Triệu chứng viêm thực quản do trào ngược

Viêm thực quản trào ngược là tình trạng viêm, loét của thực quản do dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản diễn ra từng lúc hay thường xuyên. Mức độ viêm của thực quản phụ thuộc lớn vào thời gian và tần suất có tiếp xúc giữa niêm mạc thực quản với các chất trào ngược, bệnh có thể được đẩy lùi nếu phát hiện và chỉ định điều trị kịp thời.

Nếu hiện tượng trào ngược này chỉ xảy ra với tần suất ít, trong thời gian ngắn sẽ không gây ảnh hưởng gì tới niêm mạc thực quản thì đây được cho là trào ngược sinh lý. Hiện tượng điển hình là trớ, nôn và thường hay gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Từ trào ngược sinh lý có thể trở thành bệnh lý khi tình trạng này xảy ra thường xuyên, kéo dài và gây ra nhiều triệu chứng khó chịu làm ảnh hưởng đến hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Nếu bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây cho người bệnh những biến chứng nguy hiểm như: bệnh viêm thực quản trào ngược, barrett và ung thư thực quản.

Cho đến hiện tại, người ta vẫn chưa biết rõ được nguyên nhân của bệnh. Các nguyên nhân hay đúng hơn là những yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh viêm thực quản trào ngược là:

• Sự bất thường của cơ thắt thực quản dưới (có sự yếu hoặc giãn ra).
• Nhu động của thực quản quá yếu.
• Thực quản quá ngắn, thoát vị hoành, u thực quản.
• Yếu tố về gen di truyền.
• Có sự tăng áp lực trong ổ bụng: cổ trướng, béo phì và phụ nữ đang mang thai.
• Do có tăng áp lực trong dạ dày và có sự ứ đọng thức ăn.
• Người bệnh dùng thuốc Steroid và Non Steroid
• Do vi khuẩn Helicobacter pylori.
• Chế độ ăn uống có nhiều rượu, bia và nước có gas.

• Ợ hơi lúc đói: Đối với hoạt động sinh lý bình thường của dạ dày trong quá trình chuyển hóa thức ăn, ợ hơi thường xuất hiện sau ăn, đặc biệt là khi ăn no. Tuy nhiên, nếu có xuất hiện triệu chứng ở hơi xa bữa ăn hoặc ợ hơi khi bụng đang rỗng, có thể đã bị rối loạn chức năng co giãn của cơ thắt thực quản dưới. Đây được xem là một trong những biểu hiện cơ bản đầu tiên của bệnh trào ngược dạ dạy – thực quản.
• Ợ nóng, ợ chua: Đối với người lớn, ợ nóng được xem là triệu chứng điển hình nhất của bệnh trào ngược. Nguyên nhân gây ra hiện tượng này là do dịch mật hoặc acid trong dạ dày đã tiếp xúc với niêm mạc, gây ra cho bệnh nhân cảm giác nóng rát. Tình trạng ợ nóng có thể lan từ thượng vị lên dọc sau của xương ức, đôi khi ở một số bệnh nhân có thể lan đến vùng hạ họng hoặc lên mang tai, kèm theo có vị chua ở trong miệng.
• Buồn nôn và nôn: Khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn nặng hơn, các chất trào ngược lên thực quản không chỉ là hơi, dịch tiêu hóa mà đã bao gồm cả thức ăn, dẫn đến hiện tượng nôn và buồn nôn. Nếu tình trạng này xuất hiện ngay sau khi ăn, thì khả năng bị trào ngược dạ dày – thực quản là khá lớn.
• Đau tức ngực: Người bệnh đang mắc trào ngược dạ dày – thực quản thường có những biểu hiện như tức, đau ngực, đau thắt ở ngực và có thể xuyên ra lưng hoặc cánh tay. Nguyên nhân là do khi acid trào lên đồng thời đã kích thích đầu mút các sợi thần kinh trên bề mặt niêm mạc của thực quản, gây ra cảm giác đau cho bệnh nhân ở đoạn thực quản chạy qua ngực.
• Nước bọt tiết nhiều: Lượng nước bọt tiết ra nhiều hơn so với bình thường cũng là triệu chứng cần lưu ý của bệnh trào ngược dạ dày – thực quản. Nước bọt có tính kiềm nên có thể xảy ra những phản xạ tăng tiết nước bọt giúp trung hòa bớt lượng acid tấn công thực quản.
• Đau họng, khản giọng, ho, hen: Việc acid dạ dày trào ngược lên thực quản sẽ dẫn đến viêm dây thanh quản, gây ra hiện tượng khàn giọng, ngoài ra trào ngược dạ dày thực quản gây viêm họng, ho cho người bệnh, khác với ho cảm thông thường tình trạng này có thể tiến triển thành mãn tính, lâu dần chuyển thành hen. Hiện tượng đau họng hoặc khàn giọng thường xảy ra sau khi bệnh nhân ăn xong và không đi kèm với bất kỳ triệu chứng nào khác như sổ mũi, hắt hơi thì nhiều khả năng đó là một biểu hiện của bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
• Khó nuốt: Khi hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản lặp lại nhiều lần sẽ gây ra những tổn hại nhất định cho thực quản. Trong đó niêm mạc của thực quản bị phù nề do đã tiếp xúc với acid dạ dày gây ra hiện tượng dễ nghẹn, khó nuốt. Một số tổn thương khi đã lành có thể để lại sẹo, từ đó gây chít hẹp thực quản, làm gia tăng cảm giác khó nuốt của người bệnh.
• Đắng miệng: Dịch mật khi trào ngược có thể gây ra cảm giác đắng miệng ở một số bệnh nhân. Nếu có những triệu chứng này đi kèm với ợ nóng, bệnh nhân có khả năng cao đã mắc đồng thời 2 bệnh bao gồm trào ngược dạ dày – thực quản và trào ngược dịch mật.

3.1. Nguyên tắc điều trị viêm thực quản trào ngược

• Giảm nhẹ các triệu chứng hoặc giải quyết hết triệu chứng.
• Cải thiện cho chất lượng cuộc sống của người bệnh.
• Làm lành các tổn thương.
• Phòng ngừa các biến chứng của bệnh viêm thực quản trào ngược.

3.2. Điều trị nội khoa

Điều trị không dùng thuốc:

• Trong ăn uống: kiêng cay, chua, nước có ga, trà, cà phê, rượu bia, thuốc lá.
• Không nên ăn quá no.
• Không nên nằm ngay sau khi ăn, thời gian tối thiểu phải từ 30 – 60 phút.
• Không nằm đầu kê thấp, kê chân cao 10 đến 15 cm.
• Không nên mặc đồ quá chật.
• Ở bệnh nhân béo phì cần tiến hành giảm béo.
• Giữ tinh thần lạc quan, không stress, không lo âu.

Điều trị bằng thuốc: Sử dụng thuốc theo phác đồ như các thuốc ức chế bơm proton (Omeprazole, Rabeprazole, Lansoprazole...) theo sự chỉ định của bác sĩ.