Vì sao cần bổ sung Selen cho trẻ?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Selen được xem là một loại vi chất vô cùng cần thiết cho hệ miễn dịch, tuy nhiên cơ thể con người vốn dĩ không thể tự tổng hợp được chúng mà cần phải bổ sung từ các nguồn cung cấp bên ngoài thông qua chế độ ăn uống. Vậy việc bổ sung selen cho trẻ có thực sự quan trọng, và nếu có thì cần cho trẻ sử dụng bao nhiêu là đủ?

1. Selen là chất gì?

Selen là một nguyên tố vi lượng có tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm, hoặc có sẵn dưới dạng thực phẩm chức năng. Đây là một chất dinh dưỡng vô cùng cần thiết đối với sức khỏe con người, là thành phần của hơn hai chục selenoprotein đóng vai trò quan trọng trong sinh sản, tổng hợp DNA, chuyển hóa tuyến giáp và bảo vệ cơ thể khỏi sự tổn thương oxy hoá hoặc nhiễm trùng.

Selen tồn tại ở hai dạng chính, bao gồm vô cơ (selen và selena) và hữu cơ (selenocysteine và selenomethionine). Cả hai dạng này đều là những nguồn cung cấp selen rất tuyệt vời trong chế độ ăn uống.

Hầu hết selen ở dạng selenomethionine tồn tại trong mô động vật và con người, nơi nó có thể kết hợp không đặc hiệu với axit amin methionine trong protein cơ thể. Cơ xương là nơi dự trữ selen chính, chiếm khoảng 28 – 46% tổng lượng selen của cơ thể.

Nhìn chung, các thước đo tình trạng selen sẽ dựa trên nồng độ selen trong huyết thanh và huyết tương. Nồng độ trong máu và nước tiểu sẽ giúp phản ánh lượng selen gần đây trong cơ thể bạn. Ngoài ra, phân tích hàm lượng selen trong móng tay hoặc tóc cũng có thể được áp dụng nhằm giúp theo dõi lượng tiêu thụ selen lâu dài hơn trong nhiều tháng hoặc năm.

2. Vì sao cần bổ sung selen cho trẻ nhỏ?

Việc bổ sung selen cho trẻ là một điều vô cùng cần thiết để trẻ có thể phát triển toàn diện và ngăn ngừa các yếu tố gây bệnh tật.

Đối với hệ miễn dịch, selen có vai trò trọng yếu trong men glutathione peroxidase, có thể tác động đến mọi thành phần của hệ thống miễn dịch, trong đó bao gồm cả sự hoạt động và phát triển của các tế bào bạch cầu.

Khi không cung cấp đầy đủ selen cho trẻ có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng này. Khi đó, chức năng của hệ miễn dịch trong cơ thể trẻ cũng bị suy giảm đáng kể và gặp khó khăn trong việc chống lại sự nhiễm trùng. Đây cũng chính là hậu quả của sự sụt giảm số lượng bạch cầu và tuyến ức khi cơ thể bé bị thiếu selen.

Bên cạnh đó, bố mẹ cũng nên chú trọng đến việc bổ sung kẽm cho trẻ vì nó được xem là yếu tố chính tham gia vào quá trình phục hồi cấu trúc di truyền, giải độc một số kim loại nặng và giúp kích hoạt các enzyme thiết yếu trong hệ miễn dịch.

Đối với sự phát triển của cơ thể trẻ, selen cũng đặc biệt cần thiết cho sự chuyển hoá iod. Nhiều nghiên cứu cho biết, nồng độ selen trong huyết thanh thấp thường được phát hiện ở những trẻ bị bướu cổ.

Hơn nữa, bổ sung selen cho trẻ cũng đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển và tăng trưởng của các bé. Thực tế, selen giữ vai trò như một loại enzyme, góp phần vào quá trình sản xuất ra hormone tuyến giáp; đặc biệt cần thiết đối với việc kích thích đầu vào năng lượng cũng như sự tăng trưởng của trẻ. Do đó, bạn nên lựa chọn các nguồn cung cấp selen cho trẻ một cách phù hợp để giúp bé duy trì một thể trạng khỏe mạnh và phát triển toàn diện hơn về mọi mặt.

