Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Dinh - Bác sĩ Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City

Thiếu máu thiếu sắt là một căn bệnh phổ biến thường gặp ở trẻ nhỏ. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng bệnh thường do chế độ dinh dưỡng không phù hợp, nhiễm giun sán hoặc mắc một số bệnh lý. Thiếu máu thiếu sắt ở trẻ em làm giảm sức đề kháng, cơ thể dễ nhiễm khuẩn, ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng, phát triển, học tập của trẻ. Vì vậy việc phòng ngừa thiếu máu thiếu sắt ở trẻ cần phải quan tâm đặc biệt.

1. Bệnh thiếu máu thiếu sắt là gì?

Thiếu máu do thiếu sắt là nguyên nhân phổ biến nhất gây thiếu máu ở trẻ em. Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi và trên 10 tuổi đa số do chế độ ăn không phù hợp theo tuổi, hay bị nhiễm giun móc, hay bị bệnh lý tiêu hóa mãn tính.

2. Bệnh do nguyên nhân gì?

Có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu thiếu sắt với 4 nhóm chính như sau:

• Do cung cấp thiếu sắt: trẻ thiếu sữa mẹ, thiếu dinh dưỡng, thiếu thức ăn nguồn gốc động vật, ăn bột kéo dài, trẻ đẻ non nhẹ cân, sinh đôi, cung cấp ít sắt trong thai kỳ.
• Do mất máu mạn tính như chảy máu đường tiêu hóa, nhiễm ký sinh trùng như giun móc, ...
• Do nhu cầu sắt cao ở giai đoạn cơ thể phát triển nhanh như trẻ dưới 1 tuổi, ở thời kỳ dậy thì, phụ nữ có thai, trẻ bệnh tim bẩm sinh có tím.
• Do hấp thu sắt kém như mắc các bệnh mạn tính đường tiêu hóa, tiêu chảy kéo dài, hội chứng kém hấp thu, bị cắt dạ dày, ...

3. Bệnh gây nên những hậu quả gì cho trẻ?

Thiếu máu do thiếu sắt gây lên những hậu quả như sau:

• Trẻ bị thiếu máu thiếu sắt sẽ ảnh hưởng tới nhiều cơ quan hệ thống trong cơ thể bao gồm: ảnh hưởng hệ tiêu hóa như chán ăn, chậm phát triển, chậm lên cân
• Ảnh hưởng hệ thần kinh trung ương: trẻ kích thích, mệt mỏi, kém hoạt động, chậm phát triển tinh thần vận động, giảm nhận thức, giảm sức học, phù gai thị
• Ảnh hưởng hệ thống tim mạch: làm nhịp tim nhanh, tim to, suy tim
• Ảnh hưởng hệ thống cơ xương: giảm khả năng luyện tập, giảm bền bỉ trong làm việc, thay đổi khoang xương sọ trong phim X-quang
• Ảnh hưởng hệ thống miễn dịch: tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đặc biệt là nhiễm khuẩn đường hô hấp
• Biến đổi ở tế bào: tế bào hồng cầu như giảm đời sống hồng cầu, tăng tự tan máu, tạo hồng cầu không hiệu quả...

4. Bệnh được chữa trị như thế nào?

Điều trị thiếu máu thiếu sắt bao gồm điều chỉnh và tăng cường dinh dưỡng, điều chỉnh bổ sung sắt, và điều trị bệnh chính gây mất sắt và rối loạn hấp thu sắt.

5. Bệnh có dự phòng được không?

Thiếu máu thiếu sắt có thể dự phòng bằng các biện pháp sau:

• Cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, nếu trẻ dùng sữa công thức nên dùng sữa có bổ sung sắt cho trẻ đến khi 1 tuổi
• Cho trẻ ăn các thức ăn có nhiều sắt có nguồn gốc động thực vật và thức ăn dễ hấp thu sắt như trứng, cá, thịt, đậu nành
• Chủ động bổ sung sắt cho trẻ sinh non nhẹ cân
• Tăng cường các thức ăn làm tăng hấp thu sắt, giàu vitamin C như cam chanh, cà chua, khoai tây..., loại bỏ các chất giảm hấp thu sắt
• Chủ động khám sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện và điều trị các bệnh, các nguyên nhân gây thiếu sắt.

Cha mẹ cần biết được nguyên nhân cũng như cách bổ sung thêm sắt cho trẻ để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng, giúp trẻ hấp thu và phát triển toàn diện.

Tình trạng thiếu máu thiếu sắt có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm về sức khỏe lẫn tinh thần của trẻ, do đó, cha mẹ cần quan sát và bổ sung kịp thời nguồn vitamin quan trọng này.

Ngoài bổ sung qua chế độ ăn uống, cha mẹ có thể cho trẻ sử dụng thực phẩm hỗ trợ có chứa sắt và các vi khoáng chất thiết yếu như kẽm, Lysine, crom, selen, vitamin B... giúp đáp ứng đầy đủ nhu cầu về dưỡng chất ở trẻ. Đồng thời các vitamin thiết yếu này còn hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường khả năng hấp thu dưỡng chất, giúp cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ ăn ngon miệng.

>> Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm: Thiếu sắt có thể gây bệnh gì? Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Phan Đình Thủy Tiên - Bác sĩ Nội Tổng Quát - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.