Các bệnh về dạ dày rất phổ biến ở nhiều đối tượng và thường bị nhầm lẫn do có các triệu chứng tương đồng. Nguyên nhân chính gây ra bệnh dạ dày thường là áp lực trong cuộc sống, chế độ sinh hoạt và nghỉ ngơi thiếu khoa học, cùng chế độ dinh dưỡng không hợp lý. Bài viết này sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các bệnh này và cách phòng tránh hiệu quả.
Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của ThS. BS Vũ Tấn Phúc - Bác sĩ Nội tiêu hóa tại khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.
1. Các bệnh về dạ dày phổ biến hiện nay
Các bệnh về dạ dày thường có những triệu chứng tương đồng, dẫn đến nhầm lẫn và điều trị không hiệu quả. Các bệnh thường gặp ở dạ dày hiện nay bao gồm:
1.1. Viêm loét dạ dày tá tràng:
Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng là một tình trạng tổn thương và viêm niêm mạc trong các cơ quan này. Bệnh thường xuất phát từ sự tổn thương của lớp niêm mạc, dẫn đến bào mòn và các lớp dưới của thành dạ dày hoặc tá tràng bị lộ ra.
Tùy thuộc vào vị trí của viêm, bệnh sẽ được xác định chính xác với các tên gọi khác nhau như: viêm dạ dày, viêm loét tá tràng hoặc loét hang vị.
Nguyên nhân chính của bệnh thường là do vi khuẩn Hp, thói quen uống nhiều bia rượu, tác dụng phụ của thuốc và chế độ ăn uống không khoa học, cùng với tình trạng căng thẳng kéo dài. Ngoài đau và khó chịu do viêm loét, bệnh thường xuất hiện các triệu chứng như ợ hơi, ợ chua, chán ăn, buồn nôn, và mệt mỏi.
Để phòng ngừa và điều trị bệnh một cách hiệu quả, hãy thay đổi lối sống, duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh và thường xuyên đến bác sĩ để kiểm tra sức khỏe định kỳ. Nếu bệnh nhân gặp bất kỳ triệu chứng nào bất thường, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.
1.2. Trào ngược dạ dày thực quản
Trào ngược dạ dày thực quản là một trong các bệnh về dạ dày phổ biến. Tình trạng này xảy ra khi thức ăn hoặc dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra buồn nôn, ợ chua, nóng miệng, và nóng rát thực quản.
Trào ngược dạ dày thực quản không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng, nhưng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống và tạo ra cảm giác không thoải mái. Nếu không được điều trị kịp thời và kéo dài, bệnh có thể dẫn đến tổn thương mãn tính, thậm chí là ung thư dạ dày thực quản.
1.3. Viêm hang vị dạ dày
Viêm hang vị dạ dày là tình trạng viêm của lớp niêm mạc ở vùng hang vị (phần cuối của dạ dày), gây đau đớn cho bệnh nhân. Bệnh có thể xuất hiện ở nhiều lứa tuổi, đặc biệt là trên 35 tuổi. Nếu không được chăm sóc và điều trị đúng lúc, bệnh có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như xuất huyết dạ dày và ung thư dạ dày.
1.4. Xuất huyết dạ dày
Nếu viêm loét dạ dày không được điều trị, có thể gây ra xuất huyết dạ dày. Đây là một tình trạng chảy máu nguy hiểm có thể đe dọa tính mạng nếu mất máu quá nhiều. Các triệu chứng thường xuất hiện bao gồm nôn máu, phân đen, đau ở vùng thượng vị, da xanh xao và các dấu hiệu khác.
1.5. Nhiễm khuẩn HP dạ dày
Vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) cư trú ở màng nhầy của dạ dày và tá tràng, gây ra viêm khi gặp cơ hội thuận lợi. Khi dạ dày mất cân bằng pH và sức đề kháng của cơ thể giảm sút, vi khuẩn này có thể xâm nhập vào niêm mạc dạ dày và gây viêm, gây tổn thương. Nhiễm vi khuẩn HP dạ dày thường không có triệu chứng rõ ràng, có thể nhầm lẫn với các bệnh về dạ dày khác nên cần xét nghiệm để xác định trong dạ dày có vi khuẩn HP hay không.
