Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm cấp tính, gây ra bởi virus dại và là nguyên nhân cướp đi sinh mạng của hàng chục nghìn người trên thế giới mỗi năm. Biện pháp ngăn chặn nguy cơ mắc bệnh dại hữu hiệu nhất chính là tiêm vắc-xin phòng dại.
1. Tổng quan về bệnh dại
Theo Tổ chức Y tế Thế Giới (WHO), mỗi năm có khoảng 59.000 người tử vong vì bệnh dại và hơn 10 triệu người phải tiêm vắc-xin dại. Bệnh dại là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus dại gây nên. Có 2 thể bệnh dại là thể điên cuồng và thể dại câm (bại liệt). Trong đó, thể dại câm là phổ biến nhất.
Về con đường lây truyền, virus dại xâm nhập vào hệ thần kinh của động vật có vú. Khi động vật bị dại cắn hoặc cào trầy xước da người, virus dại sẽ lây truyền từ nước bọt sang người. Bệnh dại cũng có thể lây truyền sang người khi bị động vật bị dại liếm vào vết thương hở, tiếp xúc với vùng da bị trầy xước hoặc niêm mạc miệng và mũi người.
Ngay khi bị nhiễm virus dại, nếu không được tiêm vắc-xin kịp thời, người bệnh sẽ có triệu chứng đầu tiên là đau đầu, mệt mỏi, sốt, tê và đau tại vết thương. Khi virus xâm nhập sâu vào não bộ (thể viêm màng não), người bệnh sẽ có biểu hiện mất ngủ, sợ gió, sợ tiếng động, sợ ánh sáng, tăng tiết nước bọt, mắt long sòng sọc, hạ huyết áp. Bệnh tiến triển tới mức người bệnh không nuốt được, không uống được nước, ăn uống khó khăn. Thể bại liệt ít gặp hơn, người bệnh có biểu hiện tê liệt toàn bộ cơ thể, rối loạn tiêu - tiểu, liệt tay, chân.
Bệnh dại có tỉ lệ tử vong gần như 100%. Hiện vẫn chưa có thuốc điều trị bệnh đặc hiệu. Vì vậy, để ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh thì tiêm vắc-xin phòng dại chính là biện pháp tốt. Tiêm vắc-xin phòng dại giúp hình thành kháng thể bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ mắc phải căn bệnh nguy hiểm này.
2. Tiêm phòng dại có mệt không?
Hiện nay, nhiều người vẫn lo ngại về ảnh hưởng của vắc-xin phòng dại đối với sự phát triển thần kinh và sức khỏe. Tuy nhiên, theo tư vấn tiêm phòng dại của các chuyên gia y tế thì trước đây, các loại vắc-xin phòng dại đều là vắc-xin thế hệ cũ, được sản xuất từ tế bào não chuột với độ tinh khiết không cao nên gây ra nhiều tác dụng phụ như các biến chứng về thần kinh, gây suy giảm trí nhớ.
Đến nay, vắc-xin phòng ngừa bệnh dại đã được cải tiến, chiết xuất từ tế bào thận, tế bào lưỡng bội ở người hoặc tế bào Vero tinh khiết nên giảm dần các phản ứng phụ. Đặc biệt, vắc-xin phòng dại thế hệ mới là vắc-xin bất hoạt (được bào chế từ vi sinh vật đã bị bất hoạt nhưng vẫn giữ tính kháng nguyên), có quy trình sản xuất chặt chẽ và kiểm định chất lượng nghiêm ngặt nên sẽ không gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng như vắc-xin đời cũ.
Hiện ở Việt Nam đang lưu hành 3 loại vắc-xin phòng bệnh dại là vắc-xin thế hệ mới Verorab (Pháp), Abhayrab và Indirab (Ấn Độ). Giống như các vắc-xin khác, sau tiêm vắc-xin phòng bệnh dại có thể gặp phải một số phản ứng phụ gồm:
- Phản ứng nhẹ tại chỗ tiêm: Đau, sưng, nổi quầng đỏ, ngứa, có nốt cứng tại vị trí tiêm;
- Phản ứng toàn thân: Sốt vừa, run rẩy, mệt mỏi, suy nhược, đau đầu, chóng mặt, ngất, đau cơ, đau khớp, đau bụng, buồn nôn;
- Sốc phản vệ, nổi mày đay, ban đỏ,... hiếm gặp;
- Ở trẻ sinh non, trong 2 - 3 ngày sau tiêm, có thể trẻ bị cơn ngưng thở tạm thời.
