Bệnh tay chân miệng (TCM) là một bệnh nhiễm trùng do virus gây ra, thường gặp ở trẻ em. Bệnh gây ra các vết loét bên trong hoặc xung quanh miệng và phát ban hoặc mụn nước trên tay, chân, cẳng chân hoặc mông. Bệnh có thể gây đau đớn nhưng không nghiêm trọng.
Bệnh tay chân miệng không giống với bệnh lở mồm long móng, bệnh này do một loại virus khác gây ra và chỉ ảnh hưởng đến động vật. HFMD thường do coxsackievirus A16 và enterovirus A71 gây ra.
Các giai đoạn của bệnh Tay Chân Miệng (TCM)
Các triệu chứng TCM thường xuất hiện theo hai giai đoạn. Khi bệnh mới bắt đầu, trẻ em có thể gặp các triệu chứng giống cúm, bao gồm sốt nhẹ, đau họng, sổ mũi, đau bụng hoặc chán ăn.
Trong một vài ngày, các triệu chứng đó có thể được thay thế bằng phát ban ngứa ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, khuỷu tay, đầu gối, hoặc thậm chí bộ phận sinh dục hoặc mông. Các vết loét đau có thể phát triển trong và xung quanh miệng và lưỡi, kèm theo sưng hạch bạch huyết ở cổ. Các vết loét có thể xuất hiện dưới dạng các đốm màu hồng sáng hoặc các nốt nhỏ, sau đó biến thành mụn nước.
Các triệu chứng của TCM thường sẽ hết trong 7-10 ngày, nhưng trẻ em dưới 2 tuổi có thể mất nhiều thời gian hơn để loại bỏ virus.
Triệu chứng của bệnh TCM
Các triệu chứng ban đầu có thể bao gồm:
- Sốt
- Đau họng
- Mụn nước đau bên trong miệng trẻ, thường ở phía sau hoặc trên lưỡi
- Cảm thấy không khỏe
- Chán ăn
- Mệt mỏi
- Cáu gắt
Một hoặc hai ngày sau, trẻ có thể có:
- Phát ban biến thành mụn nước
- Các đốm phẳng hoặc vết loét trên đầu gối, khuỷu tay hoặc mông
Các vết loét miệng có thể gây đau khi nuốt. Ăn hoặc uống ít hơn bình thường có thể là dấu hiệu duy nhất của bệnh ở trẻ. Hãy đảm bảo trẻ nhận đủ nước và chất dinh dưỡng.
Các hình thức lây truyền bệnh TCM
Các loại virus gây ra TCM có trong dịch cơ thể của người bệnh, bao gồm:
- Nước bọt
- Dịch nhầy từ mũi hoặc phổi
- Dịch từ mụn nước hoặc vảy
- Phân
Bệnh Tay Chân Miệng (TCM) lây truyền qua:
- Đường hô hấp: Ho hoặc hắt hơi.
- Tiếp xúc gần: Hôn, ôm, dùng chung cốc chén, dụng cụ ăn uống.
- Phân: Tiếp xúc với phân, ví dụ như khi thay tã.
- Bề mặt nhiễm virus: Chạm vào các bề mặt có virus.
Chẩn đoán bệnh TCM
Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng và kiểm tra các vết loét hoặc phát ban. Thông thường, việc này là đủ để chẩn đoán bệnh TCM. Tuy nhiên, bác sĩ cũng có thể lấy mẫu dịch họng, phân hoặc máu để xét nghiệm.
Điều trị bệnh TCM
Hiện không có thuốc điều trị đặc hiệu hay vắc-xin phòng bệnh TCM. Do virus gây ra nên kháng sinh không có tác dụng. Bệnh thường tự khỏi sau 7-10 ngày. Trong thời gian này, có thể giảm triệu chứng bằng cách:
- Thuốc giảm đau không kê đơn: Ibuprofen, acetaminophen hoặc thuốc xịt tê miệng. Không sử dụng aspirin cho trẻ em vì có thể gây ra bệnh lý nghiêm trọng.
- Thực phẩm lạnh: Kem, sữa chua, sinh tố để làm dịu cơn đau họng. Tránh nước trái cây và nước ngọt có ga vì có chứa axit có thể gây kích ứng vết loét.
