Cảnh giác với tắc động mạch ngoại biên chi dưới

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Vũ Thị Tuyết Mai - Bác sĩ Nội tim mạch, Trung tâm Tim mạch - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Bệnh tắc động mạch ngoại biên chi dưới là một trong những bệnh lý nghiêm trọng, không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây nguy cơ hoại tử cắt cụt chi, thậm chí có thể tử vong.

Bệnh động mạch ngoại biên là một trong những rối loạn tuần hoàn thường gặp trong đó các đoạn động mạch bị hẹp rồi dần dần bít tắc hoàn toàn dẫn đến giảm lượng máu đến các chi dưới làm mất nuôi dưỡng các vùng chi dưới mà sinh ra chứng đau cách hồi nhất là khi đi bộ.

Tắc động mạch ngoại biên có thể xảy ra ở bất cứ vị trí đoạn mạch nào nhưng thường hay gặp nhất là ở động mạch chi dưới. Tắc động mạch chi dưới xảy ra do các mảng xơ vữa và huyết khối bám trên thành mạch máu do đó làm cản trở sự lưu thông tuần hoàn máu xuống các vùng thấp của cơ thể.

Bệnh hình thành chủ yếu do các mảng xơ vữa động mạch. Xơ vữa động mạch không chỉ gây tắc động mạch chi dưới mà còn ảnh hưởng đến các bộ phận khác trong cơ thể đặc biệt là tim với các động mạch lớn. Cục huyết khối có thể hình thành ngay tại đoạn mạch bị tắc hoặc hình thành ở các đoạn mạch khác rồi di chuyển tới làm bít tắc đoạn mạch đó.

• 90% bệnh nhân bị tắc động mạch ngoại biên chi dưới xuất phát từ các bệnh lý tim mạch như: Rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim, bệnh lý van tim, phình tắc động mạch...
• Ngoài ra bệnh còn có thể do viêm hay tổn thương chi dưới, bất thường về giải phẫu của dây chằng hay cơ, hoặc do tiếp xúc với các chất phóng xạ.

Một số yếu tố nguy cơ có thể gây ra bệnh tắc động mạch ngoại biên chi dưới:

• Người béo phì làm tăng tích đọng cholesterol ở lòng mạch tăng nguy cơ hình thành huyết khối.
• Người lớn tuổi, đặc biệt sau tuổi 50 trở đi.
• Gia đình có tiền căn bị bệnh động mạch ngoại biên.
• Có thói quen hút thuốc lá (là nguy cơ chính gây bệnh động mạch ngoại biên), thường xuyên dùng các chất kích thích như rượu bia...
• Mắc các bệnh nội khoa như tiểu đường, cao huyết áp, cholesterol máu cao.

• Đau cách hồi: Là tình trạng đau một nhóm cơ hoặc một dải cơ đặc trưng bởi tính chất đau tăng khi vận động, giảm hoặc hết ngay sau khi được nghỉ ngơi. Cảm giác đau tương tự như đau khi bị chuột rút hay bị co cơ, mức độ đau nặng hay nhẹ tùy thuộc vào từng bệnh nhân và từng tình trạng tắc nghẽn. Vị trí đau thường gặp nhất là đau vùng bắp chân.
• Động mạch bị hẹp hay tắc làm giảm nuôi dưỡng cho các vùng cơ xung quanh gây teo cơ và tổ chức mỡ dưới da, lạnh vùng chi dưới, lâu dần bị loét các vùng ngọn chi không có khả năng phục hồi, mạch đập dưới vùng tắc nghẽn yếu thậm chí bị mất nhịp, nguy cơ tử vong cao.
• Người mệt mỏi, nhợt nhạt, có thể có hiện tượng rối loạn màu sắc trên da.
• Rối loạn cảm giác chi dưới: Tê bị, dị cảm, nặng thì liệt vận động.
• Lông tóc khô, dễ gãy rụng, móng chân móng tay cũng khô sùi.

Biến chứng của bệnh động mạch ngoại biên chi dưới:

• Thiếu máu chi dưới dẫn đến teo cơ, liệt, hoại tử chi, xấu nhất là trường hợp cắt cụt chi.
• Phình động mạch chủ bụng hay phình động mạch khoeo do sự lưu thông tuần hoàn máu bị cản trở.
• Ảnh hưởng đến hoạt động tim mạch và các cơ quan khác trong cơ thể.

Tắc động mạch ngoại biên chi dưới là bệnh lý nguy hiểm, đặc biệt trong trường hợp tắc cấp, cần được điều trị can thiệp tái thông lòng mạch cấp cứu trong những giờ vàng đầu tiên, để giảm tỉ lệ phải đoạn chi, tử vong. Hãy đến gặp bác sĩ để thăm khám ngay khi có những biểu hiện bất thường của cơ thể để tránh những biến chứng về sau.

Hiện nay, bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là đơn vị y tế duy nhất được trang bị hệ thống phòng Hybrid. Phòng mổ Hybrid tại Trung tâm Tim mạch được trang bị các trang thiết bị tối tân như máy chụp mạch DSA, máy gây mê tích hợp các phần mềm theo dõi huyết động bệnh nhân một cách chặt chẽ nhất (hệ thống PiCCO, entropy,...). Do đó, phòng mổ Hybrid có thể đáp ứng các yêu cầu phẫu thuật và can thiệp nong, đặt stent mạch vành, stent graft động mạch chủ, mổ tim mở, thay van tim các bệnh tim bẩm sinh với kỹ thuật hiện đại ít xâm lấn nhất, an toàn, giúp người bệnh sớm phục hồi sức khỏe.

Thạc sĩ - Bác sĩ Vũ Thị Tuyết Mai đã có trên 13 năm kinh nghiệm về chẩn đoán và điều trị các bệnh lý tim mạch. Bác sĩ từng tham gia các khóa đào tạo tại trong và ngoài nước tại trường Đại học Y dược Tp. Hồ Chí Minh, Bệnh viện NTUH National Taiwan University Hospital, Bệnh viện The Prince Charles Hospital, Australia,..