Hậu môn chảy máu có thể là dấu hiệu báo trước bạn đang mắc một bệnh lý ở đường tiêu hóa, nhưng cũng có thể là do các bệnh đặc trưng cho vùng hậu môn trực tràng như bệnh trĩ, nứt kẽ hậu môn hay bệnh ác tính hậu môn trực tràng. Chảy máu hậu môn có biểu hiện là máu đỏ tươi hay đỏ sẫm chảy ra từ hậu môn. Biểu hiện có thể từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào căn nguyên của chảy máu. Đây là một vấn đề thường gặp ở các bệnh nhân ngoại trú, tuy nhiên theo một số báo cáo, chưa đến một nửa số bệnh nhân có hậu môn chảy máu đi khám và điều trị kịp thời.
1. Hậu môn chảy máu là bệnh gì?
Chảy máu hậu môn là chảy máu đỏ từ hậu môn, thường lẫn với phân có thể kèm theo cục máu đông. Máu trong phân có thể xuất phát từ trực tràng, hậu môn hoặc từ các bộ phận khác của đường tiêu hóa.
Mức độ nghiêm trọng của chảy máu hậu môn rất khác nhau. Hầu hết các đợt chảy máu hậu môn nhẹ và tự ngừng. Nhiều bệnh nhân cho biết chỉ quan sát thấy vài giọt máu tươi khiến nước bồn cầu có màu hồng hoặc vết máu trên khăn giấy sau khi họ lau, chảy máu hậu môn nhưng không đau. Nói chung, hậu môn chảy máu nhẹ có thể được đánh giá và điều trị tại phòng khám mà không cần nhập viện hoặc cần chẩn đoán và điều trị khẩn cấp.
Chảy máu cũng có thể vừa hoặc nặng. Những bệnh nhân bị chảy máu mức độ trung bình sẽ đi ngoài ra máu nhiều lần với số lượng lớn hơn màu đỏ tươi hoặc đỏ sẫm thường lẫn với phân và / hoặc cục máu đông. Bệnh nhân bị chảy máu nặng có thể đi tiêu nhiều lần hoặc đi tiêu một lần có chứa một lượng máu lớn. Chảy máu trực tràng mức độ trung bình hoặc nặng, bệnh nhân có thể có triệu chứng suy nhược, chóng mặt, ngất xỉu, huyết áp thấp hoặc hạ huyết áp thế đứng. Chảy máu trực tràng trung bình hoặc nặng thường được phải nhập viện điều trị cấp cứu và truyền máu.
2. Một số nguyên nhân gây chảy máu ở hậu môn
Bệnh lý hậu môn trực tràng là nguyên nhân hay gặp nhất của chảy máu hậu môn.
2.1 Bệnh trĩ
Bệnh trĩ là hiện tượng các tĩnh mạch trực tràng ở vùng hậu môn và trực tràng bị giãn ra. Bệnh trĩ thường có triệu chứng hậu môn chảy ra máu từ các búi trĩ bị giãn, đau rát, khó chịu, ngứa.
Trĩ nội và trĩ ngoại trong giai đoạn đầu có thể gây chảy máu hậu môn nhưng không đau, bệnh nhân thường phát hiện bệnh khi cảm thấy có khối phồng ở hậu môn khi đi đại tiện.
Điều trị bệnh trĩ tập trung vào việc làm giảm các triệu chứng bằng cách sử dụng các thuốc làm mềm phân. Trong trường hợp trĩ kèm huyết khối, cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch bị giãn, gây ra các cơn đau từ vừa đến nặng và cần phải tiến hành tiểu phẫu để loại bỏ búi trĩ.
2.2 Nứt kẽ hậu môn
Nứt kẽ hậu môn là tình trạng có vết rách ở niêm mạc ống hậu môn, nguyên nhân thường do phân cứng khi đi ngoài.
Nứt kẽ hậu môn có thể gây hậu môn chảy máu nhẹ, máu chảy ra thường có màu đỏ tươi. Niêm mạc bị rách làm các dây thần kinh và mạch máu bị lộ ra ngoài dẫn đến đau vừa đến nặng. Đau tăng lên khi đi ngoài và sau đó giảm dần giữa các lần đi ngoài.
Với bệnh trĩ và nứt kẽ hậu môn, triệu chứng thường được cải thiện khi sử dụng thuốc làm mềm phân, tăng chất xơ trong chế độ ăn, sử dụng thuốc giảm đau và thường xuyên tắm nước ấm.
2.3 Nhiễm trùng
Bệnh lỵ do vi khuẩn gây ra có triệu chứng tiêu chảy kèm với máu lẫn trong phân. Các vi trùng gây bệnh bao gồm Campylobacter jejuni, Salmonella, Shigella, Escherichia coli và Clostridium difficile.
Các triệu chứng bao gồm đau bụng, sốt và tiêu chảy ra máu. Bệnh thường được điều trị khỏi bằng kháng sinh.
2.4 Bệnh viêm ruột (IBD)
Bệnh viêm ruột là nguyên nhân phổ biến gây hậu môn chảy máu ở người lớn, thường dưới 50 tuổi. Hai loại viêm ruột phổ biến bao gồm bệnh Crohn và viêm loét đại tràng.
