Tiểu đường: Những loại hoa quả nên - không nên ăn

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc - Bác sĩ Nội tổng quát - Nội tiết - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ đã có hơn 10 năm học tập, nghiên cứu và làm việc trong lĩnh vực nội tiết.

Nhiều người bệnh tiểu đường vì lo ngại đường trong trái cây sẽ làm tăng chỉ số đường huyết mà loại bỏ những loại quả yêu thích của mình ra khỏi khẩu phần ăn. Nhưng điều này hoàn toàn sai lầm. Đối với bệnh tiểu đường có những loại quả nên và không nên. Đồng hành cùng Vinmec để tìm hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Một chế độ dinh dưỡng tốt là một phương pháp quan trọng để chăm sóc và điều trị bệnh tiểu đường. Nếu bạn bị tiểu đường, hãy xây dựng một kế hoạch ăn uống hợp lý giúp cân bằng lượng carb kết hợp thuốc điều trị để kiểm soát lượng đường trong máu. Bên cạnh đó, kết hợp với cách chế biến, lựa chọn trái cây phù hợp sẽ hỗ trợ điều trị bệnh.

1. Tiểu đường nên ăn những loại hoa quả nào?

Khi bị tiểu đường tuýp 2, bệnh nhân nên chú ý nắm rõ tầm quan trọng của mức tiêu thụ carbohydrate. Carb là nguồn năng lượng chính của cơ thể. Nhưng với những người tiểu đường thì tuyệt đối không nên ăn quá 200 gram Carb mỗi ngày. Bởi vì khi bạn hấp thụ nhiều lượng carbs sẽ chuyển hóa thành đường, tác động trực tiếp và ảnh hưởng đến lượng đường trong máu.

Hoa quả chứa một nguồn dinh dưỡng tuyệt vời khi đáp ứng nhu cầu bảo đảm sức khỏe của bạn và có tác dụng đáng kể đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2. Những loại hoa quả tươi được khuyên sử dụng để tốt cho sức khỏe như:

1.1 Dâu tây, dâu đen, việt quất, mâm xôi, nho đen

Đây là nhóm quả mọng chứa nhiều chất xơ, kali, mangan, magie, folate, vitamin C, các chất chống oxy hóa... đồng thời có khả năng kiểm soát đường máu, giảm mỡ máu và hạ huyết áp.

1.2 Bưởi, cam, quýt

Nước ép bưởi có tác dụng giảm đường huyết nhờ tác động tương tự như insulin. Tuy nhiên, với người bệnh tiểu đường nếu đang dùng nhóm thuốc statin để hạ mỡ máu thì không nên ăn bưởi gần với thời điểm dùng thuốc. Vì nó có thể gây ra tác dụng phụ như tiêu cơ vân, độc cho gan, thận. Với các loại thuốc điều trị khác cũng cần uống cách xa thời điểm ăn bưởi ít nhất là 2 giờ để tránh làm tăng hoạt tính hoặc độc tính của thuốc.

1.3 Bơ, oliu

Bơ, oliu là nhóm quả giàu chất béo cung cấp chất béo tốt, chất xơ hòa tan, axit amin, vitamin B và các khoáng chất tốt như magie và kali, chống oxy hóa, các vitamin A, E và sắt, kẽm, canxi

1.4 Ổi, táo, lê, đào

Đây là nhóm trái cây có hàm lượng chất xơ cao, giàu vitamin C, A và kali. Dưa hấu chứa nguồn vitamin dồi dào như vitamin A, vitamin C, vitamin B, chất xơ, sắt, canxi, kali, magie,.....

2. Những loại hoa quả nên hạn chế ăn

Hoa tươi là lựa chọn tốt cho sức khỏe của mọi người. Tuy nhiên, có một số loại trái cây có chứa lượng đường lớn, sẽ rất dễ tăng huyết áp, có hại cho bệnh tiểu đường. Dưới đây là những loại trái cây mà người bệnh nên hạn chế sử dụng khi bị bệnh tiểu đường:

2.1 Sầu riêng, mít có nhiều đường

Lượng đường trong sầu riêng và mít tương đương với lượng đường của 1 lon cocacola hoặc một bát cơm trắng.

2.2 Trái dứa chín rất ngọt

Dứa chín có lượng đường cao không nên ăn quá nhiều, tuy nhiên loại quả này lại chứa nhiều lợi ích như giàu vitamin và nguyên tố vi lượng. Đồng thời, có khả năng chống viêm tốt. Vì vậy, bệnh nhân tiểu đường có thể ăn nhưng hãy ăn với số lượng nhỏ.

2.3 Xoài chín

Xoài là một loại quả tốt cho sức khỏe vì trong vỏ xoài xanh có hợp chất giúp insulin hoạt động hiệu quả hơn. Nhưng xoài chín lại chứa lượng đường cao hơn và gây ra tăng huyết áp.

2.4 Chuối chín kỹ

Đây là loại quả người bệnh nên hạn chế ăn nhất vì lượng đường trong chuối, đặc biệt là chuối chín kỹ rất cao.

2.5 Vải thiều, nhãn

Vải thiều và nhãn chín chứa hàm lượng đường khá cao và ít chất xơ. Vì vậy, người bệnh chỉ nên ăn 1 - vài quả, nhưng cần ăn quả tươi và ăn vào bữa ăn phụ hoặc cách xa bữa ăn.

3. Cách ăn trái cây để không tăng huyết áp cho người bị tiểu đường

Bệnh nhân tiểu đường chỉ nên ăn trái cây tươi, chứ tuyệt đối không nên sử dụng trái cây khô, đóng hộp. Bởi lượng đường trong trái cây đã bị cô đặc. Khi quyết định sẽ sử dụng loại hoa quả khô hay đóng hộp, bạn nên kiểm tra nhãn thực phẩm để xem lượng đường trong thực phẩm là bao nhiêu? Hãy lưu ý rằng đường trong hoa quả khô sẽ có nhiều tên gọi khác nhau trên nhãn, nó bao gồm đường mía, đường nghịch đảo, chất làm ngọt ngô, dextran, và xi-rô ngô fructose cao.

Nước ép trái cây, sinh tố sẽ được các bác sĩ khuyến cáo là hạn chế sử dụng, vì thực tế là 1⁄3 đến 1⁄2 cốc nước ép hoa quả đã chứa khoảng 15 gram carbs. Nước ép trái cây sẽ tăng nguy cơ bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn. Cơ thể hấp thụ trái cây chế biến nhanh hơn, dẫn đến lượng đường trong máu cao hơn.

Chế biến trái cây cũng loại bỏ hoặc làm giảm mức độ của một số chất dinh dưỡng quan trọng, bao gồm vitamin và chất xơ. Vì vậy, những người mắc bệnh tiểu đường nên ăn thực phẩm tươi, hạn chế thực phẩm đóng hộp có đường, chế biến lâu và nước ép hoa quả. Hỗn hợp trái cây như sinh tố cũng có hàm lượng đường cao và được hấp thụ nhanh hơn dẫn đến tăng đột biến lượng đường trong máu.

4. Một số cách lựa chọn khẩu phần ăn hoa quả hợp lý

Thông thường nên lựa chọn một khẩu phần hoa quả chứa khoảng 15 gram carbs. Nếu bị bệnh tiểu đường thì bạn phải biết đến (GI)

GI là chỉ số đường huyết thực phẩm. Chỉ số đường huyết của thực phẩm (GI) từ 0 - 55 là thấp, từ 70 trở lên là cao. Hiện nay, tính toán lượng thực phẩm có chứa lượng đường huyết để khái quát và hữu dụng hơn, người ta sử dụng GL. GL là tải trọng đường huyết của thực phẩm, chỉ số này thể hiện được hàm lượng đường mà cơ thể sẽ hấp thu nếu chúng ta ăn thực phẩm là bao nhiêu.

Tải trọng đường huyết được tính bằng cách lấy chỉ số GI nhân với số lượng carbohydrate có trong một khẩu phần ăn của thực phẩm đó và chia cho 100. Tải trọng đường huyết của thực phẩm (GL) nhỏ hơn 10 là thấp, từ 10 trở lên là cao.

Lời khuyên cho những người bị bệnh tiểu đường, không nên ăn nhiều thực phẩm có chỉ số đường huyết (GI) thấp, nhưng tải trọng đường huyết (GL) lại cao. Ngược lại, có những thực phẩm có chỉ số GI cao, nhưng GL trong 100g thực phẩm thấp thì người tiểu đường vẫn có thể ăn được nhưng kiểm soát về số lượng

Thực phẩm giàu carbohydrate được nấu càng lâu thì giá trị GI càng cao. Chất béo, hàm lượng chất xơ và carbohydrate sau khi chúng được chuyển hóa thành tinh bột kháng thông qua nấu ăn đều có thể làm giảm đáng kể giá trị GI. Dưới đây là danh sách các loại trái cây chia cho chỉ số GI, theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA).

• Một số loại trái cây có GI dưới 55 và GL dưới 10, bao gồm: Táo, bơ, chuối, anh đào, bưởi, nho, trái kiwi, trái đào, quả lê, mận, dâu tây
• Một loại trái cây có GI từ 56 đến 69 được coi là một loại thực phẩm GI trung bình. Tất cả các loại trái cây được liệt kê dưới đây vẫn có mức GL dưới 10: Dưa ngọt, quả sung, đu đủ, dứa

Trái cây đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp những người mắc bệnh tiểu đường cảm thấy no và hấp thụ đường từ từ. Ăn đủ chất xơ đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bệnh tiểu đường.

Một chế độ ăn nhiều chất xơ hòa tan có thể làm chậm quá trình hấp thụ đường và kiểm soát mức độ của nó trong máu. Nhiều loại trái cây có nhiều chất xơ, đặc biệt là những loại có vỏ. Chế độ ăn uống có đủ trái cây và rau quả có thể làm giảm nguy cơ béo phì, đau tim và đột quỵ. Béo phì có liên quan đến bệnh tiểu đường loại 2. Trái cây có nhiều chất xơ và chất dinh dưỡng, vì vậy chúng là một lựa chọn tốt trong kế hoạch bữa ăn. Trái cây đã được chế biến như hoa quả sấy và nước ép trái cây đã bị loại bỏ chất xơ nên được hạn chế sử dụng

Ăn toàn trái cây kết hợp với chất xơ trong chế độ ăn uống được khuyến khích hơn nước trái cây. Toàn bộ chất xơ trong hoa quả giúp trì hoãn tiêu hóa. Sự trì hoãn này không chỉ giúp bạn cảm thấy no mà còn không làm tăng lượng đường trong máu nhanh như thể bạn đã ăn trái cây ở dạng nước ép.

Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có gói Sàng lọc tim mạch và bệnh tiểu đường, nhằm giúp phát hiện sớm tình trạng tiền đái tháo đường, phân loại chính xác type tiểu đường, xây dựng chế độ dinh dưỡng, theo dõi giảm thiểu các nguy cơ, biến chứng do tiểu đường gây ra.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.

Bài viết tham khảo nguồn: Healthline.com, Verywellhealth.com