Điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là một quá trình đòi hỏi sự kiên nhẫn và phối hợp chặt chẽ giữa bệnh nhân và bác sĩ. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp, bao gồm các phương pháp điều trị nội khoa, vật lý trị liệu và phẫu thuật.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là gì?
Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng xảy ra khi phần nhân nhầy trong đĩa đệm ở cột sống thắt lưng lệch khỏi vị trí vốn có trong vòng sợi, dẫn đến chèn ép ống sống hoặc các rễ thần kinh. Hai đốt sống thường gặp tình trạng này nhất là L4 - L5 và L5 - S1 do 2 đốt sống này nằm vùng bản lề của cột sống.
Căn bệnh này thường gây đau sau một giai đoạn dài bệnh tiến triển, mặc dù cũng có trường hợp cơn đau xuất hiện bất ngờ.
Lão hóa được coi là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra thoát vị đĩa đệm ở vùng cột sống thắt lưng. Ngoài ra, tình trạng này cũng có thể xuất phát từ các sự cố như tai nạn, va chạm hoặc tổn thương. Các yếu tố khác có thể làm tăng khả năng mắc bệnh bao gồm:
- Người lao động phải cúi nhiều, bê vác nặng hoặc nhân viên văn phòng, phải ngồi một chỗ trong thời gian dài mà ít thay đổi tư thế, khiến cột sống và đĩa đệm chịu áp lực lớn, từ đó dễ xảy ra thoát vị.
- Khi cơ thể tăng cân quá mức, không tương xứng với chiều cao hoặc bị béo phì hay đang trong thai kỳ, đĩa đệm dễ bị quá tải và quá trình điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng trở nên khó khăn hơn.
- Hút thuốc lá: Nicotin có trong thuốc lá ngăn cản tuần hoàn máu đến đĩa đệm, từ đó đẩy nhanh quá trình thoái hóa và làm chậm quá trình phục hồi tổn thương ở cột sống thắt lưng.
- Nam giới có tỷ lệ thoát vị đĩa đệm ở cột sống thắt lưng cao gấp đôi so với nữ giới.
- Tiền sử gia đình: Nguy cơ mắc bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng sẽ gia tăng nếu có người thân trong gia đình mắc phải.
2. Điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng như thế nào?
2.1 Một số phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng không dùng thuốc
2.1.1 Nghỉ ngơi
Nghỉ ngơi là phương pháp giúp giảm sưng và tạo điều kiện cho các tổn thương cột sống phục hồi. Khi có dấu hiệu bất thường, bệnh nhân nên nghỉ ngơi trên giường từ 1 đến 2 ngày, hạn chế lao động, vận động mạnh hoặc các tư thế như cúi người, mang vác đồ vật nặng. Tuy nhiên, bệnh nhân cũng không nên nằm quá lâu để tránh làm cứng khớp và cơ.
2.1.2 Massage
Đây là phương pháp giúp giảm đau, kích thích tuần hoàn máu và cải thiện sức khỏe. Tuy nhiên, trước khi massage, người bệnh cần hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn các kiểu massage phù hợp với tình trạng bệnh lý của mình.
2.1.3 Liệu pháp nhiệt
Để giảm đau do thoát vị đĩa đệm, mọi người có thể chườm nóng và chườm lạnh luân phiên. Theo nguyên tắc chung, bệnh nhân nên chườm lạnh trong 24 giờ đầu tiên sau khi bị chấn thương, sau đó mới chuyển sang chườm nóng. Một số người có thể thấy hiệu quả khi áp dụng cả chườm nóng và chườm lạnh luân phiên.
2.1.4 Liệu pháp xung điện
Các xung điện được áp dụng để tác động lên cơ bắp hoặc dây thần kinh, làm cho các cơ co lại. Phương pháp này được thực hiện lặp đi lặp lại để giảm đau, tăng cường tuần hoàn máu, hỗ trợ phục hồi các tổn thương và nâng cao sức mạnh cơ bắp.