1.6. Ung thư dạ dày
Ở giai đoạn đầu, ung thư dạ dày thường không có triệu chứng rõ ràng. Các dấu hiệu bao gồm cân nặng giảm bất thường, đau bụng, phân màu đen, nôn máu, và chán ăn. Các triệu chứng này thường giống với những dấu hiệu của các bệnh về dạ dày khác, điều này khiến người bệnh chủ quan và chỉ đến bệnh viện thăm khám khi tình trạng bệnh đã nghiêm trọng hơn.
1.7. Hội chứng zollinger-ellison
Hội chứng Zollinger-Ellison là một tình trạng xảy ra khi hệ tiêu hóa phát triển một hoặc nhiều khối u gastrin. Những khối u này thường bắt nguồn từ tụy và tá tràng (hơn 80%), có thể xuất hiện ở các vị trí khác như túi mật, ruột, hoặc gan.
Đây là một bệnh lý hiếm gặp, thường phổ biến ở nam giới và trong độ tuổi từ 20 đến 50. Những khối u này thường sản xuất một lượng lớn hormon gọi là gastrin, kích thích tiết axit tại dạ dày, dẫn đến tổn thương niêm mạc dạ dày.
1.8. Khó tiêu
Bệnh nhân có thể nhận biết bản thân mắc phải vấn đề khó tiêu nếu cảm thấy khó chịu và bụng căng trong hoặc sau khi ăn. Ngoài ra, bệnh nhân có thể xuất hiện cảm giác đau hoặc nóng rát ở phần trên của dạ dày.
Khó tiêu không phải là một bệnh lý cụ thể mà là biểu hiện của một vấn đề sức khỏe cụ thể như viêm loét, trào ngược dạ dày hoặc bệnh túi mật... Do đó, phương pháp điều trị khó tiêu sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân mà bác sĩ xác định.
1.9. Bệnh giãn tĩnh mạch dạ dày
Ở những người mắc bệnh gan nặng, như xơ gan tiến triển, có thể bị sưng tĩnh mạch ở dạ dày do áp lực tăng trong hệ thống tĩnh mạch gan. Những tĩnh mạch này có nguy cơ bị vỡ cao, dẫn đến chảy máu từ nhẹ đến nặng, đe dọa tính mạng.
1.10. Liệt dạ dày
Liệt dạ dày xảy ra khi quá trình làm rỗng dạ dày gặp trở ngại. Bệnh đái tháo đường gây tổn thương thần kinh hoặc một số tình trạng khác có thể làm giảm khả năng co bóp bình thường của cơ dạ dày. Buồn nôn và nôn mửa thường là triệu chứng phổ biến của bệnh lý này.
2. Ảnh hưởng của các bệnh liên quan đến dạ dày đối với sức khỏe
Dạ dày đóng vai trò quan trọng trong quá trình tiếp nhận và trộn lẫn thức ăn với dịch vị, giúp hấp thụ dưỡng chất cho cơ thể. Khi mắc phải các bệnh về dạ dày, bệnh nhân có thể trải qua những dấu hiệu như sau:
- Buồn nôn, ợ hơi và cảm giác đầy bụng: Các triệu chứng này thường phát sinh khi niêm mạc dạ dày bị tổn thương hoặc viêm loét, gây ra cảm giác không thoải mái, khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày.
- Không có cảm giác thèm ăn và ăn không ngon miệng: Các vấn đề liên quan đến dạ dày có thể làm cho bệnh nhân cảm thấy chán ăn. Tình trạng này dẫn đến thiếu hụt dưỡng chất, gây ra mệt mỏi, da xanh xao và giảm cân đột ngột.
- Nguy cơ phát triển thành ung thư: Nếu không được điều trị kịp thời, các bệnh về dạ dày có thể trở nên nghiêm trọng, thậm chí là tiến triển thành ung thư, gây đe dọa tính mạng và yêu cầu phải can thiệp điều trị kịp thời.
