Vì sao người đái tháo đường hay bị đau cơ xương khớp?

Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Khắc Khôi Nguyên - Bác sĩ chấn thương chỉnh hình, Khoa Ngoại tổng hợp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Bệnh đái tháo đường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, đến năm 2030, bệnh đái tháo đường sẽ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ bảy của nhân loại. Những người mắc bệnh đái tháo đường có tỷ lệ mắc bệnh cơ xương khớp cao hơn so với dân số nói chung.

Bệnh đái tháo đường ảnh hưởng đến tất cả các thành phần của hệ thống cơ quan vận động: cơ, xương và mô liên kết. Các bệnh khác bao gồm teo cơ, loãng xương, tăng nguy cơ gãy xương, hội chứng ống cổ tay, viêm dính khớp vai, ngón tay cò súng và hạn chế vận động khớp. Giống như tất cả các bệnh mãn tính khác, bệnh cơ xương khớp ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống của người đái tháo đường.

Rối loạn chuyển hóa khiến những người mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ cao bị đau và suy yếu cơ xương. Trong một nghiên cứu lớn của Đan Mạch so sánh bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường type 2 với những người bình thường cùng độ tuổi, giới tính và nơi sống.

Kết quả bệnh nhân đái tháo đường có khả năng đau cơ xương khớp cao gấp 1,7 đến 2,1 lần so với những người không mắc bệnh đái tháo đường. Trong các vấn về cơ xương khớp thường gặp, nhóm đái tháo đường hay bị đau vai hoặc cột sống cổ (52%); đau thắt lưng (60%); và đau cánh tay, bàn tay, đầu gối hoặc hông (71%).

Trong các vị trí đau cơ xương khớp nêu trên, chúng ta dễ thấy rằng người đái tháo đường bị đau nhiều nhất ở chân và tay. Điều này có thể liên quan đến việc kiểm soát lượng đường máu kém trong thời gian dài, có thể gây tổn thương ở xương và các dây thần kinh ở chân tay, hệ quả làm tăng tần suất đau cơ xương khớp ở vị trí này. Đau ở vùng thắt lưng có liên quan đến chỉ số khối cơ thể (BMI) cao, lối sống ít vận động ở người đái tháo đường.

Ngoài ra, đau ở tay, khớp gối hoặc khớp hông cũng liên quan đến tình trạng thừa cân, béo phì vốn hay gặp ở người đái tháo đường type 2.

Bệnh đái tháo đường chiếm khoảng 9% tổng dân số tại Hoa Kỳ, trong đó có 21 triệu người được chẩn đoán và 8,1 triệu người Mỹ không được chẩn đoán.

Trong số này, khoảng 80% bệnh nhân điều trị vật lý trị liệu có tiền sử bệnh đái tháo đường, tiền đái tháo đường, hoặc các yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh đái tháo đường. Phần lớn dịch vụ vật lý trị liệu từ số người này nhằm vào vấn đề cơ xương khớp.

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tích lũy trong vòng 10 năm của bệnh cơ xương khớp và số lần khám bác sĩ do đau cơ xương khớp ở những người mắc bệnh đái tháo đường type 2 cao hơn so với những người không mắc bệnh đái tháo đường.

Ngoài ra, tỷ lệ này ở bệnh nhân đái tháo đường type 1 cũng cao hơn so với nhóm không mắc bệnh đái tháo đường. Nếu như bệnh lý cơ xương khớp ở nhóm đái tháo đường type 2 thường xảy ra ở độ tuổi 40-50, thì ở nhóm đái tháo đường type 1 cao nhất trong khoảng 30-39 tuổi.

Như vậy, người đái tháo đường type 1 bị bệnh lý cơ xương khớp sớm hơn người đái tháo đường type 2. Đau cơ xương khớp trực tiếp hoặc gián tiếp can thiệp hoặc làm giảm mức độ hoạt động thể chất của người mắc bệnh đái tháo đường.

