Bài viết được viết bởi Bác sĩ chuyên khoa II, Bác sĩ cao cấp Đoàn Dư Đạt - Trưởng đơn nguyên khám bệnh và Bác sĩ Đặng Tiến Đạt, Khoa khám bệnh và Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Xuất huyết não xảy ra khi một mạch máu nằm trong não bị vỡ ra hoặc tăng tính thấm làm máu thoát ra khỏi lòng mạch, khiến máu chảy vào các nhu mô não. Sự tăng áp lực đột ngột trong não có thể gây tổn thương các tế bào não xung quanh khối máu tụ. Nếu lượng máu chảy nhanh, gây tăng áp lực đột ngột có thể dẫn đến mất ý thức hoặc tử vong. Theo các chuyên gia sức khỏe, khoảng 13% - 15% các ca đột quỵ xảy ra do chảy máu não.
1. Các đối tượng dễ bị tăng huyết áp
Các đối tượng dễ bị xuất huyết não: Bệnh xảy ra do một mạch máu não bị vỡ, hoặc tăng tính thấm làm máu thoát ra khỏi long mạch, kết quả là máu thấm vào mô não, gây tổn thương cho các tế bào não, phổ biến nhất của dạng này là kết hợp giữa huyết áp cao với chứng phình động mạch não hay dị dạng mạch máu não bẩm sinh...
Thường hay ở các đối tượng có tăng huyết áp, hoặc có dị dạng mạch não như phình mạch. Người bị rối loạn đông máu. Người có bệnh lý về gan, u não. Người có tiền sử béo phì, ít vận động, cholesterol trong máu cao. Người làm việc dưới trời nắng nóng bị sốc nhiệt. Hoặc có thể hay gặp ở trẻ sơ sinh thiếu tháng, thiếu vitamin K gây xuất huyết não.
2. Phân loại bệnh tăng huyết áp
Có 2 loại tăng huyết áp. Mỗi loại do một số nguyên nhân khác nhau gây ra.
- Bệnh tăng huyết áp nguyên phát (hay còn gọi tăng huyết áp vô căn). Loại bệnh này phát triển theo thời gian không có nguyên nhân xác định. Đa phần mọi người mắc loại này (khoảng 90 -95%). Hay gặp ở các đối tượng trên 45 tuổi, người có đái tháo đường, béo phì, ăn mặn, lạm dụng rượu bia, ít vận động hay căng thẳng trí não...
- Bệnh tăng huyết áp thứ phát (tăng huyết áp là triệu chứng của một bệnh nào đó).
Chứng tăng huyết áp thứ phát (khoảng 5 -10%) xảy ra nhanh và trầm trọng hơn. Một vài nguyên nhân có thể gây ra bệnh tăng huyết áp thứ phát bao gồm:
+Bệnh về thận, hẹp động mạch thận
+ Hẹp eo động mạch chủ, hở nặng van động mạch chủ
+Hội chứng ngưng thở khi ngủ
+Dị tật tim bẩm sinh
+Bệnh lý tuyến giáp
+Tác dụng phụ của thuốc
+Sử dụng chất gây nghiện
+Lạm dụng thức uống có cồn hoặc dùng trong nhiều năm
+Bệnh lý tuyến thượng thận
+Một số khối u nội tiết nhất định...
Bệnh tăng huyết áp rất dễ gây xuất huyết não, khi bệnh không được điều trị đúng. Huyết áp không kiểm soát được, dễ tăng quá mức. Khi huyết áp tăng cao quá mức chịu đựng của thành mạch, có thể gây nên vỡ thành mạch gây xuất huyết não.
Ta cần có cách hạn chế/ phòng tránh hậu quả của tăng HA: Tốt nhất là kiểm soát được bệnh tăng huyết áp một cách đầy đủ. Duy trì trị số huyết áp ở mục về mục tiêu ổn định ( < 140/90 mmHg). Để đạt được điều đó phải tuân thủ:
- Thay đổi lối sống: Không dùng chất kích thích như trà, cà phê đặc, hạn chế rượu bia tốt đa, hạn chế ăn mặn (giảm lượng muối trong khẩu phần ăn), tránh lạnh đột ngột, hạn chế mỡ động vật, ăn tăng rau quả. Tránh thức khuya, tránh làm việc quá sức trong môi trường khắc nghiệt như nóng quá hoặc lạnh quá... Cần tăng cường thể dục vận động một cách hợp lý như thể dục dưỡng sinh, đi bộ, đạp xe, bơi.... phù hợp với lứa tuổi và trạng thái có thể kèm nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng tâm lý...
- Thực hiện khám theo dõi định kỳ bởi các bác sĩ có kinh nghiệm, phát hiện sớm các nguy cơ gây tổn thương cơ quan đích. Điều trị thuốc đúng theo phác đồ thuốc kiểm soát tăng huyết áp. Điều trị triệt để các bệnh có triệu chứng tăng huyết áp.
Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán tăng huyết áp
