Amoniac chính là sản phẩm phế thải và được hình thành chủ yếu do quá trình thoái giáng nitrogen tại gan thông qua chu trình ure và cũng từ quá trình tiêu hóa của máu xuất hiện trong đường tiêu hóa.
1. Xét nghiệm amoniac là gì?
Đây là xét nghiệm để đo lượng amoniac trong máu. Amoniac chính là một hợp chất được tạo ra do vi khuẩn đường ruột và những tế bào của cơ thể khi quá trình tiêu hóa protein diễn ra.
Thông thường, NH3 là chất thải được vận chuyển đến gan, sau đó chuyển hóa thành glutamine và ure. Tiếp theo, ure lại di chuyển đến thận và bài tiết ra ngoài bằng đường nước tiểu. Vậy nên, nếu như chu trình tổng hợp ure không được hoàn chỉnh nhằm chuyển hóa amoniac thì amoniac sẽ tích tụ trong máu, đi qua hàng rào của máu/ não. Một số nguồn gốc khác của amoniac chính là thận và cơ bắp.
2. Chỉ định xét nghiệm sinh hóa amoniac NH3 trong máu khi nào?
Bệnh nhân sẽ được các bác sĩ yêu cầu làm xét nghiệm sinh hóa này khi cần chẩn đoán về bệnh não cửa chủ, hoặc tình trạng tiền hôn mê gan, sự hôn mê gan bắt gặp tại những giai đoạn cuối cùng của suy gan, xơ gan, hội chứng Reye, hoại tử tế bào gan cấp.
Đối với những chẩn đoán về tăng nồng độ NH3 trong máu ở trẻ em có thể chính là sự chỉ dẫn cho những bệnh lý enzym, xảy ra do thiếu hụt di truyền enzymopathy, thuộc về chu trình của chuyển hóa ure.
Với những bệnh nhi xuất hiện các biểu hiện như ngủ lịm, hay nôn không rõ nguyên nhân cũng được chỉ định xét nghiệm sinh hóa amoniac NH3 trong máu, đây có thể là biểu hiện của bệnh não và ở những trẻ sơ sinh có dấu hiệu tình trạng thần kinh đang tiến triển suy đồi mà không rõ căn nguyên.
3. Ý nghĩa chỉ số xét nghiệm amoniac NH3?
Giá trị bình thường của chỉ số xét nghiệm amoniac là:
- Đối với người lớn: 15 – 45g/dL hoặc 11 – 32 mol/L.
- Đối với trẻ em: 40 – 80g/dL hoặc 28 – 57 mol/L.
- Đối với trẻ sơ sinh: 90 – 150g/dL hoặc 64 – 1072 mol/L.
Nếu xét nghiệm cho thấy nồng độ amoniac trong máu tăng đáng kể thì chứng minh quá trình chuyển hóa amoniac và loại bỏ amoniac trong cơ thể không có hiệu quả, tuy nhiên không chỉ ra được nguyên nhân.
Đối với trẻ sơ sinh, trường hợp nồng độ NH3 trong máu không bình thường có thể liên quan tới chu trình ure, khả năng cao do thiếu men hoặc trẻ nhỏ bị những khiếm khuyết di truyền, ngoài ra cũng có thể do bệnh tan máu của trẻ sơ sinh. Thông thường, việc nồng độ amoniac tăng vừa phải, ngắn ngủi trong máu là khá phổ biến ở trẻ sơ sinh.
Trẻ em và thanh thiếu niên có thể mắc phải hội chứng Reye do một lượng Glucose giảm và mức amoniac tăng lên trong máu. Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy nồng độ tăng cũng có thể giúp chẩn đoán một khuyết điểm enzyme thuộc chu trình ure không được chẩn đoán trước đây.
Đối với người lớn và trẻ em, nếu như nồng độ amoniac tăng trong máu cũng có thể là dấu hiệu của căn bệnh suy thận hoặc suy gan.
Ngoài ra, nếu như nồng độ amoniac trong máu bình thường cũng không loại trừ được bệnh não gan. Những chất thải khác trong cơ thể có thể đã góp phần thay đổi những chức năng về mặt tinh thần và ý thức, khi đó mức độ amoniac trong não có thể đã cao hơn so với nồng độ chúng nằm trong máu. Đây cũng có thể trở thành trở ngại lớn cho sự tương quan giữa những triệu chứng và mức độ amoniac trong máu người bệnh.
Cuối cùng, nồng độ amoniac trong máu giảm có thể do một số loại tăng huyết áp gây ra, như huyết áp trở nên cao không rõ nguyên nhân hoặc cao huyết áp xảy ra đột ngột và nhanh chóng.
4. Lợi ích của xét nghiệm định lượng amoniac máu?
Xét nghiệm sinh hóa amoniac NH3 trong máu đóng vai trò quan trọng trong quá trình chẩn đoán bệnh não cửa chủ, hội chứng Reye thường gặp ở trẻ em, thanh thiếu niên và một số bệnh lý enzym trong chu trình ure.
Ngoài ra, xét nghiệm này cũng có thể được sử dụng nhằm xác định tình trạng rối loạn chức năng gan có là nguyên nhân gây ra một số triệu chứng: ngủ quá mức, lú lẫn, hôn mê hay không. Bởi còn có nhiều tình trạng lâm sàng khác cũng gần giống như hôn mê gan hoặc bị nặng hơn ở tình trạng xơ gan (như chảy máu tiêu hóa, sử dụng một số loại thuốc như thuốc giảm đau, lợi tiểu, opiat,...).
Xét nghiệm này cũng được nhiều bác sĩ sử dụng nhằm theo dõi tiến triển, tình trạng sức khỏe của bệnh nhân trong quá trình điều trị bệnh gan (ví dụ như bệnh xơ gan).
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ , hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.
Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.
XEM THÊM:
