Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi BS.Nguyễn Đình Hùng - Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.
Gan là một trong những cơ quan quan trọng và được xem là nhà máy sản xuất năng lượng cho cơ thể. Với những kĩ thuật chẩn đoán cộng hưởng từ thông thường cũng có thể chẩn đoán và theo dõi các tổn thương trong gan, đường mật. Tuy nhiên, để khảo sát sâu hơn và tiếp cận với tổn thương thực thể của gan và phân biệt với một số bệnh lý khác cần chụp cộng hưởng từ gan với thuốc đối quang từ đặc hiệu mô. Vì vậy, gan là cơ quan ổ bụng duy nhất có quy trình chụp cộng hưởng từ đặc hiệu riêng.
1. Đại cương
Gan là một tạng đặc nằm ở tầng trên của ổ bụng, lệch phải, có nhiệm vụ chủ yếu là chuyển hóa và tổng hợp các chất cho cơ thể cũng như tiết dịch mật tham gia vào quá trình tiêu hóa. Tại Việt Nam, các bệnh lý ác tính tại gan như: ung thư gan, ung thư đường mật có tỉ lệ cao và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Chính vì vậy việc chẩn đoán chính xác giúp đưa ra hướng điều trị đúng và kịp thời, cải thiện tiên lượng sống cho bệnh nhân.
Hệ thống mạch máu của gan từ nhiều nguồn và mô học cũng có nhiều sự khác biệt với các cơ quan khác, vì vậy đối với gan, để giúp tăng khả năng chẩn đoán cần sử dụng thuốc đối quang từ đặc hiệu cho gan. Hiện nay, Primovist là thuốc đối quang từ đặc hiệu mô, được sử dụng trong chụp cộng hưởng từ gan.
Primovist là thuốc đối quang thuận từ, tan mạnh trong nước và được tế bào gan hấp thụ khoảng 50% liều, bài tiết qua hai đường mật (50%) và thận (50%). Điều này cho phép khảo sát được mức độ tưới máu của gan và đánh giá đường hình thái đường dẫn mật. Ngoài ra, trên chuỗi xung T1W, thuốc làm rút ngắn thời gian thư giãn nên làm tăng tín hiệu và tăng hình ảnh đối quang ở mô gan.
2. Ưu điểm của cộng hưởng từ gan với chất tương phản đặc hiệu mô gan
Với một lần tiêm thuốc mang lại hai lợi ích. Một là giúp khảo sát đặc tính ngoại bào, mạch máu trong pha động học tương tự như thuốc đối quang từ Gadolinium thông thường. Bên cạnh đó, thuốc Primovist còn giúp khảo sát đặc tính gan mật ở pha trễ 10 – 20 phút (50% qua mật và 50% qua thận)
Thuốc còn giúp nâng cao độ nhạy và độ đặc hiệu đối với một số type ung thư gan như ung thư gan nguyên phát (HCC), không chứa tế bào Kupffer và tế bào gan bình thường, không bắt thuốc ở thì muộn giúp tăng độ độ nhạy và độ đặc hiệu.
Ngoài ra, Primovist giúp phân biệt được các tổn thương Adenoma (u tế bào gan), tăng sản nốt khu trú (FNH), phát hiện di căn, các ung thư đường mật và đánh giá một phần chức năng gan. Tăng tỷ lệ phát hiện sớm ung thư gan nguyên phát, an toàn, dễ thực hiện và tăng tỉ lệ sống cho bệnh nhân
3. Chỉ định chụp cộng hưởng từ gan có tiêm thuốc đối quang từ đặc hiệu mô.
- Nghi ngờ tổn thương tại gan sau các phương pháp chẩn đoán hình ảnh ban đầu;
● Phân biệt tổn thương ác tính tại gan với những nguyên nhân bệnh lý khác;
● Đánh giá giai đoạn, mức độ xâm lấn và di căn của ung thư gan;
● Khảo sát hình thái đường mật trong các bệnh lý ống mật.
4. Chống chỉ định chụp cộng hưởng gan từ có tiêm thuốc đối quang từ.
- Chống chỉ định tuyệt đối ở những bệnh nhân có mang các thiết bị điện từ có kim loại như: máy tạo nhịp, máy chống rung, cấy ghép điện cực ốc tai, thiết bị tiêm thuốc dưới da tự động. Phẫu thuật cấy ghép phương tiện nội sọ, mạch máu, hốc mắt < 6 tháng, người bệnh trong tình trạng nguy kịch.
● Chống chỉ định tương đối với những trường hợp mang phương tiện phẫu thuật bằng kim loại > 6 tháng, hội chứng sợ cô độc, sợ bóng tối, mức lọc cầu thận < 30 mL/phút, phụ nữ có thai hoặc cho con bú.
5. Các tiến hành chụp cộng hưởng từ gan với thuốc đặt hiệu mô
Bước 1: Bệnh nhân được giải thích cách hít thở, cố gắng hợp tác, chuẩn bị những việc cần phải làm và tháo bỏ những vật dụng chống chỉ định.
● Bước 2: Chụp định vị, chụp trước tiêm thuốc với độ dày lớp cắt 5 – 8 mm, lựa chọn chuỗi xung thường dùng như SE, STIR T2W theo mặt cắt ngang và đứng ngang, T1W trước khi tiêm thuốc.
● Bước 3: Tiêm thuốc đối quang từ 2ml/giây với liệu 0.05 mmol/kg cân nặng và thực hiện khảo sát động sau tiêm thuốc ở các thì động mạch, thì tĩnh mạch cửa, thì cân bằng và thì muộn sau 20 phút.
● Bước 4: Chuỗi xung GRE đồng và đối pha nhằm mục đích phát hiện mỡ được khảo sát trước tiêm.
● Bước 5: Kỹ thuật viên in phim hoặc lưu đĩa CD, chuyển dữ liệu sang trạm làm việc của bác sĩ đọc kết quả.
Ngoài ra, hiện nay còn có sử dụng kỹ thuật khuếch tán (DWI) ứng dụng trong đánh giá giai đoạn ung thư và đáp ứng điều trị.
7. Đọc kết quả phim chụp cộng hưởng từ gan với thuốc đối quang từ đặc hiệu mô
- Hình ảnh thu được hiện hình rõ giải phẫu gan và cấu trúc đường mật.
● Phát hiện được tổn thương nếu có cũng như đánh giá được mức độ ngấm thuốc tại vị trí tổn thương.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