2.1.5 Vật lý trị liệu
Các bài tập vật lý trị liệu có thể giúp làm giảm các triệu chứng thoát vị đĩa đệm. Các kỹ thuật viên sẽ hướng dẫn người bệnh thực hiện các bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe và thể lực của người bệnh. Những bài tập kéo giãn sẽ giúp giữ cho cơ bắp dẻo dai, còn các bài tập thể dục nhịp điệu có thể giảm bớt cơn đau ở vùng cổ, vai và lưng dưới, đồng thời tăng cường sản sinh endorphin, chất có tác dụng giảm đau tự nhiên cũng như cải thiện tâm trạng.
2.2 Điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bằng thuốc
Mục tiêu sử dụng thuốc là giúp bệnh nhân giảm bớt các triệu chứng thoát vị đĩa đệm và giảm cảm giác khó chịu.
2.2.1 Thuốc giảm đau không kê đơn
Đối với những cơn đau từ nhẹ đến vừa, bác sĩ có thể khuyến cáo sử dụng các loại thuốc giảm đau thông thường như Acetaminophen (Tylenol và các loại tương tự), Ibuprofen (Advil, Motrin IB, cùng những sản phẩm khác) hoặc Naproxen sodium (Aleve).
2.2.2 Thuốc giãn cơ
Trong trường hợp co thắt cơ, các loại thuốc giãn cơ có thể được sử dụng, nhưng người bệnh cần cảnh giác với những tác dụng phụ có thể xảy ra như buồn ngủ, choáng váng hoặc mệt mỏi.
2.2.3 Thuốc giảm đau Opioid
Khi các loại thuốc trên không đem lại hiệu quả giảm đau cho bệnh nhân thoát vị đĩa đệm, bác sĩ có thể cân nhắc đến việc sử dụng các thuốc Opioid trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, các loại thuốc này có thể gây ra những tác dụng phụ như nghiện, buồn ngủ, nôn mửa, lú lẫn và táo bón...
2.2.4 Tiêm thuốc Steroid
Khi cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bằng thuốc và không dùng thuốc không cải thiện được triệu chứng thoát vị đĩa đệm, bác sĩ có thể lựa chọn tiêm thuốc Steroid vào vị trí gần dây thần kinh cột sống. Đây là phương pháp tiêm ngoài màng cứng, phù hợp với các trường hợp bệnh từ mức độ trung bình đến nặng. Thuốc Steroid giúp giảm sưng tấy, giảm đau và cải thiện khả năng vận động của bệnh nhân.
2.3 Điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bằng cách dùng các bài thuốc dân gian
2.3.1 Dùng hạt đu đủ
Đầu tiên, hãy lấy một quả đu đủ xanh, cắt bỏ đầu quả, gọt vỏ và rửa sạch, sau đó để khô ráo. Tiếp theo, đổ một lượng rượu trắng vừa đủ vào phần ruột của quả đu đủ. Chưng cách thủy trong vòng 20 phút. Sau khi hoàn thành, lấy nước rượu và hạt đu đủ để xoa vào vị trí thoát vị đĩa đệm để giảm đau.
2.3.2 Dùng cây chuối hột
Chuối hột sau khi phơi khô và ngâm trong rượu trắng khoảng 10 ngày có thể bắt đầu sử dụng. Rượu này dùng để xoa bóp các vị trí như lưng dưới, chân, gót chân, khớp gối hoặc bất kỳ vùng nào bị đau. Để đạt hiệu quả tốt nhất nên thực hiện đều đặn mỗi ngày.
2.3.3 Dùng cây mật gấu
Mật gấu là thành phần quen thuộc trong các bài thuốc y học cổ truyền, giúp giảm đau hiệu quả. Người ta thường xay lá mật gấu, ép lấy nước, rồi pha với một chút bia để uống sau bữa ăn. Phương pháp này cho thấy tác dụng rõ rệt sau khoảng 10 ngày sử dụng.
