Uốn ván là một bệnh lý nghiêm trọng do vi khuẩn Clostridium tetani gây ra. Độc tố do vi khuẩn Clostridium tetani tiết ra sẽ khiến hệ thần kinh trung ương bị ảnh hưởng. Bệnh có thể gây tử vong kể cả khi người bệnh được điều trị. Tiêm phòng chính là biện pháp hiệu quả nhất hiện nay để ngăn ngừa uốn ván.
1. Uốn ván là gì?
Uốn ván là một căn bệnh nghiêm trọng do vi khuẩn có tên Clostridium tetani gây ra.
Các bào tử của vi khuẩn sống trong đất, bụi, nước bọt và phân. Nếu vết cắt hoặc vết thương hở tiếp xúc với bào tử, vi khuẩn Clostridium tetani có thể xâm nhập vào cơ thể bạn.
Khi vào bên trong cơ thể, các bào tử tạo ra vi khuẩn độc hại ảnh hưởng đến cơ bắp và dây thần kinh. Thông thường, bạn dễ bị uốn ván khi giẫm lên móng tay bẩn hoặc mảnh thủy tinh hoặc gỗ sắc nhọn đâm xuyên qua da.
Các vết thương do bị đâm thủng dễ bị uốn ván nhất vì chúng hẹp và sâu. Oxy có thể giúp tiêu diệt bào tử của vi khuẩn, nhưng không giống như vết cắt, vết thương thủng không cho phép oxy tiếp cận nhiều.
Một số yếu tố khác là nguyên nhân khiến bạn bị uốn ván như:
- Kim tiêm bị nhiễm vi khuẩn
- Vết thương với mô chết chẳng hạn như bỏng
- Vết thương không được làm sạch
Bệnh uốn ván không lây từ người sang người. Các triệu chứng của bệnh uốn ván thường xuất hiện sau khoảng vài ngày đến vài tháng sau khi tiếp xúc với vi khuẩn uốn ván. Hầu hết các triệu chứng sẽ xuất hiện sau 14 ngày tiếp xúc.
Các triệu chứng bạn có thể gặp bao gồm:
- Đau đầu
- Cứng khớp hàm, cổ và vai của bạn, có thể dần dần kéo dài đến các bộ phận khác của cơ thể, gây ra co thắt cơ bắp
- Khó nuốt, khó thở, có thể dẫn đến viêm phổi
- Co giật
Không có cách chữa bệnh uốn ván. Bạn có thể kiểm soát các triệu chứng bằng cách sử dụng thuốc an thần để kiểm soát co thắt cơ bắp.
Cách tốt để ngăn ngừa uốn ván chính là tiêm vắc -xin ngừa bệnh.
2. Lịch tiêm phòng uốn ván
Khi nói đến việc tiêm phòng uốn ván, nó bao gồm cả một liệu trình nhất định. Tùy vào từng trường hợp, có thể kết hợp vắc -xin ngừa uốn ván với các loại vắc - xin ngừa các bệnh khác, chẳng hạn như bệnh bạch hầu. Nên tiêm nhắc lại sau 10 năm.
Bốn loại vắc-xin được sử dụng ngày nay bảo vệ chống uốn ván, tất cả các loại vắc-xin này cũng bảo vệ chống lại các bệnh khác:
- Vắc-xin bạch hầu và uốn ván (DT)
- Vắc-xin bạch hầu, uốn ván và ho gà (DTaP)
- Vắc-xin uốn ván và bạch hầu (Td)
- Vắc-xin uốn ván, bạch hầu và ho gà (Tdap)
Trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 7 tuổi nhận DTaP hoặc DT, trong khi trẻ lớn hơn và người lớn nhận Tdap và Td.
Lịch tiêm phòng uốn ván được áp dụng cho các đối tượng như sau:
- Đối với trẻ nhỏ: Vắc-xin DTaP là một loại vắc-xin bảo vệ chống lại ba bệnh: bạch hầu, uốn ván và ho gà.
