Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Trần Quốc Tuấn - Trưởng đơn nguyên hồi sức - ICU - Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Phú Quốc.
Tiêm dưới da là một trong những kỹ thuật được sử dụng phổ biến hiện nay. Đây cũng là kỹ thuật tiêm quan trọng.
1. Tiêm dưới da là gì?
Tiêm dưới da là kỹ thuật dùng bơm kim tiêm để đưa một lượng dung dịch thuốc vào mô liên kết của bệnh nhân.
Kỹ thuật tiêm dưới da đem đến hiệu quả cao trong việc tiêm vắc - xin và thuốc với quá trình hấp thụ thuốc một cách từ từ cũng như kéo dài thời gian tác dụng của thuốc, chẳng hạn như insulin, goserelin... Vì vậy, trong gây tê, chủng ngừa và điều trị toàn thân sẽ thường lựa chọn sử dụng kỹ thuật tiêm dưới da.
2. Chỉ định tiêm dưới da
Tiêm dưới da được chỉ định khi tiêm những loại thuốc với mong muốn chúng thấm dần dần vào cơ thể đồng thời phát huy tác dụng một cách từ từ như insulin, Atropin suphat...
3. Chống chỉ định tiêm dưới da
Tiêm dưới da chống chỉ định đối với các loại thuốc khó hấp thụ, thuốc dạng dầu, khó tan và gây đau, hoại tử, chẳng hạn như testosterone...
4. Vùng tiêm và góc độ tiêm
Có thể tiêm dưới da ở tất cả những vùng da trên cơ thể vì ít gặp các mạch máu, thần kinh lớn ở tổ chức dưới da. Lớp mô dưới da thường ít cọ xát, mềm và ít bị nhiễm khuẩn.
Vị trí tiêm thường ở mặt ngoài cánh tay, cơ tam đầu cánh tay, vùng da bụng, bả vai, vùng mặt trước ngoài đùi... Đây là những vùng không gây lở loét và để lại sẹo trên da sau khi tiêm.
Cần phải thay đổi vị trí tiêm nếu tiêm nhiều lần, tránh tiêm vào mũi kim cũ.
Góc độ tiêm từ 30 đến 45 độ so với mặt da.
5. Kỹ thuật tiêm dưới da
- Bệnh nhân có thể nằm trên giường hoặc ngồi ghế tựa để tiêm.
- Vị trí tiêm cần sát khuẩn bằng cồn 70 độ từ trong ra ngoài.
- Kỹ thuật viên cần sát khuẩn bằng cồn 70 độ.
- Véo dùng da cần tiêm ở bệnh nhân bằng cách dùng ngón tay cái và ngón tay trỏ
- Đâm kim tiêm chếch với mặt da từ 30- 45 độ, mũi vát của kim ngửa lên trên bằng tay còn lại. Cần đâm kim nhanh qua da. Bỏ tay đang giữ và xoay nhẹ bơm tiêm vài lần khi có cảm giác kim đã vào. Kiểm tra xem vết tiêm có máu không
- Bơm thuốc từ từ vào người bệnh nếu không có máu. Từ từ rút bơm kim ra nếu có máu hoặc đâm vào sâu thêm cho đến khi máu không ra nữa thì mới bắt đầu bơm thuốc.
- Một tay kéo chếch căng da chỗ tiêm khi đã bơm hết thuốc nhằm tránh tình trạng thuốc thoát ra theo mũi kim. Tay còn lại rút kim tiêm ra nhanh và sát khuẩn nhẹ lên chỗ tiêm bằng bông tẩm cồn
- Đỡ bệnh nhân nằm lại với tư thế thoải mái.
6. Các tai biến của tiêm dưới da
Khi tiêm dưới da, một số tai biến có thể xảy ra, bao gồm:
- Vô khuẩn không tốt gây ra tai biến: có thể do nguyên tắc vô khuẩn trước, trong và sau khi tiêm không được đảm bảo hoặc không được thực hiện đúng, gây nên tình trạng bệnh nhân bị nhiễm khuẩn. Một số tai biến thường gặp do vô khuẩn không tốt, chẳng hạn như
- Áp xe tại chỗ tiêm: chỗ tiêm bị sưng, đỏ, đau, nóng và thậm chí bệnh nhân có thể bị sốt toàn thân. Để xử trí tình trạng này, có thể chườm nóng hoặc nếu áp xe mềm và mủ rõ thì chích áp xe. Trong trường hợp thuốc tiêm không phải là thuốc kháng sinh, có thể dùng thuốc kháng sinh.
- Lây bệnh truyền nhiễm: Người bệnh có thể bị lây nhiễm các bệnh nguy hiểm nếu vô khuẩn không tốt, chẳng hạn như bệnh viêm gan virus, khiến người bệnh trở nên chán ăn, vàng da, vàng mắt, thường cảm thấy mệt mỏi.
- Tiêm không đúng kỹ thuật gây tai biến
- Kim tiêm bị gãy: tiêm không đúng kỹ thuật hoặc do người bệnh giãy giụa mạnh có thể gây ra tình trạng kim tiêm bị gãy hoặc bị quằn. Vì thế, không nên tiêm ngập đốc kim tiêm để khi kim bị gãy có thể dễ dàng rút ra.
- Sốc: Phản ứng sốc có thể xảy ra sau khi tiêm do thuốc được bơm quá nhanh hoặc người bệnh quá sợ hãi. Nên lưu ý thực hiện nguyên tắc 2 nhanh 1 chậm khi tiêm để tránh tình trạng này, đồng thời cần làm công tác tư tưởng đối với người bệnh trước khi tiêm.
- Thuốc gây tai biến
- Áp xe: bệnh nhân có thể bị sưng đỏ ở chỗ tiêm trong trường hợp bị tiêm nhầm thuốc hoặc thuốc tan chậm.
- Sốc do thuốc: nếu cơ thể người bệnh dị ứng với thuốc, có thể gây ra tình trạng sốc phản vệ với các biểu hiện kèm theo như khó thở, tụt huyết áp, nối mề đay...Vì thế, cần lưu ý về tiểu sử dị ứng thuốc của người bệnh nhằm ngăn chặn tình trạng này xảy ra.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ , hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
