Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thanh Hải - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Chụp cộng hưởng từ tim (chụp MRI tim) là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại đang được sử dụng phổ biến áp dụng cho các bệnh nhân đang nghi ngờ mắc các bệnh lý về tim, bệnh lý mạch vành, tim bẩm sinh, suy tim, cơ tim...
1. Tổng quan
Chụp cộng hưởng từ tim là gì?
Chụp cộng hưởng từ tim là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại trong y học sử dụng từ trường và sóng radio để đánh giá tổn thương của các cấu tim như: màng tim, cơ tim, các buồng tim, các van tim, hệ thống động mạch vành tim. Hình ảnh từ MRI có độ tương phản cao, chi tiết giải phẫu tốt cho phép phát hiện được các tổn thương về mặt hình thái, chức năng của tim (tưới máu cơ tim, đặc tính mô, động mạch vành).
Ưu điểm của chụp MRI tim:
- Mặt phẳng khảo sát không giới hạn.
- Độ phân giải không gian cao, độ tương phản mô mềm cao.
- Xác định được đặc tính mô, chụp động mạch vành.
- Chẩn đoán không xâm lấn, mức độ an toàn cao.
- Không gây tác dụng phụ như chụp CT hay X-quang, vẫn giúp phát hiện các bất thường sau các lớp xương.
- Hình ảnh nhanh và chính xác hơn so với tia X trong việc chẩn đoán bệnh lý tim mạch.
Nhược điểm của chụp MRI tim:
- Các chuyển động ở tim, lồng ngực, cơ hoành... có thể gây nhiễu ảnh.
- Các cấu trúc kích thước nhỏ hơn 1mm sẽ khó khảo sát (ví dụ: động mạch vành)
- Thời gian thăm khám có thể kéo dài, khó thực hiện đối với bệnh nhân sức khỏe yếu, không nằm im được lâu.
2. Chỉ định và chống chỉ định
Chỉ định chụp MRI tim cho người mắc các bệnh:
- Bệnh lý cơ tim: giãn cơ tim, viêm cơ tim, phì đại cơ tim, cơ tim bị lắng đọng sắt, không kết bè...
- Bệnh tim bẩm sinh cần đánh giá bất thường về luồng thông, giải phẫu...
- Bệnh mạch vành: Đánh giá chức năng và khả năng vận động của thất trái, đánh giá tính sống còn của cơ tim trong nhồi máu cấp và mãn tính.
- Bệnh lý van tim: vôi hóa van tim, hở van động mạch chủ...
- Bệnh lý ngoài màng tim: tràn dịch màng tim, viêm màng ngoài tim cấp
- Bệnh chuyển hóa cơ tim (Spectroscopy)
- U tim nguyên phát, u tim thứ phát: giúp cung cấp hình ảnh về khối u, từ đó chẩn đoán, xác định được mức độ xâm lấn.
Trường hợp chống chỉ định
- Người bệnh mang các thiết bị điện tử như: cấy ghép ốc tai, máy chống rung, máy điều hòa nhịp tim, Neurostimulator, thiết bị bơm thuốc tự động dưới da....
- Người mang kẹp phẫu thuật bằng kim loại nội sọ, mạch máu, hốc mắt <6 tháng (Nếu đã mang trên 6 tháng thì cân nhắc thêm tùy vào tình trạng sức khỏe của bệnh nhân).
- Người mắc bệnh nặng cần có thiết bị hồi sức bên người.
3. Quy trình chụp cộng hưởng từ tim
3.1 Chuẩn bị trước thủ thuật
Để thực hiện chụp cộng hưởng từ tim cần chuẩn bị:
Ekip thực hiện:
- Bác sĩ chuyên khoa điện quang.
- Kỹ thuật viên điện quang.
Phương tiện sử dụng:
- Máy chụp mạch cộng hưởng từ 1,5 Tesla trở lên.
- Hệ thống lưu trữ hình ảnh.
- Máy in phim.
- Phim.
Vật tư sử dụng:
- Kim luồn chọc tĩnh mạch loại 18G.
- Nước muối sinh lý/ nước cất.
- Bơm tiêm 10ml.
- Gạc, găng tay, băng dính vô trùng.
- Hộp sơ cứu tai biến thuốc đối quang.
Thuốc:
- Thuốc đối quang từ.
- Thuốc an thần.
- Thuốc sát trùng niêm mạc, da.
Người bệnh cần chuẩn bị:
- Được giải thích trước về thủ thuật để phối hợp tốt với bác sĩ.
- Không cần nhịn ăn (nếu không phải tiêm thuốc đối quang từ).
- Chuẩn bị giấy yêu cầu chụp của bác sĩ lâm sàng, có chẩn đoán rõ ràng hoặc có hồ sơ bệnh án đầy đủ (nếu cần).
- Kiểm tra các chống chỉ định.
- Thay quần áo chuyên dụng của phòng chụp cộng hưởng từ theo hướng dẫn, tháo bỏ các vật dụng chống chỉ định.
3.2 Quy trình thực hiện
Toàn bộ quy trình chụp MRI tim mất khoảng 30 phút lần lượt theo các bước:
Tư thế người bệnh:
- Người bệnh được hướng dẫn nằm ngửa trên bàn chụp.
- Chọn lựa và định vị cuộn thu tín hiệu.
- Chuyển bàn chụp vào khoang máy và định vị khu vực cần chụp.
Kỹ thuật chụp
- Chụp định vị.
- Chụp theo các quy trình thích hợp tùy thuộc bệnh lý và yêu cầu lâm sàng.
- Chụp các chuỗi xung giúp đánh giá hình thái và chức năng trên bình diện 4 buồng, 2 buồng, trục ngắn, đường ra thất phải, trái...
- Tiêm thuốc đối quang từ qua tĩnh mạch cho người bệnh:
- Đánh giá tưới máu cơ tim ở thì nghỉ (Rest) và thì gắng sức (Stress) nếu cần; đánh giá động học của thuốc đối quang qua các buồng tim trên chuỗi xung động (Dynamique).
Lưu ý: Việc tiêm thuốc đối quang trong quá trình chụp có thể xảy ra phản ứng dị ứng (nổi mề đay, mẩn ngứa, buồn nôn, sốc phản vệ...) nên cần có sự chuẩn bị cấp cứu trong trường hợp tai biến.
- Tiêm thuốc đối quang chụp ở thì muộn sau 10 phút, đánh giá tính sống còn của cơ tim.
- Kỹ thuật viên xử lý hình ảnh thu được, in phim, chuyển hình ảnh và dữ liệu đến trạm làm việc của bác sĩ (Hình ảnh thu được phải thấy rõ cấu trúc giải phẫu của tim).
- Dựa trên những thông tin trên, bác sĩ phân tích tổn thương (nếu có) và đưa ra chẩn đoán.
Chụp cộng hưởng từ tim hiện đang được xem là phương pháp chẩn đoán, theo dõi bệnh lý tim mạch hiện đại nhất tính đến thời điểm hiện nay. Nhờ có kỹ thuật này mà các bác sĩ có thể chẩn đoán, tiên lượng, định hướng điều trị hiệu quả cho các bệnh nhân mắc bệnh lý về tim, từ đó ngăn chặn được diễn tiến của bệnh và có biện pháp chủ động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe.
