Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Thanh Hải - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh và Y học hạt nhân - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City.
Chụp cộng hưởng từ phổ tuyến tiền liệt là thủ thuật được áp dụng trong chẩn đoán, đánh giá các tổn thương ở tuyến tiền liệt để phát hiện bệnh và có biện pháp điều trị kịp thời, hiệu quả cho bệnh nhân.
1. Chức năng của tuyến tiền liệt
Tuyến tiền liệt là cơ quan nằm dưới bàng quang, bọc quanh phần đầu niệu đạo ngay dưới bàng quang. Tuyến tiền liệt ở nam giới trưởng thành có trọng lượng khoảng 15 - 25g, chiều rộng trung bình khoảng 4cm, dày khoảng 2.5cm và cao khoảng 3cm.
Tuyến tiền liệt cấu thành bởi 70% mô tuyến và 30% lớp đệm mô sợi cơ. Lớp đệm bao quanh tuyến tiền liệt, co bóp lúc phóng tinh, đổ chất tiết từ tuyến tiền liệt vào niệu đạo.
Ở bé trai, tuyến tiền liệt chỉ nhỏ như hạt đậu và không đảm nhận bất kỳ nhiệm vụ nào đối với cơ thể. Đến thời kỳ thiếu niên - thanh niên, tuyến tiền liệt phát triển mạnh hơn. Nhiệm vụ của tuyến tiền liệt là tiết ra chất dịch để hình thành tinh dịch, đồng thời cung cấp năng lượng cho tinh trùng để tinh trùng có thể thụ tinh cho trứng. Ngoài ra, tuyến tiền liệt còn đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tiểu tiện ở nam giới.
Các bệnh lý tuyến tiền liệt thường gặp: viêm nhiễm, phì đại tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tiền liệt.
2. Chi tiết quy trình chụp cộng hưởng từ phổ tuyến tiền liệt
Chụp cộng hưởng từ phổ tuyến tiền liệt giúp bác sĩ đánh giá được nồng độ các chất chuyển hóa trong các tổn thương khu trú ở tuyến tiền liệt, đóng góp thêm thông tin giúp bác sĩ sớm phân biệt được tình trạng phì đại tuyến tiền liệt lành tính, tổn thương viêm khu trú hay ung thư tuyến tiền liệt.
2.1 Chỉ định
● Các trường hợp nghi ngờ ung thư tuyến tiền liệt sau khi đã thực hiện các phương pháp chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm khác.
● Thực hiện chụp MRI tuyến tiền liệt theo yêu cầu chuyên môn của bác sĩ điều trị.
2.2 Chống chỉ định
Chống chỉ định tuyệt đối (là chống chỉ định chung cho chụp cộng hưởng từ).
● Người mắc bệnh nặng cần có thiết bị hồi sức bên người;
● Người có các kẹp phẫu thuật bằng kim loại ở hốc mắt, nội sọ hoặc mạch máu dưới 6 tháng;
● Người đang mang các thiết bị điện tử trên người như máy điều hòa nhịp tim, máy chống rung, thiết bị bơm thuốc tự động dưới da, cấy ghép điện cực ốc tai,...
Chống chỉ định tương đối
● Người có các kẹp phẫu thuật bằng kim loại trên 6 tháng;
● Người bị sợ bóng tối hoặc sợ cô độc.
2.3 Chuẩn bị trước khi chụp MRI
● Nhân sự thực hiện: Gồm bác sĩ chuyên khoa, kỹ thuật viên điện quang và điều dưỡng viên;
● Thuốc: Gồm thuốc đối quang từ, thuốc an thần và thuốc sát trùng da, niêm mạc;
● Vật tư y tế: Bơm tiêm 10ml, kim luồn chọc tĩnh mạch 18G, nước muối sinh lý hoặc nước cất, bông, gạc, găng tay và băng dính vô trùng, hộp thuốc, các dụng cụ cấp cứu tai biến thuốc đối quang;
● Phương tiện: Máy chụp mạch cộng hưởng từ 1 Tesla trở lên; phim, máy in phim và hệ thống lưu trữ hình ảnh;
● Bệnh nhân: Được giải thích về kỹ thuật; được kiểm tra các chống chỉ định; không cần nhịn ăn; thay quần áo của phòng chụp cộng hưởng từ, tháo bỏ các vật dụng chống chỉ định theo quy định; mang theo giấy yêu cầu chụp MRI tuyến tiền liệt của bác sĩ hoặc hồ sơ bệnh án đầy đủ nếu cần.