3. Nhu cầu selen hàng ngày của trẻ là bao nhiêu?

Selen thường được đo bằng microgam (mcg), có sẵn dưới dạng viên nén chứa 50 – 200 mcg. Dưới đây là lượng selen cho trẻ theo từng độ tuổi, được khuyến nghị bởi các chuyên gia dinh dưỡng, bao gồm:

• Trẻ sơ sinh từ 0 – 6 tháng: Cần 15 mcg/ngày
• Trẻ sơ sinh từ 7 tháng – 1 tuổi: Cần 20 mcg/ngày
• Trẻ em từ 1 – 3 tuổi: Cần 20 mcg/ngày
• Trẻ em từ 4 – 8 tuổi: Cần 30 mcg/ngày
• Trẻ em từ 9 – 13 tuổi: Cần 40 mcg/ngày
• Trẻ em từ 14 – 18 tuổi: Cần 55 mcg/ngày

Selen được khuyến nghị với liều lượng không quá 200 mcg một ngày. Mặt khác, phạm vi điều trị cho tình trạng quá liều selen là khá hạn hẹp. Do đó, bạn không nên sử dụng selen cho trẻ vượt quá liều lượng được quy định. Liều khuyến cáo tiêu thụ selen là từ 100 – 200 mcg mỗi ngày.

Khi trẻ bị thiếu hụt selen có thể mắc phải các triệu chứng đáng chú ý sau đây:

• Móng tay nhợt nhạt
• Yếu cơ
• Mệt mỏi
• Rụng tóc
• Suy yếu hệ miễn dịch.

Ngoài ra, thiếu hụt selen cũng có thể dẫn đến bệnh Keshan – một dạng của bệnh cơ tim, gây suy yếu cơ tim. Thêm vào đó, thiếu selen cũng có liên quan đến tình trạng suy dinh dưỡng thể phù, hay còn được gọi là Kwashiorkor.

4. Quá liều selen có thể gây ra các tác dụng phụ gì?

Việc bổ sung selen cho trẻ từ các nguồn thực phẩm tự nhiên dường như không gây ra bất kỳ tác dụng phụ đáng chú ý nào. Tuy nhiên, nếu cho trẻ uống selen khoảng hơn 200 mcg / ngày trong một thời gian dài có thể dẫn đến các vấn đề sức khoẻ sau:

• Ngứa da
• Bệnh tiêu chảy
• Buồn nôn
• Nôn mửa
• Móng tay và tóc yếu/gãy rụng
• Răng bị đổi màu
• Mệt mỏi
• Hơi thở có mùi giống tỏi
• Bệnh lý thần kinh ngoại biên

Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú nên trao đổi với bác sĩ trước khi quyết định sử dụng bất kỳ chất bổ sung selen nào. Việc dùng quá liều selen có thể dẫn đến các vấn đề về xương và sụn cho thai nhi, gây ảnh hưởng tới sự phát triển thể chất sau này của trẻ.

5. Các cách giúp bổ sung selen cho trẻ

Giai đoạn trẻ từ 1 – 5 tuổi rất cần được bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết, bao gồm cả vitamin và khoáng chất để có thể phát triển toàn diện. Do selen có đặc tính không tự tổng hợp được trong cơ thể, do đó việc bổ sung selen cho trẻ hiện nay đang nhận được nhiều sự quan tâm từ các bậc cha mẹ cũng như chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

Bạn có thể bổ sung selen cho trẻ thông qua 2 cách chính sau đây:

5.1 Cung cấp nguồn selen cho trẻ thông qua các loại thực phẩm

Selen có nhiều trong một số loại thực vật như tỏi, cây họ đậu, bắp cải, ngũ cốc, nấm và đậu xanh nảy mầm.

Ở động vật, bố mẹ có thể chọn các nguồn selen cho trẻ đến từ cua, thịt bò, cá, tôm, thịt lợn, lòng đỏ trứng, da hoặc gan cá.

Việc cho trẻ tiêu thụ đa dạng nhiều loại thực phẩm trên không những giúp bổ sung một lượng lớn selen cho cơ thể mà còn cung cấp nhiều loại vitamin và khoáng chất khác như vitamin A, E và D.

5.2 Cho trẻ dùng các sản phẩm bổ sung có chứa selen

Hiện nay nhiều loại thực phẩm bổ sung selen cho trẻ được sản xuất dưới dạng tổng hợp với tỷ lệ phù hợp và cân đối về thành phần, đúng theo hàm lượng được khuyến nghị. Do đó, nhiều bậc cha mẹ đã tin tưởng lựa chọn các sản phẩm này bởi tính tiện lợi và hiệu quả mà chúng mang lại.

Selen được mệnh danh là “Vi chất vàng cho hệ miễn dịch” đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển toàn diện ở trẻ. Tuy nhiên, khi bổ sung Selen cho trẻ, đặc biệt đối với trẻ có thể trạng yếu, hệ miễn dịch chưa hoàn thiện ở trẻ, cha mẹ phụ huynh cần điều chỉnh và cân bằng liều lượng trong khẩu phần ăn sao cho phù hợp, tránh tình trạng thừa hoặc thiếu Selen ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Để có thêm kiến thức nuôi con đúng cách, bố mẹ hãy chủ động cập nhật các thông tin y tế hữu ích trên website Vinmec.com và liên hệ ngay với các bác sĩ, chuyên gia tại Vinmec khi cần hỗ trợ nhé.