3. Những phương pháp điều trị các bệnh liên quan đến dạ dày
3.1. Sử dụng thuốc
Khi xuất hiện dấu hiệu của một trong các bệnh về dạ dày, người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau, vì thuốc có thể làm cho các triệu chứng của bệnh dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn.
Thay vào đó, bệnh nhân hãy đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị. Bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc phù hợp với tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Các loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị các vấn đề dạ dày bao gồm:
- Thuốc diệt vi khuẩn H. pylori (HP): Sử dụng để loại bỏ vi khuẩn H. pylori trong dạ dày, giảm triệu chứng viêm và loét dạ dày.
- Thuốc kháng axit: Giúp trung hòa axit trong dịch vị dạ dày, giảm cảm giác chua, đau và khó tiêu.
- Thuốc giảm tiết axit: Giảm sản xuất axit trong dạ dày, giúp giảm triệu chứng đau và cảm giác đầy hơi.
- Thuốc tạo màng bảo vệ: Tạo lớp màng bảo vệ để bảo vệ vùng loét, ngăn ngừa sự lan rộng của vết loét và thúc đẩy quá trình lành vết thương.
Hãy tuân thủ đúng chỉ dẫn và liều lượng từ bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh các tác dụng phụ không mong muốn.
3.2. Tuân thủ đúng lịch hẹn tái khám
Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và cơ địa cá nhân, sau khi sử dụng thuốc, bệnh có thể phản ứng khác nhau. Vì vậy, việc tái khám là cần thiết để đánh giá chính xác tình trạng bệnh, điều trị dứt điểm và ngăn ngừa tái phát. Bệnh nhân mắc các bệnh về dạ dày cần chú ý đến các điểm sau:
- Không nên tự ý ngừng sử dụng thuốc khi cảm thấy triệu chứng đã giảm đi.
- Tránh sử dụng thuốc được kê đơn cho người khác.
- Đều đặn tái khám để theo dõi sự tiến triển của bệnh sau quá trình điều trị và không tự mãn với tình trạng hiện tại.
- Khi bệnh được kiểm soát, vẫn nên duy trì thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ để phòng ngừa tái phát các bệnh về dạ dày và duy trì tình trạng sức khỏe tốt hơn.
3.3. Dùng thảo dược thiên nhiên
- Nghệ kết hợp với mật ong có tác dụng chống viêm và giảm tiết dịch vị trong dạ dày.
- Nha đam có tác dụng kích thích tiêu hóa và giảm cảm giác đầy bụng.
- Trà cam thảo, giúp giải độc và kích thích lưu thông máu, là phương pháp được nhiều người tin dùng để làm dịu các vấn đề về tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu, đau dạ dày,...
3.4. Bảo đảm tuân thủ chế độ sinh hoạt khoa học
Để hỗ trợ trong việc điều trị các bệnh về dạ dày, bệnh nhân có thể áp dụng các biện pháp thay đổi lối sống sau:
- Bổ sung các thực phẩm giàu dinh dưỡng như rau cải, hoa quả, và ngũ cốc nguyên hạt vào chế độ ăn hàng ngày.
- Ăn thức ăn mềm, chia nhỏ các bữa ăn, và tránh ăn quá no.
- Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm không lành mạnh như đồ chiên rán, đồ ăn nhanh, và thực phẩm không lành mạnh.
- Giảm thiểu việc sử dụng rượu bia và các loại đồ uống có chứa cồn.
- Không hút thuốc lá và tránh sử dụng các chất kích thích.
- Ngủ đủ giấc và đảm bảo ngủ đúng giờ.
- Giữ tinh thần lạc quan và thoải mái trong cuộc sống hàng ngày.
- Thực hiện các hoạt động thể chất và tập thể dục một cách hợp lý để duy trì sức khỏe toàn diện.
4. Các biện pháp giúp phòng ngừa các bệnh về dạ dày
4.1. Xây dựng và tuân thủ chế độ ăn uống khoa học
- Hãy áp dụng một chế độ ăn uống lành mạnh một cách nghiêm túc, bao gồm các thực phẩm có lợi cho sức khỏe, đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất và năng lượng cần thiết cho cơ thể, bao gồm cả các vi chất cần thiết khác.