Với câu hỏi tiêm phòng dại có mệt không, câu trả lời là: có thể có. Tuy nhiên, phản ứng mệt mỏi thường nhẹ và ít gặp nên chỉ có số ít bệnh nhân gặp phải tác dụng phụ này. Nếu gặp triệu chứng này, bệnh nhân có thể hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn, hỗ trợ sớm, xua tan mọi lo lắng khi tiêm phòng dại.
3. Lưu ý trong và sau khi tiêm vắc-xin phòng bệnh dại
Khi tiêm ngừa bệnh dại, người bệnh cần chú ý tới những điều sau:
- Tiêm sớm ngay sau khi bị động vật bị dại hoặc nghi dại cắn;
- Cần tiêm đủ số mũi, đúng khoảng cách giữa các mũi tiêm theo chỉ định của bác sĩ theo từng loại vắc-xin dại và phác đồ tiêm phòng;
- Người bệnh cần được tiêm đúng liều lượng và đúng kỹ thuật;
- Tránh làm việc quá sức;
- Tuyệt đối không uống rượu và các chất kích thích;
- Không được dùng các thuốc làm giảm miễn dịch như ACTH, corticoid trong vòng 6 tháng;
- Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi điều độ để giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng;
- Nếu gặp các phản ứng lạ sau tiêm vắc-xin phòng ngừa bệnh dại như chóng mặt, đau đầu, buồn nôn,... bệnh nhân nên đến ngay các cơ sở y tế để được kiểm tra, chẩn đoán và điều trị sớm.
Ngay khi bị động vật nghi dại cắn tại các vị trí nguy hiểm, đặc biệt là gần hệ thần kinh trung ương như vùng đầu, mặt, cổ,... người bệnh cần tiêm phòng dại càng sớm càng tốt. Với người bệnh được tiêm đúng phác đồ, đúng kỹ thuật, vắc-xin được bảo quản tốt thì hiệu lực bảo vệ trung bình là 1 năm. Người bệnh không cần phải lo ngại về ảnh hưởng của vắc-xin dại đến sức khỏe vì tất cả các vắc-xin tiêm phòng thế hệ mới đang được sử dụng hiện nay đều rất an toàn.
Và cũng như một số loại vắc-xin khác, vắc-xin dại có thể gây ra một số phản ứng phụ sau tiêm nên bệnh nhân cần theo dõi sau tiêm 30 phút và tiếp tục theo dõi thêm 1 ngày, nếu có phản ứng phụ xảy ra sẽ có hướng xử trí thích hợp.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp dịch vụ tiêm vắc-xin phòng bệnh dại. Loại vắc-xin được sử dụng là Verorab 0,5ml được sản xuất bởi hãng Sanofi (Pháp) và được Cục Quản lý Dược phê duyệt lưu hành tại Việt Nam từ ngày 07/06/2018.
Lý do nên tiêm vắc-xin tại Vinmec:
- Khách hàng được khám sàng lọc sức khỏe trước tiêm, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh, phác đồ tiêm theo đúng lứa tuổi, được hướng dẫn cách theo dõi và chăm sóc sức khỏe sau tiêm theo đúng khuyến cáo của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO);
- Có đội ngũ y bác sĩ, điều dưỡng giàu kinh nghiệm, áp dụng các biện pháp giảm đau hiệu quả khi tiêm chủng;
- 100% khách hàng được theo dõi sức khỏe sau tiêm 30 phút và được đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về;
- Có ekip cấp cứu chuyên nghiệp, phòng sau tiêm chủng trang bị đầy đủ các thiết bị y tế hiện đại, kịp thời xử trí đúng phác đồ trong trường hợp xảy ra sự cố sốc phản vệ, suy hô hấp - ngừng tuần hoàn sau tiêm chủng;
- Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu vui chơi cho trẻ em, giúp khách hàng có cảm giác thoải mái và tâm lý tốt trước và sau tiêm;
- Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại với dây chuyền bảo quản lạnh đạt tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo chất lượng;
- Với khách hàng là trẻ em, hệ thống của Vinmec sẽ gửi tin nhắn nhắc lịch tiêm trước ngày tiêm, đồng thời thông tin tiêm chủng của trẻ sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng của quốc gia.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