- Kem chống ngứa: Calamine lotion cho phát ban.
Dấu hiệu hồi phục của bệnh TCM
Hầu hết bệnh nhân tự khỏi sau 7-10 ngày. Triệu chứng sốt có thể kéo dài 2-3 ngày, vết loét miệng sẽ biến mất vào ngày thứ 7. Phát ban ở tay và chân có thể kéo dài đến 10 ngày, nhưng bong tróc da có thể tiếp tục sau đó.
Biến chứng của bệnh Tay Chân Miệng
Biến chứng nghiêm trọng của bệnh TCM rất hiếm gặp. Enterovirus 71 có nhiều khả năng gây ra biến chứng hơn các loại virus TCM khác. Các biến chứng có thể bao gồm:
- Mất nước: Do vết loét miệng gây khó nuốt.
- Viêm màng não do virus: Sưng màng não và tủy sống.
- Viêm não: Sưng não.
- Viêm cơ tim: Sưng cơ tim.
- Liệt.
Phòng ngừa bệnh TCM
Trẻ em dễ lây bệnh nhất trong 7 ngày đầu tiên. Tuy nhiên, virus có thể tồn tại trong cơ thể nhiều ngày hoặc nhiều tuần và lây lan qua nước bọt hoặc phân.
Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:
- Rửa tay thường xuyên: Đặc biệt là sau khi thay tã hoặc lau mũi cho trẻ. Giúp trẻ giữ vệ sinh tay sạch sẽ.
- Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi: Sử dụng khăn giấy hoặc tay áo.
- Vệ sinh và khử trùng bề mặt: Làm sạch đồ chơi, tay nắm cửa và các vật dụng dùng chung.
- Tránh tiếp xúc gần: Không ôm hôn người bệnh, không dùng chung cốc chén, dụng cụ ăn uống.
- Không đến trường hoặc nhà trẻ cho đến khi các triệu chứng biến mất. Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu nghi ngờ trẻ vẫn có thể lây bệnh.
Cách ly với người mắc bệnh Tay Chân Miệng
Việc cách ly có thể khó khăn vì virus có thể tồn tại trong nhiều tuần và một số người mắc bệnh tay chân miệng không có triệu chứng. Nếu bạn hoặc người thân mắc bệnh TCM, hãy thử các cách sau để hạn chế lây lan:
- Hạn chế tiếp xúc: Trong tuần đầu tiên của bệnh, cố gắng hạn chế tiếp xúc với người bệnh trong gia đình.
- Nghỉ học: Trẻ em mắc bệnh TCM nên nghỉ học cho đến khi hết sốt và các vết loét miệng lành lại.
- Ở nhà: Nếu bạn mắc bệnh, hãy ở nhà và hạn chế tiếp xúc với người khác.
Lưu ý: Hầu hết trẻ em đều hồi phục tốt sau khi mắc bệnh. Không phải tất cả trẻ em đều bị đau và phát ban không cần điều trị. Phát ban do TCM thường hết sau 1-2 tuần, nhưng trẻ không cần phải ở nhà cho đến khi phát ban biến mất.
Câu hỏi thường gặp về bệnh TCM
- Những bệnh nào có thể nhầm lẫn với bệnh TCM? TCM có thể bị nhầm lẫn với các bệnh do virus và bệnh khác, bao gồm thủy đậu, đậu mùa khỉ, thậm chí là vết côn trùng cắn hoặc herpes.
- Bệnh TCM lây lan trong bao lâu? Bệnh nhân dễ lây nhiễm nhất trong tuần đầu tiên của bệnh, nhưng vẫn có thể lây lan virus cho người khác trong nhiều ngày hoặc nhiều tuần sau khi các triệu chứng biến mất, hoặc thậm chí nếu họ không có triệu chứng nào cả.
- Người lớn mắc bệnh TCM phổ biến như thế nào? TCM chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, nhưng người lớn cũng có thể mắc bệnh, đặc biệt là nếu họ có hệ miễn dịch yếu. Người lớn cũng có nhiều khả năng không có triệu chứng của bệnh, nhưng vẫn có thể lây bệnh.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: Webmd
