Tự trọng là một đức tính tốt của con người. Những người có lòng tự trọng luôn có cách nhìn nhận sự việc và hiện tượng chuẩn xác từ đó đưa ra lối ứng xử phù hợp giúp giữ gìn nhân phẩm, danh dự cho bản thân. Tuy nhiên, khi một người đề cao lòng tự tôn quá mức họ sẽ trở nên tự cao tự đại. Tính tự cao tự đại sẽ gây ra những tác động xấu đến công việc, đời sống và cả sức khỏe tâm lý của chúng ta.
1. Tự cao tự đại không phải lúc nào cũng tốt
Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng lòng tự cao không phải lúc nào cũng tốt và lành mạnh. Nhà nghiên cứu Michael Kernis, tiến sĩ, giáo sư tâm lý học tại Đại học Georgia, trong một thông cáo báo chí: "Những người có lòng tự cao mong manh thường bù đắp cho sự nghi ngờ bản thân bằng các xu hướng phóng đại để bảo vệ và nâng cao giá trị của bản thân.". Lòng tự trọng cao có thể trở nên có hại khi nó đi kèm với sự phòng thủ quá mức, chẳng hạn như đả kích người khác khi niềm tin, tuyên bố hoặc giá trị của bản thân bị người khác đe dọa. Theo Kernis: "Chúng tôi không cho rằng có điều gì không ổn khi ai đó muốn cảm thấy hài lòng về bản thân. Điều chúng tôi muốn nói là khi cảm thấy hài lòng về bản thân trở thành thiên hướng chính đối với họ, họ thường có xu hướng phòng thủ quá mức và tự đề cao bản thân, lòng tự trọng có thể trở nên mong manh hơn và những lợi ích tâm lý sẽ rất hạn chế."
2. Tác hại của tự cao tự đại
Những tác hại của tự cao, tự đại có thể kể đến như:
- Những người tự cao tự đại hay thích khoe khoang, không thèm học hỏi người khác và cũng không muốn bị người khác phê bình, góp ý, từ đó dẫn đến chủ quan và thất bại trong cuộc sống.
- Người kiêu căng, tự cao tự đại thường bị mọi người xa lánh, không được tin tưởng, tín nhiệm, lâu dần trở nên cô lập và không nhận được sự hỗ trợ, giúp đỡ từ người khác.
- Tự cao sẽ sinh ra đố kỵ khiến bản thân thường xuyên tự so sánh với người khác, có cảm giác bị tụt lại phía sau, lâu dần sẽ tự bế tắc và cảm giác mình là kẻ thất bại.
Ngoài ra, những người tự cao luôn xem thường và đánh giá thấp người khác và hậu quả là nhận thất bại do thói chủ quan, “khinh địch”.
3. Làm thế nào để xây dựng lòng tự trọng đúng cách?
3.1. Khẳng định giá trị của bản thân
Nhìn nhận lại những điều bạn đang làm tốt. Ghi nhớ cách bạn đã giúp đỡ hàng xóm hoặc hỗ trợ sếp trong một cuộc họp quan trọng có thể giúp bạn tập trung vào những đóng góp của bản thân hơn là những thiếu sót.
3.2.Quan tâm đến nhu cầu của bản thân
Nếu bạn luôn quan tâm đến nhu cầu của người khác mà quên mất nhu cầu của chính mình thì bạn đang đánh giá bản thân chưa đủ. Chăm sóc bản thân nhiều hơn và tập trung vào thói quen hàng ngày có thể giúp bạn chống lại những suy nghĩ tiêu cực và xây dựng giá trị bản thân.
3.3.Dành thời gian cho những người yêu thương bạn
Không gì bằng xung quanh bạn là những người luôn yêu thương, ủng hộ bạn. Nhìn nhận bản thân qua con mắt của những người quan tâm đến mình không chỉ giúp bạn đánh giá cao những phẩm chất và quan điểm độc đáo của bản thân, đồng thời họ còn có thể giúp kìm hãm sự tự cao tự đại của bạn bằng cách đưa ra những nhận xét, những lời góp ý chân thành.
3.4. Thách thức những suy nghĩ tiêu cực
Dồn nén quá nhiều suy nghĩ tiêu cực có thể gây ra những tác động xấu lên sức khỏe tâm lý và cả thể chất của chúng ta. Hãy cố gắng đánh bại những suy nghĩ tiêu cực bằng các cách dưới đây:
- Học cách tha thứ cho bản thân
- Viết ra những suy nghĩ tiêu cực có thể giúp chúng ta quan sát chúng một cách đơn giản.
- Xem xét những gì đã học được và tập trung vào những điều tích cực.
3.5. Tránh xa những tình huống rắc rối
Nếu xung quanh bạn là những người chỉ luôn cố gắng tìm ra khuyết điểm của bạn hoặc ngược lại là những người suốt ngày tâng bốc, nịnh bợ quá đà khiến bạn trở nên tự cao tự đại thì đó có thể là dấu hiệu cho thấy bạn nên tìm một môi trường làm việc tốt hơn.
3.6. Suy ngẫm về những thành quả đạt được
Bạn có quyền ăn mừng những thành công của bản thân và tự hào về những gì bạn đã làm được. Tuy nhiên, bạn cũng cần nhắc nhở bản thân học cách khiêm tốn, không nên quá tự cao tự đại về thành tích của mình.
3.7. Luyện tập thiền
Thiền không chỉ giúp tạo trạng thái cân bằng, tĩnh lặng, xua tan căng thẳng mệt mỏi mà còn giúp tăng cường sự tự tin và lòng tự trọng của bản thân.
3.8. Làm việc với một nhà trị liệu có chuyên môn
Nói chuyện với một nhà trị liệu có chuyên môn có thể giúp bạn khám phá nỗi sợ hãi và bất an của mình. Họ cũng có thể giúp bạn định hướng những cách ứng xử trong các tình huống làm giảm sự tự tin của bạn.
Căn bệnh tự cao tự đại không phải không có cách chữa trị. Bản thân mỗi người hãy học cách khiêm tốn, nhìn nhận về sự việc một cách thấu đáo và sâu sắc hơn. Phải biết điểm mạnh điểm yếu của bản thân để từ đó rèn luyện, không ngừng hoàn thiện bản thân.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com, healthline.com