Chảy máu xảy ra với số lượng ít đến trung bình máu đỏ tươi trong đại trực tràng, thường lẫn với phân và chất nhầy. Nhập viện là chỉ định không bắt buộc. Tuy nhiên, nghỉ ngơi và sử dụng thuốc steroid thường được chỉ định để điều trị.
2.5 Angiodysplasia
Đây là tình trạng về mạch máu liên quan đến các tĩnh mạch và mao mạch mở rộng trong thành của ống tiêu hoá, hay gặp ở đại tràng phải. Những mạch máu này trở nên dễ vỡ và có thể chảy máu.
Chảy máu hậu môn thường chậm, mãn tính và không rõ ràng cho đến khi chảy máu ồ ạt. Bệnh nhân thường phàn nàn về suy nhược, mệt mỏi, khó thở và chảy máu hậu môn nhưng không đau.
2.6 Các bệnh về túi thừa
Túi thừa là những túi nhỏ trong thành đại tràng, thường xảy ra ở những điểm yếu nơi mạch máu xuyên qua lớp cơ. Theo thời gian, các mạch máu trong thành của các túi này trở nên xơ cứng, dễ bị vỡ, có thể gây chảy máu.
2.7 Khối u trong đại tràng và trực tràng
Cả hai dạng u lành tính và ác tính thường xuyên xuất hiện ở đại tràng và trực tràng. Những người trên 50 tuổi bị ảnh hưởng nhiều nhất. Tuy nhiên, khối u cũng xuất hiện ở những người trẻ hơn. Khi có biến chứng xuất huyết ở u, nó thường chậm, mãn tính và lượng ít.
Nếu các tổn thương ung thư tiến triển, có thể gặp các triệu chứng khác như sụt cân, thay đổi kích thước khối lượng phân, cảm giác đầy trực tràng hoặc táo bón. Chẩn đoán xác định bằng nội soi đại tràng kèm sinh thiết.
2.8 Nguồn từ đường tiêu hóa trên
Nơi xuất phát của chảy máu hậu môn hay gặp khác là chảy máu từ đường tiêu hoá trên, thường là dạ dày hoặc tá tràng, với triệu chứng phổ biến là đi cầu phân đen. Tuy nhiên, nếu lượng máu chảy ra quá nhiều có thể làm xuất hiện đi cầu ra máu đỏ tươi trong phân.
3. Điều trị nội khoa cho chảy máu ở hậu môn là gì?
Việc điều trị chảy máu trực tràng phụ thuộc vào nguyên nhân và nguồn gốc của chảy máu. Bất kể vị trí chảy máu là ở đâu, nếu bệnh nhân có mất máu lượng đáng kể sẽ bắt đầu điều trị bằng cách ổn định tình trạng của bệnh nhân. Nhập viện được yêu cầu nếu máu vẫn chưa ngừng chảy, hoặc nếu các dấu hiệu sống quan trọng của bệnh nhân bất thường.
Các lựa chọn điều trị khác sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây chảy máu nghi ngờ. Bác sĩ phẫu thuật ngoại tiêu hoá, bác sĩ nội tiêu hóa hoặc chuyên gia về viêm loét đại tràng có thể sẽ tham gia vào kế hoạch điều trị.
4. Các biện pháp khắc phục tại nhà cho hậu môn chảy máu
Nếu hậu môn chảy máu với lượng ít, nguyên nhân được xác định là do bệnh trĩ hoặc nứt kẽ hậu môn. Điều trị tại nhà thương được bác sĩ xem xét áp dụng.
Điều trị tại nhà có thể bao gồm sử dụng các loại thuốc mỡ và thuốc đặt hậu môn. Mọi người có thể mua những loại thuốc không kê đơn này mà không cần toa bác sĩ. Nếu các triệu chứng của bệnh nhân không cải thiện trong vòng một tuần điều trị, hoặc người đó trên 40 tuổi, nên đến gặp bác sĩ để đánh giá thêm.
Cách chăm sóc đơn giản tại nhà khi bị hậu môn chảy máu bao gồm:
- Uống 8-10 cốc nước mỗi ngày.
- Tắm hàng ngày để làm sạch vùng da xung quanh hậu môn.
- Tăng chất xơ trong chế độ ăn uống.
- Tránh đi đại tiện trong thời gian quá lâu.
- Hãy ngâm mình trong bồn tắm. Đây là phương pháp tắm nước ấm với lượng nước vừa đủ ngập vùng hông và mông, có thể giúp giảm một số triệu chứng ngứa, đau và khó chịu của bệnh trĩ.
- Hạn chế uống rượu, do rượu góp phần làm mất nước, là một trong những nguyên nhân gây táo bón.
Hậu môn chảy máu có thể là dấu hiệu báo trước bạn đang mắc một bệnh lý ở đường tiêu hóa, nhưng cũng có thể là do các bệnh đặc trưng cho vùng hậu môn trực tràng như bệnh trĩ, nứt kẽ hậu môn hay bệnh ác tính hậu môn trực tràng. Tùy thuộc vào nguyên nhân mà tình trạng chảy máu hậu môn gây đau hoặc không gây đau. Nếu tình trạng này có thể cải thiện với nguyên nhân từ thói quen, dinh dưỡng gây táo bón thì không cần đến bệnh viện điều trị. Tuy nhiên, nếu tình chảy máu hậu môn đi kèm với các biến chứng nguy hiểm thì người bệnh cần sớm đến các trung tâm y tế để thăm khám và điều trị.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