2.3.4 Dùng cây xương rồng
Tinh chất từ nhựa cây xương rồng có khả năng chống viêm, giảm đau và thư giãn cơ bắp, gân cốt, vì vậy, tinh chất này được sử dụng để hỗ trợ giảm đau cho bệnh nhân. Cách làm là lấy 2 nhánh xương rồng nhỏ, giã nát rồi trộn với một muỗng muối hạt. Đem hỗn hợp này hơ nóng trên lửa. Sau đó, dùng một mảnh vải lớn, đổ hỗn hợp lên, quấn chặt lại và đắp lên vùng bị đau. Kiên trì thực hiện mỗi ngày sẽ giúp giảm các cơn đau lưng, cổ.
2.3.5 Dùng cây chìa vôi
Chìa vôi là một loại dược liệu có tính mát, giúp thông kinh lạc, thanh nhiệt, giải độc và kháng khuẩn, thường được dùng để điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Để sử dụng cây chìa vôi, mọi người hãy chuẩn bị 20g chìa vôi, 20g tầm gửi, 20g cỏ ngươi, 30g cỏ xước và 20g dền gai. Cho tất cả các loại thảo dược vào nồi, nấu trong khoảng 10 phút, rồi uống nước này thay cho nước lọc mỗi ngày.
2.3.6 Dùng cây ngải cứu
Chuẩn bị 400g lá ngải cứu cùng 3 thìa mật ong. Sau khi rửa sạch và để ráo lá ngải cứu, giã nhuyễn chúng. Trộn đều lá ngải cứu với mật ong rồi lọc lấy nước cốt để sử dụng. Uống 2 lần mỗi ngày trong khoảng 2 tuần sẽ thấy hiệu quả rõ rệt.
2.3.7 Dùng lá lốt
Đầu tiên, lấy một ít lá lốt tươi, ngâm vào nước muối trong khoảng 5 phút. Rửa sạch và giã nhuyễn lá trong cối. Tiếp theo, người bệnh đắp lên vùng thoát vị trong khoảng 15 đến 20 phút rồi xoa bóp vùng đau khoảng 5-7 phút để nâng cao hiệu quả giảm đau.
Cần lưu ý rằng các phương pháp chữa thoát vị đĩa đệm bằng thuốc dân gian chỉ có hiệu quả hỗ trợ giảm đau trong giai đoạn nhẹ và mới phát hiện bệnh. Việc sử dụng không đúng cách có thể dẫn đến ngộ độc, viêm loét dạ dày hoặc suy giảm chức năng gan thận. Vì vậy, trước khi áp dụng, mọi người nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
2.4 Phẫu thuật thoát vị đĩa đệm
Các chỉ định phẫu thuật có thể bao gồm:
- Không có cải thiện sau 5 - 8 tuần điều trị nội khoa.
- Chèn ép thần kinh cấp tính.
- Thoát vị đĩa đệm gây rách bao xơ hoặc di trú.
- Đau dai dẳng dù đã sử dụng thuốc giảm đau.
- Thoát vị đĩa đệm gây liệt hoặc hội chứng đuôi ngựa. Điều này xảy ra khi rễ dây thần kinh bị chèn ép, làm giảm trương lực cơ, dẫn đến yếu hoặc liệt các nhóm cơ mà dây thần kinh đó điều khiển. Nếu khối thoát vị lớn chèn vào ống sống, có thể gây liệt mềm đột ngột hai chân kèm theo rối loạn tiểu tiện, đại tiện và mất cảm giác ở vùng tầng sinh môn (giống hình yên ngựa).
Các phương pháp mổ:
- Mổ mở hoặc mổ qua ống banh để lấy nhân thoát vị gây chèn ép lên thần kinh, có thể hỗ trợ bằng kính hiển vi trong quá trình mổ.
- Mổ nội soi cột sống để loại bỏ nhân thoát vị.
- Thay đĩa đệm bằng đĩa đệm nhân tạo được làm từ vật liệu polyme, kim loại hoặc sự kết hợp giữa cả hai.
Mong rằng bài viết này đã cung cấp đầy đủ các thông tin quan trọng về phương pháp điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Việc nhận diện sớm các dấu hiệu bệnh là rất cần thiết để có thể can thiệp và điều trị kịp thời, giúp ngăn ngừa xảy ra biến chứng. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào, mọi người có thể liên hệ với Vinmec để được tư vấn và điều trị sớm.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
