Bài viết được viết bởi ThS. Lê Thị Na - Bác sĩ Huyết học - Khoa Xét nghiệm - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Đông máu có vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng của con người. Bởi vậy, khi cơ thể có sự bất thường giữa các yếu tố đông máu và chống đông máu, nếu không được phát hiện sớm và có hướng điều trị kịp thời thì người bệnh sẽ gặp rất nhiều nguy hiểm. Xét nghiệm chức năng đông máu sẽ giúp bác sĩ phát hiện các chất bất thường cầm máu, đông máu.
Máu gồm hai thành phần: tế bào và huyết tương. Tế bào máu gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Huyết tương gồm các yếu tố đông máu, kháng thể, nội tiết tố, protein, muối khoáng và nước.
Trong điều kiện sinh lý (bình thường), đông cầm máu bảo vệ cơ thể do làm cho máu không chảy ra ngoài mạch máu, không tắc mạch do đông máu, là một quá trình tương tác sinh lý phức tạp, kết quả cuối cùng là tạo ra “cục” máu đông. Khi thành mạch máu bị tổn thương, máu được cầm nhờ kết dính tiểu cầu (ban đầu) và/hoặc máu đông tại chỗ thành mạch tổn thương.
Quá trình cầm máu, đông máu diễn ra nhờ nhiều yếu tố chức năng, bao gồm hai thành phần là tế bào tiểu cầu và các yếu tố đông máu trong huyết tương. Rối loạn đông máu có thể làm tăng nguy cơ chảy máu và/hoặc tạo cục máu đông và huyết khối.
Ngay sau khi “cục” máu đông được tạo thành làm ngừng quá trình chảy máu thì quá trình tan (một phần) “cục” máu đông lại diễn ra để trả lại sự thông thoáng cho lòng mạch, tránh nguy cơ tắc mạch.
1. Giai đoạn cầm máu ban đầu
Hoạt động cầm máu được kích hoạt ngay khi có tổn thương thành mạch máu làm bộc lộ lớp collagen của thành mạch (bình thường bị che lấp bởi các tế bào nội mạc). Các thụ thể glycoprotein Ia/IIa bề mặt màng tiểu cầu gắn đặc hiệu với collagen, sau đó được “gia cố” bởi một protein (yếu tố von Willebrand- vWF) tạo các liên kết giữa glycoprotein Ib/IX/V tiểu cầu với các sợi collagen.
Các tiểu cầu gắn collagen được hoạt hóa, thông qua các chất tiết gây hoạt hóa các tiểu cầu khác. Tiểu cầu hoạt hóa thay đổi hình dạng, bộc lộ bề mặt phospholipid cần cho sự bám dính của các yếu tố đông máu. Fibrinogen nối kết các tiểu cầu gần nhau bằng cách tạo ra các liên kết.
2. Giai đoạn đông máu huyết tương
Quá trình hoạt hóa các yếu tố đông máu tạo ra “cục” máu đông bao gồm hai con đường, kích hoạt qua tiếp xúc (con đường nội sinh) và kích hoạt bởi yếu tố mô (con đường ngoại sinh) nhưng kết quả đều dẫn tới sự hình thành sợi huyết tạo “cục” máu đông.
3. Giai đoạn tiêu sợi huyết
Mục đích cơ bản của quá trình tiêu sợi huyết là trả lại sự thông thoáng cho lòng mạch máu có chứa “cục” máu đông. Enzyme chính của quá trình này (plasmin) được điều hòa bởi các yếu tố kích thích hoạt hóa và ức chế hoạt động nhằm tiêu một phần “cục” máu đông.
4. Ý nghĩa lâm sàng xét nghiệm chức năng đông máu, cầm máu
Trong cơ thể luôn có sự cân bằng giữa các yếu tố đông máu và các yếu tố chống đông máu để đảm bảo cân bằng động giữa 2 “lực lượng”. Khi có bất thường một hay nhiều yếu tố nói trên (cả đông máu và chống đông máu) có thể xuất hiện các hậu quả ảnh hưởng tới sức khỏe, thậm chí tính mạng con người.
Trong hoạt động khám chữa bệnh, có các xét nghiệm máu giúp phát hiện các bất thường cầm máu, đông máu. Bao gồm:
- Xét nghiệm sàng lọc, nhằm phát hiện có hay không rối loạn cầm máu, đông máu; xác định nhóm các yếu tố cầm máu, đông máu bị ảnh hưởng: Số lượng tiểu cầu, chức năng tiểu cầu, APTT, PT, Fibrinogen, TT.
- Xét nghiệm chuyên sâu nhằm xác định “đích danh” các yếu tố bị ảnh hưởng để giúp tìm giải pháp can thiệp “đặc hiệu”.
Tùy thuộc kết quả xét nghiệm bác sĩ sẽ tư vấn cho khách hàng: có hay không rối loạn đông máu; nếu có thì rối loạn như thế nào; có cần can thiệp “điều chỉnh” không, giải pháp can thiệp thế nào, phòng bệnh,...
Để sớm phát hiện ra các bất thường trong máu, bạn nên kiểm tra sức khỏe định kỳ từ đó có kế hoạch điều trị đạt kết quả tối ưu. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Khám sức khỏe tổng quát phù hợp với từng độ tuổi, giới tính và nhu cầu riêng của quý khách hàng với chính sách giá hợp lý, bao gồm:
- Gói khám sức khỏe tổng quát kim cương
- Gói khám sức khỏe tổng quát Vip
- Gói khám sức khỏe tổng quát đặc biệt
- Gói khám sức khỏe tổng quát toàn diện
- Gói khám sức khỏe tổng quát tiêu chuẩn
Kết quả khám của người bệnh sẽ được trả về tận nhà. Sau khi nhận được kết quả khám sức khỏe tổng quát, nếu phát hiện các bệnh lý cần khám và điều trị chuyên sâu, Quý khách có thể sử dụng dịch vụ từ các chuyên khoa khác ngay tại Bệnh viện với chất lượng điều trị và dịch vụ khách hàng vượt trội.
Khách hàng có thể gọi đến hotline hoặc đăng ký tư vấn trực tuyến với Vinmec TẠI ĐÂY.
