Tầm soát ung thư phổi như thế nào cho đúng?

Tầm soát ung thư phổi là một bước quan trọng giúp phát hiện bệnh sớm, từ đó tăng cơ hội điều trị thành công và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh. Để có kết quả chính xác và phát hiện bệnh sớm, sàng lọc ung thư cần được thực hiện đúng cách, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao như người hút thuốc lá lâu năm hoặc sống trong môi trường ô nhiễm.

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của các bác sĩ thuộc khoa Ung Bướu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

1. Tổng quan về tầm soát ung thư phổi

Tầm soát ung thư phổi là quá trình kiểm tra sớm nhằm phát hiện những dấu hiệu hoặc triệu chứng bất thường của ung thư phổi. Nhờ việc tầm soát, căn bệnh nguy hiểm này có thể được phát hiện từ giai đoạn đầu, giúp tăng khả năng điều trị hiệu quả và giảm nguy cơ tử vong. Các phương pháp thường được áp dụng bao gồm chụp X-quang phổi, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính (CT), MRI hoặc xét nghiệm máu, nhằm phát hiện các khối u hoặc dấu hiệu bất thường của ung thư phổi.

Hiện nay, cả ở Việt Nam và trên thế giới, khả năng phát hiện sớm ung thư phổi còn nhiều hạn chế, vì vậy việc tầm soát đúng cách đóng vai trò vô cùng quan trọng. Khi bệnh được phát hiện sớm, cơ hội chữa trị sẽ cao hơn, người bệnh có thể áp dụng những phương pháp điều trị kịp thời và hiệu quả, ngăn ngừa bệnh lan rộng. Do đó, tầm soát ung thư phổi không chỉ giúp phát hiện bệnh sớm mà còn cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.

2. Các kỹ thuật tầm soát phổ biến hiện nay

Hiện nay, có nhiều kỹ thuật chẩn đoán được sử dụng để tầm soát ung thư phổi, bao gồm các phương pháp như sau:

• Chụp X-quang phổi: Đây là phương pháp chẩn đoán phổ biến nhất và được sử dụng rộng rãi để phát hiện các bất thường hoặc khối u trong phổi. Tuy nhiên, chụp X-quang có hạn chế trong việc phát hiện các khối u nhỏ và không thể phân biệt rõ giữa các khối u lành tính và ác tính.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) phổi liều thấp: CT phổi liều thấp là một phương pháp có độ chính xác cao hơn, cho phép phát hiện cả những khối u nhỏ và phân biệt rõ giữa các loại khối u. Tuy nhiên, chi phí của phương pháp này cao hơn so với chụp X-quang và có thể gây ra một số phản ứng phụ do tia X.
• Siêu âm phổi: Đây là một phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, không gây đau đớn và không sử dụng tia X, giúp phát hiện những khối u nhỏ hơn so với chụp X-quang. Tuy nhiên, siêu âm phổi không thể phân biệt chính xác giữa các loại khối u.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể hỗ trợ phát hiện các chỉ số chỉ thị ung thư, tuy nhiên không thể dùng để chẩn đoán ung thư phổi một cách chính xác.

Mỗi phương pháp chẩn đoán ung thư phổi đều có những ưu điểm và hạn chế riêng. Chụp X-quang phổi là phương pháp tiết kiệm và dễ thực hiện nhất, nhưng độ nhạy không đủ để phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn đầu.  

CT scan phổi mang lại độ chính xác cao hơn, có khả năng phát hiện các khối u nhỏ, nhưng chi phí cao và có thể gây ra phản ứng phụ, bao gồm nguy cơ phản vệ.

Siêu âm phổi là phương pháp không xâm lấn và an toàn, không dùng tia X, tuy nhiên không thể phân biệt giữa khối u lành tính và ác tính. Do đó, tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân, các bác sĩ sẽ chọn phương pháp chẩn đoán phù hợp nhất để tầm soát ung thư phổi.

3. Hướng dẫn tầm soát ung thư phổi từ Bộ Y tế Việt Nam và các tổ chức y tế quốc tế

Theo các khuyến cáo về tầm soát ung thư phổi, giữa các tổ chức y tế có sự khác biệt về tiêu chuẩn độ tuổi và tần suất kiểm tra:

• Bộ Y tế Việt Nam: Theo Chỉ thị số 19/CT-BYT ngày 30/6/2020, Bộ Y tế Việt Nam khuyến cáo tầm soát ung thư phổi cho những người từ 50 tuổi trở lên có tiền sử hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói thuốc trong thời gian dài. Phương pháp chụp CT scan phổi được khuyến cáo thực hiện một lần trong đời.
• Hiệp hội Ung thư Mỹ (American Cancer Society - ACS): ACS đề xuất tầm soát cho người từ 50 đến 80 tuổi, cũng có tiền sử hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói thuốc kéo dài. Tuy nhiên, ACS khuyến cáo nên chụp CT scan phổi hàng năm thay vì một lần duy nhất.
• Hiệp hội Hô hấp Châu Âu (European Respiratory Society - ERS): Tương tự ACS, ERS khuyến nghị tầm soát cho đối tượng từ 55 đến 80 tuổi, có tiền sử hút thuốc hoặc tiếp xúc lâu dài với khói thuốc. Phương pháp tầm soát được đề xuất là chụp CT scan phổi mỗi năm một lần.

Sự khác biệt giữa các hướng dẫn tầm soát ung thư phổi nằm ở tiêu chí về đối tượng, độ tuổi, tần suất và phương pháp tầm soát. Những khác biệt này có thể xuất phát từ các yếu tố như mức độ rủi ro, nguồn lực y tế sẵn có, cũng như các quyết định chính sách của từng quốc gia hoặc tổ chức y tế. Dù vậy, các hướng dẫn đều thống nhất ở một điểm là khuyến cáo tầm soát cho những người có nguy cơ cao, đặc biệt là những người có tiền sử hút thuốc hoặc đã tiếp xúc với khói thuốc trong thời gian dài.

4. Lời khuyên cho bệnh nhân

Nếu từng hút thuốc lá hoặc tiếp xúc lâu dài với khói thuốc hoặc có các triệu chứng như ho khan, khó thở, đau ngực hoặc ho ra máu, bệnh nhân hãy đến gặp bác sĩ để được khám và chẩn đoán kịp thời. Việc tầm soát định kỳ rất quan trọng vì giúp phát hiện bệnh sớm, tăng cơ hội điều trị thành công.

Người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đánh giá nguy cơ cá nhân và xây dựng kế hoạch tầm soát phù hợp. Đồng thời, tìm hiểu các cơ sở y tế uy tín cung cấp dịch vụ tầm soát ung thư phổi nhằm đảm bảo kết quả chính xác và an toàn. Thực hiện tầm soát đúng cách là một bước quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe của chính mình.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.