Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thục Vỹ - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Các thuốc cản quang chứa iod thường được sử dụng trước khi thực hiện một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh như X-quang hay CT. Thuốc cản quang hoạt động bằng cách gia tăng độ tương phản của các bộ phận cơ thể và chất lỏng khi người bệnh chụp X-quang hay CT nên hình ảnh thu được sẽ rõ nét hơn và giúp bác sĩ dễ dàng chẩn đoán tình trạng sức khỏe.
1. Tại sao cần sử dụng thuốc cản quang chứa iod
Trong chụp CT scan, các chất dày đặc như xương rất dễ nhìn thấy, tuy nhiên các mô mềm thì lại không thấy rõ như vậy. Do đó, để giúp bác sĩ nhìn rõ hơn các mô mềm này, người bệnh sẽ sử dụng một loại thuốc nhuộm đặc biệt được gọi là vật liệu tương phản. Các vật liệu này chặn các tia X và xuất hiện màu trắng khi chụp, làm nổi bật các mạch máu, cơ quan hoặc các cấu trúc khác.
Vật liệu tương phản thường có thành phần là iod hoặc bari sulfat. Bác sĩ sẽ đưa các chất tương phản này vào cơ thể người bệnh bằng một hoặc nhiều cách như sau:
- Tiêm: Thuốc được tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch đối với các trường hợp cần chẩn đoán các vấn đề về mạch máu, đường tiết niệu, gan hoặc túi mật.
- Đường uống: Uống chất lỏng có chất tương phản có thể tăng cường chụp rõ nét hình ảnh về đường tiêu hóa của người bệnh.
- Dạng thuốc xổ: đối với trường hợp cần chụp trực tràng.
Sau khi chụp CT có kèm theo chất tương phản, người bệnh cần uống nhiều nước để giúp thận loại bỏ chất tương phản ra khỏi cơ thể.
2. Tác dụng phụ của thuốc cản quang chứa iod
Một số tác dụng của thuốc cản quang chứa iod gồm:
- Tiêu chảy, buồn nôn, nôn, đau dạ dày, đầy hơi hoặc đau đầu có thể xảy ra sau khi sử dụng. Nếu bất kỳ tác dụng nào kéo dài hoặc trở nên nặng hơn, hãy báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ càng sớm càng tốt. Người bệnh nên lưu ý rằng, bác sĩ đã cho người bệnh sử dụng thuốc cản quang có chứa iod bởi vì bác sĩ đã đánh giá lợi ích khi tiêm thuốc cản quang mà người bệnh nhận được sẽ lớn hơn so với tác dụng phụ của thuốc cản quang chứa iod. Nhiều người sử dụng thuốc cản quang có chứa iod mà không có bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào xảy ra.
- Báo cho bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có các dấu hiệu của các vấn đề về thận như đi tiểu ít hơn hoặc không có nước tiểu sau khi sử dụng thuốc cản quang chứa iod.
- Dị ứng thuốc cản quang chứa iod: có nhiều mức độ dị ứng với thuốc cản quang có iod từ nhẹ như ngứa, phát ban đến nặng như sốc phản vệ thuốc cản quang thậm chí có thể tử vong do sốc phản vệ với thuốc cản quang. Đây là phản ứng dị ứng thuốc rất nghiêm trọng với thuốc này, tuy nhiên rất hiếm khi xảy ra. Báo cho nhân viên Y tế ngay lập tức nếu có bất kỳ triệu chứng nào của dị ứng như phát ban, ngứa/sưng (đặc biệt là ở mặt/lưỡi/cổ họng), chóng mặt nghiêm trọng, khó thở.
3. Cách phòng ngừa các tác dụng phụ như thế nào?
- Trước khi dùng thuốc cản quang có chứa iod, nếu người bệnh biết mình có tiền sử dị ứng với thuốc cản quang có chứa iod hoặc các thành phần khác có trong thuốc cản quang, thì hãy nói ngay với bác sĩ hoặc dược sĩ về tình trạng của mình hoặc nếu người bệnh có bất kỳ loại dị ứng khác. Ngoài ra, người bệnh cần lưu ý các sản phẩm thuốc cản quang có chứa iod có thể chứa các thành phần không hoạt động, có thể gây ra phản ứng dị ứng hoặc các vấn đề khác, do đó, người bệnh cần được bác sĩ hoặc dược sĩ tư vấn chi tiết trước khi sử dụng.
- Trước khi sử dụng thuốc cản quang có chứa iod, người bệnh nói cho bác sĩ hoặc dược sĩ biết tiền sử bệnh của bản thân như: hen suyễn, tiền sử dị ứng với thuốc, thức ăn hoặc các chất bất kỳ, bệnh về thận.
- Trước khi phẫu thuật, hãy nói với bác sĩ hoặc nha sĩ về tất cả các sản phẩm thuốc mà người bệnh đa sử dụng (bao gồm cả thuốc theo toa, thuốc không kê toa và các sản phẩm thảo dược)? nên bỏ.
- Đối với người bệnh tiểu đường nên nói với bác sỹ về các thuốc mà người bệnh đang sử dụng vì một số trường hợp người bệnh tiểu đường có thể cần phải dừng metformin trong 48h trước và sau khi chụp có bơm thuốc cản quang chứa iod.
- Khi mang thai, thuốc cản quang có chứa iod chỉ nên được sử dụng khi thực sự cần thiết. Vì vậy, sản phụ cần thảo luận về những rủi ro và lợi ích khi sử dụng thuốc cản quang có chứa iod thật kỹ với bác sĩ.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec với hệ thống cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế hiện đại cùng đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm trong khám điều trị bệnh lý thần kinh, người bệnh hoàn toàn có thể yên tâm thăm khám và điều trị tăng áp lực nội sọ tại Bệnh viện.
Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
XEM THÊM
