Viêm loét đại tràng ảnh hưởng đến phân của bạn như thế nào?

Bài được viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Bác sĩ nội soi tiêu hóa - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Viêm loét đại tràng là một bệnh viêm ruột kéo dài có thể ảnh hưởng đến kết cấu, thành phần và tần suất phân. Ở những người bị viêm loét đại tràng (UC), ruột già hoặc ruột kết bị viêm và phát triển các vết loét nhỏ, tạo mủ. Những vết loét này cũng có thể phát triển trong trực tràng. Loại phân mà mọi người thải ra sẽ phụ thuộc vào vị trí viêm và loét trong ruột kết.

Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng viêm loét đại tràng khác nhau giữa những người bị bệnh. Các triệu chứng này cũng có thể thay đổi theo thời gian.

Những người được chẩn đoán mắc viêm loét đại tràng có thể trải qua các giai đoạn có triệu chứng nhẹ hoặc không có triệu chứng gì. Đây được gọi là sự thuyên giảm. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể trở lại và trở nên trầm trọng hơn. Đây được gọi là sự bùng phát.

Các triệu chứng phổ biến của viêm loét đại tràng bao gồm:

• Đau bụng.
• Tăng âm bụng (tăng nhu động ruột).
• Phân có máu.
• Bệnh tiêu chảy.
• Sốt.
• Đau trực tràng.
• Giảm cân.
• Suy dinh dưỡng.

Viêm loét đại tràng còn có thể gây ra các triệu chứng khác, chẳng hạn như:

• Đau khớp.
• Sưng khớp.
• Buồn nôn và giảm cảm giác thèm ăn.
• Các vấn đề về da.
• Lở miệng.
• Viêm mắt.

Các triệu chứng của viêm loét đại tràng ở mỗi người khác nhau. Nhưng vì bệnh này ảnh hưởng đến ruột kết và trực tràng, các vấn đề về ruột như phân có máu hoặc tiêu chảy là triệu chứng chính.

Mức độ nghiêm trọng của phân có máu hoặc tiêu chảy phụ thuộc vào mức độ viêm và loét trong ruột kết của bạn. Các triệu chứng liên quan đến phân của viêm loét đại tràng bao gồm:

• Bệnh tiêu chảy.
• Phân có máu (có thể có màu đỏ tươi, hồng hoặc hắc ín).
• Đi tiêu khẩn cấp.
• Táo bón.

Một số người mắc tất cả các triệu chứng trên. Những người khác có thể chỉ gặp một hoặc hai trong số các triệu chứng. Nếu bạn đang sống chung với viêm loét đại tràng, bạn có thể có những giai đoạn thuyên giảm kéo dài hàng tuần, hàng tháng hoặc hàng năm. Đây là lúc các triệu chứng biến mất.

Tuy nhiên, viêm loét đại tràng là căn bệnh không thể đoán trước được. Vì vậy, sự bùng phát có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Khi cơn bùng phát xảy ra, nó có thể gây ra các vấn đề về ruột.

Những thay đổi trong phân có liên quan trực tiếp đến cách viêm loét đại tràng ảnh hưởng đến ruột kết và trực tràng của bạn. Trong viêm loét đại tràng, hệ thống miễn dịch tấn công các tế bào khỏe mạnh trong đường tiêu hóa. “Cuộc tấn công” làm tăng các tế bào bạch cầu trong ruột kết và trực tràng của bạn. Các “cuộc tấn công” như vậy lặp đi lặp lại và dẫn đến viêm mãn tính.

Tình trạng viêm khiến ruột kết của bạn thường xuyên co thắt và rỗng. Đó là lý do tại sao bạn có thể bị tiêu chảy thường xuyên và đi tiêu gấp.

Khi tình trạng viêm phá hủy các tế bào lót ruột kết, những vết loét có thể phát triển. Chúng có thể chảy máu và tạo mủ, dẫn đến tiêu chảy ra máu.

Một số người bị viêm loét đại tràng cũng bị táo bón nhưng triệu chứng này không phổ biến như tiêu chảy. Táo bón thường xảy ra khi tình trạng viêm chỉ giới hạn ở trực tràng. Các triệu chứng khác liên quan đến viêm loét đại tràng bao gồm đau bụng, đi tiêu đau đớn, mệt mỏi, thiếu máu, giảm cân và sốt.

4.1. Điều trị bằng thuốc

Ngăn chặn tình trạng viêm là chìa khóa để kiểm soát phân có máu và các triệu chứng khác liên quan đến viêm loét đại tràng . Không viêm nghĩa là không loét, và kết quả là ngừng chảy máu. Để giúp các triệu chứng của bạn thuyên giảm, bác sĩ có thể kê một hoặc nhiều loại thuốc. Bao gồm:

• Thuốc 5-aminosalicylic (5-ASA).
• Thuốc ức chế miễn dịch.
• Thuốc kháng sinh.
• Thuốc corticosteroid.

Nếu các triệu chứng của bạn không cải thiện với những phương pháp điều trị trên, bạn có thể được cho sử dụng liệu pháp sinh học, phương pháp sẽ ngăn chặn một phần của hệ thống miễn dịch.

Bác sĩ có thể kê đơn thuốc ngắn hạn hoặc dài hạn để giúp bạn điều trị duy trì. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ về việc dùng thuốc trị tiêu chảy.

4.2. Thay đổi lối sống

Một số thay đổi về lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà cũng có thể hỗ trợ kiểm soát tình trạng viêm và chữa lành ruột kết của bạn.

Chế độ ăn:

Không có chế độ ăn uống cụ thể nào cho viêm loét đại tràng nhưng một số loại thực phẩm có thể gây kích ứng ruột kết của bạn và gây tiêu chảy ra máu. Bạn nên ghi nhật ký thực phẩm và ghi lại các bữa ăn của bạn. Điều này có thể giúp bạn xác định các loại thực phẩm cần tránh, chẳng hạn như một số thực phẩm giàu chất xơ và sữa.

Giảm stress:

Giảm mức độ căng thẳng của bạn cũng có thể giúp cải thiện các triệu chứng. Căng thẳng không gây ra viêm loét đại tràng. Nhưng căng thẳng mãn tính có thể thúc đẩy hệ thống miễn dịch của bạn hoạt động quá mức, gây ra tình trạng viêm mãn tính, làm tăng vết loét và gây chảy máu.

Bạn không thể loại bỏ tất cả căng thẳng, nhưng bạn có thể học cách quản lý chúng cũng như cảm xúc của mình. Bạn nên tránh caffeine và rượu, những thứ có thể kích thích co bóp ruột và làm tình trạng tiêu chảy trầm trọng hơn. Caffeine và rượu cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng lo lắng và căng thẳng.

Tập thể dục cũng có thể giúp bạn thư giãn và duy trì sự cân bằng cảm xúc. Mục tiêu hoạt động thể chất là ít nhất 150 phút mỗi tuần (chỉ hơn 20 phút mỗi ngày). Bạn cũng có thể thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, hít thở sâu và yoga để giảm mức độ căng thẳng của mình.

Nếu không được điều trị, viêm loét đại tràng có thể làm hỏng đường ruột của bạn và làm tăng nguy cơ phát triển ung thư ruột kết. Viêm loét đại tràng không được kiểm soát cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn. Đặc biệt là nếu phân bạn có máu hay gặp phải những tình trạng khẩn cấp, không đoán trước được.

Tuy vậy, có nhiều lựa chọn điều trị có thể giúp bạn sống thoải mái hơn với viêm loét đại tràng. Hãy thử nói chuyện với bác sĩ của bạn về những phương pháp điều trị phù hợp nhất với bạn.