Vì vậy, cần phát hiện sớm các vấn đề cơ xương khớp của những người mắc bệnh đái tháo đường và có các biện pháp can thiệp sớm song song với quá trình kiểm soát đường huyết.

Có nhiều cơ chế có thể gây ra đau cơ xương khớp ở người đái tháo đường. Cơ chế chính được quan sát thấy ở những người mắc bệnh tiểu đường là sự hình thành các sản phẩm cuối glycation tiên tiến không gây dị ứng (AGEs) và thụ thể AGE (RAGE) trong các cấu trúc giàu collagen. AGEs hình thành ở tất cả mọi người và thường tích lũy trong các mô khác nhau cùng với sự lão hóa.

Tuy nhiên, AGEs và RAGE hình thành với tốc độ nhanh hơn nhiều và tích lũy nhiều hơn ở những người đái tháo đường so với những người không đái tháo đường. Ở những người mắc bệnh đái tháo đường, khi nồng độ glucose cao sẽ thúc đẩy các chất trung gian tạo thành AGEs. Các AGE này thường tích lũy theo thời gian và mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh (nghĩa là thiếu kiểm soát đường huyết).

Những rối loạn chuyển hóa liên quan đến bệnh đái tháo đường mang tính chất hệ thống, có khả năng ảnh hưởng đến mọi tế bào trong cơ thể. Tuy nhiên, RAGE có xu hướng tích lũy nhiều hơn trong các mô gân, dây chằng và da. Hậu quả khiến các mô gân, dây chằng và da có xu hướng trở nên dày hơn, cứng hơn, kém đàn hồi và dễ bị tổn thương hơn.

Chính những thay đổi đã nêu, làm cho hệ cơ xương khớp bị hạn chế vận động và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý. Cơ chế AGE-RAGE dẫn đến tăng phản ứng oxy hoá, có thể dẫn đến gia tăng tình trạng viêm. Tình trạng viêm tăng cao này gây nên các biến đổi sưng nóng đỏ đau ở cơ xương khớp.

Bệnh nhân đái tháo đường cần hiểu rằng: kiểm soát tốt lượng đường huyết không chỉ nhằm giảm thiểu các biến chứng bệnh tim mạch, bệnh thần kinh ngoại biên, mà còn có khả năng giúp giảm thiểu các biến chứng về cơ xương khớp. Các biến chứng cơ xương khớp làm suy giảm khả năng vận động thể chất của người bệnh. Đây chính là một gánh nặng đáng kể về bệnh tật và chất lượng cuộc sống ở người đái tháo đường. Từ quan điểm phục hồi và phòng ngừa, chiến lược can thiệp toàn diện bao gồm hướng dẫn về hoạt động thể chất phù hợp, tình trạng dinh dưỡng và dùng thuốc hạ đường huyết. Đây là những trụ cột trong điều trị bệnh đái tháo đường.

Tóm lại, những người mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ cao bị suy yếu cơ xương khớp. Người bệnh cần lưu ý: chính rối loạn tăng đường huyết gây nên các tổn thương cơ xương khớp và kém đáp ứng với điều trị so với những người không mắc bệnh đái tháo đường.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là bệnh viện đa khoa có chức năng thăm khám và điều trị các bệnh lý cơ xương khớp như viêm khớp, thoái hóa, thoát vị, đau nhức xương khớp,.... Tại Vinmec cũng đã thực hiện chẩn đoán, điều trị bằng các phương pháp y học hiện đại với các bệnh lý cơ xương khớp, không chỉ đem lại hiệu quả cao mà còn hạn chế tối đa biến chứng bệnh tái phát. Có được thành công lớn là bởi Vinmec luôn trang bị đầy đủ cơ sở vật chất hiện đại, các quy trình thăm khám, điều trị được thực hiện bởi đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn, kinh nghiệm sẽ đem lại kết quả điều trị bệnh tối ưu cho Quý khách hàng.