Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Trần Công Trình - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Phương pháp siêu âm mạch máu đang là phương pháp được tin tưởng và sử dụng phổ biến trong việc chẩn đoán nhiều căn bệnh. Vậy cụ thể ý nghĩa của siêu âm mạch máu là gì?
1. Siêu âm mạch máu là gì?
Siêu âm mạch máu là phương pháp phổ biến áp dụng để kiểm tra, đánh giá hệ tuần hoàn trong cơ thể, xác định vị trí tắc nghẽn do các cục máu đông gây ra. Siêu âm mạch máu là hình thức xét nghiệm an toàn không sử dụng bức xạ ion hóa, cung cấp hình ảnh chi tiết về các mô mềm không thể hiển thị trên ảnh chụp X quang. Do vậy, siêu âm mạch máu không có bất cứ ảnh hưởng xấu nào tới sức khỏe người bệnh.
Siêu âm mạch máu mô phỏng lại hoạt động của động mạch và tĩnh mạch qua hình ảnh trên màn hình. Khi siêu âm chúng ta có thể quan sát được cấu trúc, kích thước của động mạch và tĩnh mạch cũng như khảo sát dòng máu lưu thông bên trong có bất thường hay không?
2. Ý nghĩa của siêu âm mạch máu
Siêu âm mạch máu là một trong những kỹ thuật giúp các y bác sĩ kiểm tra dòng chảy của máu trong cơ thể. Từ đó có thể xác định được những bất thường xảy ra như tắc nghẽn động mạch, tĩnh mạch, xơ vữa, cục máu đông..., xác định rõ vị trí bị bất thường để đưa ra phương án chữa trị, ngăn ngừa phù hợp.
Phương pháp này không chỉ đánh giá mức độ nặng hay nhẹ của các bệnh về tim mạch mà còn đánh giá được hiệu quả của các quá trình trị liệu trước đó có tốt hay không?
Cụ thể, siêu âm mạch máu được chỉ định thực hiện để:
- Theo dõi dòng chảy của máu đến các cơ quan và các mô trong cơ thể.
- Giúp phát hiện vị trí tắc nghẽn và những mảng bám bất thường và sau đó hỗ trợ cho kế hoạch điều trị của người bệnh.
- Phát hiện vị trí những cục máu đông.
- Đánh giá xem bệnh nhân có thực hiện được các thủ tục như nong mạch vành hay không?
- Đánh giá phẫu thuật ghép hoặc phẫu thuật bắc cầu mạch máu.
- Xác định xem bệnh nhân có bị các vấn đề về bệnh lý mạch máu như phình động mạch chủ bụng hay không?
- Xác định nguồn gốc bệnh và mức độ nặng hay nhẹ của chứng giãn tĩnh mạch.
3. Siêu âm mạch máu bằng phương pháp mới Doppler
Siêu âm Doppler cũng là một dạng của siêu âm mạch máu. Đây là phương pháp đang được nhiều người áp dụng vì nó mang lại kết quả chuẩn xác hơn siêu âm thông thường.
Siêu âm Doppler có khả năng khảo sát sự chuyển động của các vật thể bằng đầu dò phát tiếp nhận sóng siêu âm. Thông qua các tín hiệu từ đầu dò của máy và tần số nhận về khi khảo sát vật thể dịch chuyển, từ đó máy sẽ tổng hợp kết quả trên màn hình dưới dạng màu sắc, các dạng sóng chạy khác nhau hoặc tín hiệu âm thanh đặc trưng có thể nghe thấy được.
Siêu âm mạch máu Doppler là một phương pháp xét nghiệm an toàn, hoàn toàn không gây đau, là công cụ giúp các bác sĩ dễ dàng quan sát, theo dõi và đánh giá hệ tuần hoàn của máu thông qua các động mạch và tĩnh mạch chính trong cơ thể con người.
4. Những trường hợp nào cần siêu âm mạch máu?
Bệnh nhân được các y bác sĩ áp dụng phương pháp siêu âm mạch máu khi có nghi ngờ về các bệnh như:
- Huyết khối tĩnh mạch sâu: Đây là một bệnh lý có liên quan đến tình trạng máu bị đông cục tại các tĩnh mạch nằm ở sâu bên trong cơ thể, trường hợp này thường gặp nhất là các tĩnh mạch ở chân.
- Xơ cứng động mạch: các động mạch cung cấp máu cho chân và bàn chân bị xơ cứng và thu hẹp lại, khiến cho việc lưu thông máu cho phần dưới cơ thể bị ảnh hưởng.
- Viêm tắc tĩnh mạch nông: do các cục máu đông được hình thành trong tĩnh mạch nông, nằm ngay phía dưới bề mặt da.
- Nghẽn thromboangiitis: là tình trạng các mạch máu của bàn tay và bàn chân bị viêm và sưng lên.
- Khối u mạch máu nằm ở vị trí cánh tay hoặc chân.
5. Trước khi siêu âm mạch máu cần chuẩn bị những gì?
Để thực hiện siêu âm mạch máu tiến hành nhanh nhất, tiết kiệm thời gian, trước khi đi bạn cần chuẩn bị:
- Mặc quần áo rộng rãi để có thể cởi ngay khi có yêu cầu của bác sĩ siêu âm.
- Không nên đeo nhiều trang sức vì trang sức có thể khiến bạn bị vướng víu trong quá trình thực hiện siêu âm.
- Nằm nghiêm túc trên giường bệnh, hạn chế chuyển động khi đang thực hiện siêu âm.
6. Quy trình thực hiện siêu âm mạch máu
Quy trình thực hiện siêu âm mạch máu bao gồm các bước sau:
- Đầu tiên, người bệnh sẽ được các bác sĩ chỉ định nằm nghiêng hoặc nằm úp mặt xuống bàn khám.
- Tiếp đến là bôi gel nước lên các vị trí cần thực hiện siêu âm để giúp đầu dò tiếp xúc an toàn với cơ thể. Bước này giúp loại bỏ các túi khí giữa đầu dò và da có thể chặn các sóng âm đi vào cơ thể.
- Di chuyển đầu dò trên bề mặt da và cùng lúc các bác sĩ đọc kết quả trên màn hình chiếu.
Sau khi siêu âm xong, người bệnh thay quần áo và chờ đợi các bác sĩ xem xét hình ảnh siêu âm. Siêu âm thường diễn ra trong khoảng 15-30 phút. Tuy nhiên tùy trường hợp, quá trình này có thể kéo dài hơn.
Kết luận: Hiện nay các bệnh liên quan đến tuần hoàn, tĩnh mạch ngày càng diễn biến phức tạp nên việc siêu âm mạch máu lại càng trở nên quan trọng hơn. Ngay khi nhận thấy những triệu chứng bất thường, bạn hãy đến các bệnh viện uy tín khám, siêu âm để tìm ra cách điều trị kịp thời.
