với động mạch đùi). Trong thời gian này bệnh nhân hạn chế vận động để tránh tình trạng vết thương bị chảy máu.
Sau khi tháo băng ép, vết mổ có thể có máu đông màu đen, tím bầm xung quanh, có thể sưng nhẹ bàn tay. Vệ sinh vùng vết thương bằng nước sạch và để khô, không mặt quần áo bó sát
Vận động sau khi đặt stent
- Sau thủ thuật, người bệnh vẫn có thể hoạt động bình thường, nhưng tránh vận động mạnh để ảnh hưởng đến vết mổ.
- Trong tuần đầu có thể tập đi bộ trên mặt phẳng, không nên lái xe, du lịch xa, đi xe đạp, khuân vác hoặc tham gia các hoạt động thể lực nặng.
- Sang tuần thứ hai tăng dần mức thể lực trong sự thoải mái cho phép, đi bộ xa hơn một chút nhưng không nên chạy bộ.
- Về lâu dài thì hoạt động thể lực bình thường và chơi thể thao trong sự cho phép của bác sĩ.
- Cách luyện tập được khuyến khích nhất: đi bộ ≥30 phút/ lần x 5 lần/ tuần. Nếu đau ngực hoặc khó thở xuất hiện thì ngừng vận động ngay và nhanh chóng liên hệ với bác sĩ để được xử trí.
Chế độ ăn uống sau đặt stent mạch vành
- Uống nhiều nước nếu không suy tim, tránh các loại đồ uống có cồn và giảm lượng muối ăn.
- Không hút thuốc lá hay ngồi gần người hút thuốc lá.
- Ăn nhiều trái cây tươi, rau quả nhiều màu sắc.
- Giảm thức ăn ngọt: bánh kẹo, socola, bánh ngọt
- Sử dụng chất béo có lợi như dầu cá, dầu thực vật... tránh chất béo bão hòa, chất béo trong thịt đỏ (thịt bò, thịt lợn), mỡ động vật, đồ ăn nhanh.
- Chọn protein từ thịt nạc, cá, thịt gà bỏ da với lượng vừa phải.
- Chọn sữa ít béo và các sản phẩm từ sữa ít béo như sữa chua
Thuốc điều trị sau can thiệp
Tuân thủ phát đồ điều trị của bác sĩ để tránh các nguy cơ tim mạch có thể xảy ra:
- Duy trì thuốc chống ngư tập tiểu cầu
- Kiểm soát tốt các bệnh lý nguy cơ: huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu
Trên đây là một số lưu ý sau khi đặt stent mạch vành mà bệnh nhân cần lưu ý để cơ thể hồi phục nhanh nhất. Ngoài ra, người bệnh nên tái khám thường xuyên để bác sĩ có thể kiểm soát tình trạng sức khỏe, đồng thời hạn chế rủi ro khi stent mạch vành.
