Vắc xin tăng cường hệ miễn dịch như thế nào là câu hỏi nhận được nhiều sự quan tâm. Hầu hết mọi người đều biết rằng vắc xin là "lá chắn" giúp bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ cơ chế tăng hệ miễn dịch của vắc xin ra sao. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết cơ chế hoạt động của vắc xin qua bài viết dưới đây.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Miễn Dịch Dị Ứng - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.
1. Hệ thống miễn dịch của trẻ hoạt động như thế nào?
Khi trẻ bị nhiễm bệnh, cơ thể dựa vào hệ miễn dịch để chống lại các tác nhân gây hại. Các tế bào bạch cầu sẽ được kích hoạt và sản sinh ra kháng thể (một loại protein có nhiệm vụ xác định vị trí của sinh vật xâm nhập và tấn công loại protein này). Tuy nhiên, trong thời gian này, vi sinh vật gây bệnh có thể đã kịp tạo ra một số triệu chứng.
Trong một số trường hợp, phản ứng kháng thể diễn ra quá muộn, khiến sinh vật xâm nhập gây ra nhiễm trùng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng. Dù vậy, hệ miễn dịch và kháng thể của trẻ vẫn đóng vai trò quan trọng, giúp kiểm soát nhiều bệnh nhiễm trùng và hỗ trợ cơ thể phục hồi.
Một điều quan trọng cần lưu ý về quá trình này là sau khi hoàn thành nhiệm vụ, các kháng thể không biến mất mà vẫn tồn tại trong máu, sẵn sàng đối phó với sự tái xâm nhập của cùng loại vi sinh vật. Nếu những vi khuẩn hoặc virus này xuất hiện trở lại, dù sau vài tuần hay nhiều năm, các kháng thể đã có sẵn sẽ nhanh chóng bảo vệ cơ thể trẻ. Các kháng thể có thể ngăn chặn nhiễm trùng hoàn toàn hoặc kiểm soát nó trước khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện. Đây chính là lý do tại sao nếu mắc bệnh quai bị hoặc sởi khi còn nhỏ sẽ không bị tái nhiễm dù thường xuyên tiếp xúc với người bệnh.
2. Vắc xin tăng cường hệ miễn dịch như thế nào?
Vắc xin là chế phẩm chứa kháng nguyên (có thể là virus hoặc vi khuẩn sống đã giảm độc lực, bị bất hoạt hoặc tiêu diệt) được sử dụng để kích thích cơ thể tạo ra miễn dịch chủ động giúp chống lại tác nhân gây bệnh. Khi vắc xin được tiêm, hệ miễn dịch nhận diện kháng nguyên này và phản ứng tương tự như khi cơ thể nhiễm trùng thực sự. Điều này kích thích sản sinh kháng thể nhằm trung hòa tác nhân gây bệnh, giống như trong quá trình nhiễm trùng tự nhiên.
Vắc xin "đánh lừa" cơ thể, khiến hệ miễn dịch nghĩ rằng nó đang bị tấn công, từ đó tạo ra kháng thể vũ khí bảo vệ cơ thể khi gặp nguy cơ nhiễm trùng thực sự. Những kháng thể này sẽ tồn tại trong cơ thể và sẵn sàng phản ứng nếu một sinh vật gây bệnh thực sự xuất hiện.
Đôi khi chỉ cần một liều vắc xin là đủ để bảo vệ cơ thể nhưng trong nhiều trường hợp cần tiêm thêm các mũi nhắc lại. Một số kháng thể tồn tại suốt đời như kháng thể chống lại sởi, trong khi một số khác như kháng thể chống uốn ván, có thể giảm hiệu quả theo thời gian và cần được tăng cường bằng mũi nhắc lại. Ngoài ra, một số virus như cúm có khả năng biến đổi, làm cho các kháng thể hiện tại không còn hiệu quả, đó là lý do vắc xin cúm được khuyến cáo tiêm hàng năm để đảm bảo khả năng bảo vệ.
Trong những tháng đầu đời, trẻ sơ sinh miễn dịch với một số bệnh nhờ kháng thể được truyền từ mẹ. Tuy nhiên, khả năng miễn dịch này sẽ giảm dần và không đủ để bảo vệ trẻ khỏi một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như ho gà hay viêm gan. Vì vậy, các bà mẹ cần tuân thủ lịch tiêm chủng mà bác sĩ đề ra để bảo vệ sức khỏe cho con.
3. Vắc xin có an toàn hay không?
Trước khi được đưa vào sử dụng rộng rãi, tất cả các loại vắc xin đều phải trải qua quy trình kiểm tra nghiêm ngặt, bao gồm nhiều giai đoạn thử nghiệm lâm sàng để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Chỉ những quốc gia đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng và an toàn mới được phép đăng ký và phân phối vắc xin. Vì vậy, việc tiêm vắc xin không chỉ là lựa chọn an toàn mà còn là cách bảo vệ cơ thể tối ưu trước các bệnh truyền nhiễm.
4. Miễn dịch “tự nhiên” có tốt hơn không?
Ngoài vấn đề vắc xin tăng cường hệ miễn dịch như thế nào, liệu miễn dịch tự nhiên có tốt hơn vắc xin không là câu hỏi được nhiều người quan tâm. Khi mắc một bệnh nhiễm trùng, cơ thể có thể phát triển khả năng miễn dịch tự nhiên đối với bệnh đó trong tương lai. Đây được gọi là miễn dịch tự nhiên.
Tuy nhiên, hệ miễn dịch tự nhiên không phải lúc nào cũng tốt hơn miễn dịch do vắc xin. Các biến chứng liên quan đến hệ miễn dịch tự nhiên thường nghiêm trọng hơn rất nhiều so với tác dụng phụ từ việc tiêm vắc xin. Một số bệnh truyền nhiễm nguy hiểm có thể dẫn đến các biến chứng nặng hoặc thậm chí tử vong. Ví dụ, trẻ mắc bệnh sởi mà không được tiêm vắc xin có nguy cơ gặp các biến chứng như viêm não - màng não - tủy cấp, viêm loét giác mạc hay viêm phế quản - phổi.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp vắc xin chất lượng cao, có nguồn gốc rõ ràng, phù hợp với từng độ tuổi tiêm chủng, và được đảm bảo an toàn trong suốt quá trình từ kiểm nhập, bảo quản đến khi sử dụng. Trước khi tiêm, khách hàng đều được khám sàng lọc bởi các bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo đủ điều kiện sức khỏe. Sau khi tiêm, 100% khách hàng được theo dõi và đánh giá sức khỏe trước khi ra về.
Đặc biệt, phòng theo dõi sau tiêm chủng tại Vinmec được trang bị đầy đủ các phương tiện cấp cứu, và đội ngũ bác sĩ - điều dưỡng được đào tạo bài bản trong xử trí cấp cứu phản vệ, đảm bảo xử lý nhanh chóng và đúng phác đồ trong trường hợp xảy ra sự cố.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: Vaccines.gov và Healthed.govt.nz
![[Vinmec Phú Quốc] Cấp cứu thành công bệnh nhân vỡ gan do tai nạn xe máy](/static/uploads/thumbnail_20221201_035840_355347_chan_thuong_gan_0_max_1800x1800_png_c4d4f97c85.png)