2.4 Tiến hành kỹ thuật
● Tư thế bệnh nhân: Người bệnh nằm ngửa trên bàn chụp trong khi bác sĩ lựa chọn, định vị cuộn thu tín hiệu. Khi đã xong xuôi, di chuyển bàn chụp vào vùng từ trường của máy, định vị vùng chụp;
● Kỹ thuật chụp thường quy:
○ Thực hiện đặt đường truyền tĩnh mạch bằng kim 18G, nối với máy bơm tiêm điện 2 nòng (1 nòng chứa nước muối sinh lý, 1 nòng chứa thuốc đối quang từ). Liều thuốc đối quang từ sử dụng là 0.1mmol/kg trọng lượng cơ thể;
○ Chụp định vị;
○ Chụp trước tiêm thuốc đối quang từ: Chụp chuỗi xung 1 - 2 - 3 - 4 đúng theo yêu cầu kỹ thuật;
○ Chụp sau tiêm thuốc đối quang từ: Thực hiện tiêm thuốc đối quang từ với liều 0.1mmol/kg trọng lượng cơ thể, tốc độ 2ml/giây. Tiếp theo, chụp chuỗi xung thứ 5 - 6 đúng theo yêu cầu kỹ thuật;
● Kỹ thuật cộng hưởng từ phổ:
○ Xung cộng hưởng từ phổ có thể là đơn thể tích hoặc đa thể tích;
○ Xác định nồng độ các chất chuyển hóa gồm Lipid, Choline, Lactate,...;
○ Kỹ thuật viên in phim và chuyển hình ảnh cho bác sĩ;
○ Bác sĩ phân tích hình ảnh và các thông số của cộng hưởng từ phổ để đưa ra kết luận chẩn đoán.
Lưu ý: Có thể sử dụng cuộn thu tín hiệu trực tràng hoặc cuộn thu tín hiệu thành bụng (ở trường hợp người bệnh gầy) ở trên bụng vùng tiểu khung, cố định bằng dây bảo hiểm và sử dụng trường quan sát nhỏ.
2.5 Đánh giá kết quả
● Trên ảnh chụp cộng hưởng từ thấy được rõ toàn bộ tuyến tiền liệt và các cơ quan lân cận như trực tràng, túi tinh,...;
● Xác định nồng độ các chất chuyển hóa và tỷ lệ giữa các chất chuyển hóa;
● Bác sĩ đọc tổn thương và tư vấn chuyên môn cho bệnh nhân, người thân.
2.6 Một số tai biến và cách xử trí
● Người bệnh có thể bị kích động hoặc sợ hãi, bác sĩ nên động viên và an ủi bệnh nhân;
● Trường hợp người bệnh quá lo lắng, sợ hãi thì bác sĩ có thể cho người bệnh sử dụng thuốc an thần dưới sự theo dõi của bác sĩ gây mê;
● Với các tai biến liên quan tới thuốc đối quang như sốc phản vệ, buồn nôn, tụt huyết áp, nổi mề đay, phù nề thanh quản,... cần xử trí đúng theo phác đồ chuẩn.
Khi thực hiện chụp cộng hưởng từ phổ tuyến tiền liệt, bệnh nhân nên phối hợp với mọi hướng dẫn của bác sĩ. Việc này giúp chẩn đoán nhanh chóng, hiệu quả và giảm được các nguy cơ rủi ro có thể xảy ra.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