Học viện nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến nghị trẻ em nên tiêm vắc-xin DTaP theo các khoảng thời gian sau:
- 2 tháng
- 4 tháng
- 6 tháng
- 15-18 tháng
- 4 - 6 năm
Trẻ em nên được tiêm nhắc lại Tdap vào khoảng 11 hoặc 12 tuổi . Tdap tương tự như DTaP vì nó bảo vệ chống lại ba bệnh tương tự.
Mười năm sau khi nhận được Tdap, con bạn sẽ là người lớn và sẽ nhận được mũi tiêm Td. Td cung cấp bảo vệ chống uốn ván và bạch hầu.
Vắc-xin DTaP không được tiêm cho trẻ lớn hơn 7 tuổi.
- Đối với người trưởng thành: Theo trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật (CDC), người lớn chưa bao giờ được tiêm vắc-xin hoặc không tuân thủ đầy đủ các mũi tiêm chủng khi còn nhỏ nên được tiêm Tdap sau đó dùng liều tăng cường Td 10 năm sau đó.
- Với phụ nữ đang mang thai: Tiêm vắc-xin Tdap được khuyến nghị cho bất cứ ai đang mang thai. Cú đánh này giúp em bé chưa chào đời của bạn bắt đầu bảo vệ chống lại bệnh ho gà (ho gà).
Nếu bạn không tiêm Td hoặc Tdap trong 10 năm qua, thì mũi tiêm có thể cung cấp cho em bé chưa sinh của bạn sự bảo vệ khỏi bệnh uốn ván. Nó cũng làm giảm nguy cơ mắc bệnh bạch hầu của bạn.
Vắc-xin Tdap an toàn đối với phụ nữ đang mang thai.
Để có khả năng miễn dịch tối ưu, CDC thường khuyên bà bầu nên tiêm giữa tuần thứ 27 đến 36 của thai kỳ.
3. Tiêm phòng uốn ván có tác dụng trong bao lâu?
Vắc-xin uốn ván không cung cấp kháng thể miễn dịch suốt đời. Tiêm phòng uốn ván thường có tác dụng trong 10 năm. Đó là lý do tại sao các bác sĩ khuyên nên tiêm nhắc lại mỗi thập kỷ.
Bác sĩ có thể khuyên bạn nên tiêm nhắc lại sớm hơn nếu có nghi ngờ rằng bạn có thể đã tiếp xúc với các bào tử gây bệnh uốn ván. Ví dụ, nếu bạn giẫm lên một chiếc đinh rỉ sét hoặc có vết cắt sâu tiếp xúc với đất bị nhiễm khuẩn.
4. Vắc - xin ngừa uốn ván có an toàn không?
Biến chứng do tiêm phòng uốn ván là cực kỳ hiếm, và bản thân căn bệnh này có nhiều rủi ro hơn nhiều so với vắc-xin.
Khi tác dụng phụ xảy ra, chúng thường nhẹ và có thể bao gồm:
- Sốt
- Trẻ hay quấy khóc
- Sưng, đau và đỏ tại chỗ tiêm
- Buồn nôn hoặc đau dạ dày
- Mệt mỏi
- Đau đầu
- Nhức mỏi cơ thể
Một số tác dụng phụ rất hiếm gặp như:
- Phản ứng dị ứng: khó thở, tim đập nhanh
- Co giật
Một số trường hợp không nên tiêm phòng, bao gồm:
- Đã có phản ứng nghiêm trọng với liều vắc-xin trước đó
- Mắc hội chứng Guillain - Barre, một rối loạn miễn dịch thần kinh
Uốn ván là một căn bệnh có khả năng gây tử vong, nhưng nó có thể được ngăn ngừa bằng cách tuân thủ lịch tiêm chủng vắc - xin ngừa bệnh và tiêm nhắc lại sau 10 năm. Nếu bạn nghi ngờ về việc tiếp xúc với vi khuẩn uốn ván, bạn nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán và có hướng điều trị kịp thời.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp cho quý khách hàng chương trình tiêm chủng trọn gói từ trẻ em đến người lớn với đầy đủ quyền lợi và dịch vụ kèm theo.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo nguồn: webmd.com, healthline.com, immunize.org, cdc.gov
