Focalin thuộc nhóm thuốc tâm thần kinh, thường được chỉ định để điều trị các chứng rối loạn tăng động giảm chú ý. Vậy thông tin thành phần, công dụng, tương tác và một số lưu ý khi sử dụng thuốc là gì?
1. Focalin là thuốc gì?
Focalin có thành phần hoạt chất chính là Dexmethylphenidate - thuộc nhóm thuốc tâm thần kinh, tác dụng kích thích thần kinh trung ương tại vùng thân não và vỏ não.
Cơ chế tác dụng của thuốc là ngăn chặn sự vận chuyển dopamine, các protein vận chuyển, ức chế tái hấp thu catecholamine trong các tế bào thần kinh adrenergic từ đó ngăn chặn sự hấp thu dopamin, tăng dẫn truyền thần kinh trong các bệnh lý giảm chú ý, thiếu tập trung, ngủ rũ.
2. Chỉ định của thuốc Focalin
Focalin được chỉ định điều trị trong các trường hợp bệnh lý sau đây
- Bệnh lý rối loạn tăng động giảm chú ý ở trẻ em và người lớn (ADHD).
- Phối hợp với các phương pháp điều trị tâm lý, giáo dục hành vi và một số hình thức khác để cải thiện tình trạng thiếu tập trung, giảm chú ý ở trẻ.
3. Chống chỉ định của thuốc Focalin
Thuốc Focalin không được sử dụng trong các trường hợp bệnh lý sau
- Bệnh nhân dị ứng với thành phần dexmethylphenidate hay bất cứ thành phần nào khác của thuốc.
- Bệnh nhân tăng nhãn áp hay có các bệnh lý ở hệ mạch máu võng mạc.
- Bệnh nhân sử dụng các thuốc ức chế MAO (isocarboxazid, linezolid, phenelzine, rasagiline, selegiline, tranylcypromine,...) trong 14 ngày trước khi dùng thuốc.
- Bệnh nhân có các Tics vận động, hội chứng Tourette, tình trạng lo lắng, căng thẳng, kích động nghiêm trọng.
- Trẻ em dưới 6 tuổi không có chỉ định dùng thuốc Focalin.
Lưu ý khi sử dụng thuốc Focalin
- Focalin có thể gây tình trạng nghiện và phụ thuộc thuốc, luôn dùng dưới chỉ định và theo dõi của bác sĩ. Thận trọng trên các đối tượng nghiện rượu hay ma túy.
- Thận trọng khi dùng thuốc ở bệnh nhân huyết áp cao chưa kiểm soát, bệnh nhân có bệnh lý tim mạch, dị tật bẩm sinh ở tim do nguy cơ gây đột quỵ, cơn đau tim cấp.
- Ở những bệnh nhân có tiền sử trầm cảm, bệnh lý tâm thần kinh, các rối loạn lưỡng cực khi dùng thuốc có thể làm nặng nề tình trạng bệnh phối hợp, xuất hiện các suy nghĩ hay hành vi bất thường.
- Thuốc có thể làm giảm lưu thông máu đến vùng ngoại vi, gây tê, tím tái ngón tay, ngón chân, bàn tay, bàn chân. Vì vậy, theo dõi và báo với bác sĩ tất cả những bất thường khi dùng Focalin.
- Giống như các thuốc nhóm tâm thần kinh khác, Focalin cũng có khả năng làm xuất hiện hội chứng hội chứng serotonin gây đau đầu, nôn mửa, kích động, bồn chồn, sốt, co giật, hôn mê,...
- Trong quá trình mang thai, nếu bà mẹ sử dụng có thể tăng nguy cơ sinh non hoặc trẻ nhẹ cân khi sinh. Do đó, chỉ sử dụng Focalin trong quá trình mang thai khi không có biện pháp điều trị thay thế khác.
- Thuốc bài tiết qua sữa mẹ và chưa đảm bảo tính an toàn của thuốc cho trẻ bú mẹ, vì vậy phụ nữ chăm con nên ngừng cho con bú trong thời gian dùng thuốc.