- Lựa chọn đa dạng thực phẩm, hạn chế tiêu thụ đường, muối và chất béo không tốt.
- Hình thành thói quen ăn thức ăn mềm, chia nhỏ bữa ăn và tránh ăn quá no.
4.2. Sử dụng thuốc theo hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ
- Không lạm dụng thuốc và chỉ dùng khi được chỉ định bởi bác sĩ khi mắc các bệnh về dạ dày.
- Tuân thủ chính xác liều lượng và lịch trình uống thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.
- Nếu dùng thuốc gây kích ứng dạ dày, hãy uống sau khi ăn.
- Nếu có vấn đề về sức khỏe liên quan đến việc sử dụng thuốc, bệnh nhân hãy liên hệ ngay với bác sĩ để được tư vấn và điều chỉnh phương pháp điều trị.
4.3. Ngủ sớm và đủ giấc
- Nên ngủ đúng giờ hàng ngày và trước 11 giờ tối.
- Giảm thiểu việc sử dụng các thiết bị công nghệ trước khi đi ngủ.
- Tránh ăn quá no hoặc sử dụng các thực phẩm kích thích trước khi đi ngủ.
- Tạo môi trường yên tĩnh để có giấc ngủ sâu.
4.4. Tránh hút thuốc lá và uống rượu bia
Bia, rượu, và các đồ uống có cồn thường là nguyên nhân phổ biến gây ra các bệnh về dạ dày cũng như các vấn đề sức khỏe khác.
Việc tiêu thụ bia rượu làm tăng nồng độ cồn trong dạ dày, kích thích niêm mạc dạ dày và gây ra các triệu chứng như nôn mửa và rối loạn tiêu hóa. Nếu không thể tránh khỏi việc tiêu thụ bia rượu, mọi người cần ăn no trước khi uống và chỉ nên uống một lượng vừa phải.
4.5. Hạn chế tình trạng căng thẳng
Stress và căng thẳng đều có ảnh hưởng tiêu cực đối với sức khỏe của dạ dày.
Cần điều chỉnh căng thẳng bằng cách nghỉ ngơi, thực hiện hít thở sâu, tập thể dục, tập yoga, tập trung vào suy nghĩ tích cực và lạc quan.
Nếu cần thiết, hãy tìm sự giúp đỡ từ bác sĩ tâm lý hoặc chuyên gia tâm lý để giảm căng thẳng và lo lắng.
5. Một số câu hỏi thường gặp
5.1. Có sự khác biệt về diễn biến của bệnh dạ dày giữa nam và nữ không?
Các bệnh về dạ dày giữa nam và nữ có thể diễn biến khác nhau do ảnh hưởng của yếu tố sinh lý, hormone và lối sống. Ví dụ, phụ nữ có nguy cơ mắc bệnh loét dạ dày cao hơn khi mang thai do tác động của hormone và sự thay đổi cơ địa trong thời kỳ mang thai.
5.2. Các bệnh phổ biến về dạ dày có nguy hiểm không?
Các bệnh về dạ dày như viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày, và viêm dạ dày mãn tính thường không gây nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.
Tuy nhiên, nếu không điều trị đúng cách, chúng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm loét tá tràng, nhiễm trùng, và thậm chí là gây nguy hiểm đến tính mạng.
5.3. Cách phân biệt giữa triệu chứng của viêm loét dạ dày và viêm loét tá tràng là gì?
Triệu chứng của viêm loét dạ dày thường bao gồm đau ở vùng bụng trên, cảm giác đầy hơi, ợ hơi và buồn nôn. Ngược lại, viêm loét tá tràng thường gây ra đau ở vùng bụng dưới, thường là ở phía bên trái, đi kèm với tình trạng tiêu chảy hoặc phân có máu. Để phân biệt chính xác, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và tiến hành các xét nghiệm cần thiết.
Mặc dù có thể điều trị các bệnh về dạ dày lành tính bằng thuốc, nhưng khi xuất hiện triệu chứng, bệnh nhân không nên tự ý sử dụng thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau, bởi thuốc có thể làm tình trạng bệnh trở nên nặng hơn. Hãy đến bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp, cũng như lời khuyên về chế độ và dinh dưỡng.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