- Ở trẻ em, nếu sử dụng thuốc kéo dài có thể ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng (cân nặng và chiều cao) của trẻ.
4. Tương tác thuốc của Focalin
Một số tương tác có thể xảy ra khi phối hợp Focalin với các thuốc khác như sau
- Phối hợp với các thuốc ức chế MAO, các thuốc chống trầm cảm ba vòng, các dẫn chất xanthin có thể làm thay đổi sinh khả dụng của thuốc và gia tăng các phản ứng phụ.
- Phối hợp với các thuốc có thành phần Methylphenidate sẽ làm tăng tác dụng kích thích thần kinh trung ương, tăng nồng độ thuốc trong huyết tương và tăng các tác dụng phụ.
- Thuốc lá, rượu bia hay thực phẩm có cồn có thể làm thay đổi tác dụng của thuốc, không nên sử dụng đồng thời.
- Một số tương tác khác chưa được chứng minh đầy đủ, trước khi phối hợp điều trị Focalin với bất cứ loại thuốc nào người bệnh nên báo cho bác sĩ tất cả tình trạng bệnh lý và các thuốc điều trị trước đó.
5. Liều dùng và cách dùng
Cách dùng
- Focalin được bào chế dưới dạng viên nén hàm lượng 10mg, 5mg và 2,5mg. Uống nguyên viên thuốc với nước vào cùng một khoảng thời gian trong ngày, không nghiền nát hay bẻ vụn viên thuốc.
- Không nên uống thuốc gần hoặc là trong bữa ăn do nguy cơ thức ăn là thay đổi quá trình hấp thu thuốc.
- Nên uống thuốc vào buổi sáng và sau bữa trưa, tránh uống vào cuối ngày gây khó ngủ. Không ngừng thuốc đột ngột sau thời gian dài sử dụng mà không có chỉ định của bác sĩ.
Liều dùng
- Focalin dạng phóng thích nhanh: Liều khởi đầu 2,5mg/ lần, uống ngay khi thức dậy. Sau 4 giờ uống liều tiếp theo 2,5mg/ lần. Tăng liều dần đến khi bệnh nhân cải thiện triệu chứng.
- Focalin dạng phóng thích kéo dài: Liều khởi đầu 10mg/ lần, uống ngay khi thức dậy. Sau 4 giờ uống liều tiếp theo 10mg/ lần. Tăng liều dần đến khi bệnh nhân cải thiện triệu chứng. Liều tối đa 20mg/ ngày.
- Liều dùng chỉ mang tính chất tham khảo, tùy từng đối tượng bệnh nhân và tình trạng bệnh lý mà bác sĩ sẽ chỉ định liều dùng Focalin khác nhau.
6. Tác dụng phụ của thuốc Focalin
Một số tác dụng không mong muốn có thể gặp khi dùng thuốc Focalin
- Phản ứng dị ứng gây ngứa, phát ban, mề đay, nặng hơn gây phù mặt, môi, lưỡi, cổ họng và đường hô hấp.
- Rối loạn tâm thần, ảo ác, thay đổi hành vi, hung hăng, thù địch, hoang tưởng.
- Ăn kém ngon miệng, đau dạ dày, buồn nôn.
- Sốt, khó ngủ.
- Tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim, cơn đau tim, co giật, ngất.
- Rối loạn chức năng thị giác, nhìn mờ, thay đổi tầm nhìn.
- Tê, lạnh bàn tay, bàn chân.
- Thay đổi màu sắc do ở chi (nhợt nhạt, đỏ hoặc xanh).
- Đau dương vật, cương cứng kéo dài.
- Xuất hiện hội chứng serotonin.
Tóm lại, Focalin là thuốc kích thích thần kinh trung ương, điều trị các chứng rối loạn giảm chú ý, giảm tập trung. Cũng như các thuốc nhóm tâm thần kinh khác, Focalin gây ra nhiều phản ứng không mong muốn nguy hiểm cho cơ thể, do đó luôn sử dụng dưới sự theo dõi của người nhà và nhân viên y tế.
