Cộng hưởng từ (MRI) động mạch toàn thân có vai trò trong chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý động mạch như phình, bóc tách, hẹp, có vai trò to lớn trong ngành kỹ thuật y khoa.
1. Động mạch là gì? Chụp cộng hưởng từ là gì?
Động mạch là những mạch máu có chức năng vận chuyển máu từ tim đến các mô. Từ động mạch chủ trở đi, các động mạch được chia ra thành các nhánh nhỏ dần. Càng xa tim, thiết diện của một động mạch càng nhỏ nhưng tổng thiết diện của hệ thống động mạch càng tăng, do đó máu chảy trong hệ thống động mạch càng xa tim thì càng tăng.
Chụp cộng hưởng từ (MRI) là kỹ thuật hình ảnh tiên tiến, ứng dụng quan trọng trong chẩn đoán các bệnh lý khác nhau. Đây là kỹ thuật chụp khác hoàn toàn so với chụp X-quang. Là kỹ thuật chụp không sử dụng tia X và an toàn hơn cho người bệnh. Thêm vào đó là có độ phân giải hình ảnh cao nên ngày càng được chỉ định rộng rãi.
Một hạn chế duy nhất của phương pháp này là thiết bị chụp cộng hưởng từ có giá trị cao, đầu tư lớn và đội ngũ vận hành giàu kinh nghiệm, nên chỉ một số cơ sở y tế lớn mới đủ khả năng đầu tư.
2. Chụp cộng hưởng từ (MRI) động mạch toàn thân có tiêm thuốc đối quang từ là gì?
Cộng hưởng từ (MRI) động mạch toàn thân có vai trò trong chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý động mạch như phình, bóc tách, hẹp....
Chụp cộng hưởng từ động mạch toàn thân là phương pháp thăm khám không xâm nhập, không dùng tia X đang đóng vai trò ngày một quan trọng chẩn đoán và theo dõi các bệnh lý động mạch.
Chụp cộng hưởng từ động mạch toàn thân có tiêm thuốc đối quang từ là một phương pháp phổ biến hiện nay bởi thuốc đối quang từ có vai trò rất tốt trong việc khảo sát hình ảnh qua việc chụp.
Về cơ chế dược động học, thuốc đối quang từ giúp tăng độ tương phản của mô được khảo sát. Nói cách khác, thuốc đối quang từ giúp tăng độ chính xác trong khảo sát hình ảnh. Việc chỉ định sử dụng thuốc được áp dụng trong từng trường hợp cụ thể, các bác sĩ của bạn sẽ thông báo với bạn hoặc người nhà nếu bạn cần được sử dụng thuốc đối quang từ. Nhìn chung, thuốc sẽ giúp tăng khả năng đánh giá tổn thương dạng viêm, khối u, khảo sát mạch máu và tính chất tưới máu theo từng cơ quan.
3. Chụp cộng hưởng từ toàn thân có tiêm thuốc đối quang từ đánh giá được những cơ quan nào?
Cộng hưởng từ toàn thân đánh giá được toàn bộ các cơ quan trong cơ thể, bao gồm:
- Đầu: phát hiện u não, thoái hóa não (giảm,mất trí nhớ), dị dạng mạch não (gây xuất huyết não, tử vong ở người trẻ), các u vùng hàm mặt...
- Cổ:khảo sát phần mềm vùng cổ, phát hiện u tuyến giáp, tuyến nước bọt, u hầu họng.
- Lồng ngực: Phát hiện u phổi, u trung thất, hình thái của tim.
- Ổ bụng: Phát hiện sớm u của gan, thận, tụy, phúc mạc...
- Xương cột sống: đánh giá toàn bộ cột sống từ cổ, ngực, thắt lưng, cùng cụt và các dây thần kinh cạnh cột sống. Phát hiện thoát vị địa đệm, u lao, ung thư cột sống.
- Chậu hông(tiểu khung):đánh giá xương chậu, khớp háng, bàng quang, đại trực tràng, tử cung và buồng trứng ở nữ giới, tiền liệt tuyến ở nam giới, ...
Đặc biệt, thuốc đối quang từ được tiêm vào trong quá trình chụp được sử dụng hiệu quả nhất đối với não và tủy sống, vì khi hàng rào máu não bị tổn thương do bệnh lý, tín hiệu của tổn thương sẽ tăng lên rõ rệt. Trong các bệnh lý như viêm khớp, các khối u, viêm ở tạng đặc, thuốc đối quang từ cũng có giá trị để đánh giá tổn thương.
Sử dụng thuốc đối quang từ có ý nghĩa trong khảo sát mạch máu (kỹ thuật MRA - MR angiogram), dựa vào sự bắt tín hiệu của thuốc trong dòng chảy, để khảo sát mạch máu trong sọ, ngoài sọ ở các pha động mạch và tĩnh mạch.
4. Những ai nên chụp Cộng hưởng từ toàn thân?
Người khỏe mạnh muốn sàng lọc các bệnh lý toàn thân đặc biệt phát hiện sớm ung thư:
- Bệnh lành tính: thoát vị đĩa đệm, xẹp đốt sống, bệnh lành tính của gan, thận, các viêm nhiễm, nang, nhân xơ, ...
- Bệnh ác tính: phát hiện u ở các cơ quan như: phế quản, biểu mô thận, gan,tụy, đại trực tràng, lymphoma, các u xương, mô mềm, ...
Những người thuộc đối tượng nguy cơ cao mắc ung thư:
- Có người thân mắc ung thư, đặc biệt ung thư vú và buồng trứng.
- Các nghề nghiệp thường xuyên tiếp xúc với các yếu tố gây ung thư: thợ sơn, thợ than, bác sĩ, kỹ thuật viên chẩn đoán hình ảnh, công nhân khai thác mỏ, thợ nhuộm, công nghiệp hóa dầu, ...
Người mắc các bệnh lý ác tính hay các bệnh cần theo dõi đánh giá mức độ bệnh:
- Phát hiện các di căn ung thư đặc biệt ở não, gan, xương, ...
- Đánh giá sau chấn thương, theo dõi điều trị, ...
5. Những ưu điểm của chụp cộng hưởng từ toàn thân
- An toàn tuyệt đối, có thể làm định kỳ
Chụp cộng hưởng từ là một kỹ thuật hình ảnh hiện đại nhờ sử dụng từ trường và sóng radio tạo nên chi tiết các hình ảnh giải phẫu của cơ thể. Do không sử dụng tia X nên chụp cộng hưởng từ là an toàn tuyệt đối, chụp được cho cả thai nhi, vì vậy rất thích hợp để tầm soát cho người khỏe mạnh, có thể làm định kỳ mà không ảnh hưởng đến sức khỏe như chụp CT hoặc PET/CT. Do nguyên lý của chụp CT là sử dụng tia X, chụp PET/CT vừa sử dụng tia X, vừa phải tiêm phóng xạ vào người nên 2 phương pháp này không được chỉ định rộng rãi trên người khỏe mà chủ yếu được chỉ định trên người bệnh để đánh giá ung thư di căn và giai đoạn bệnh.
- Giá trị chẩn đoán cao, phát hiện khối u kích thước nhỏ
Hình ảnh chụp cộng hưởng từ (MRI) có độ tương phản cao, chi tiết giải phẫu tốt cho phép phát hiện chính xác các tổn thương hình thái, cấu trúc các bộ phận trong cơ thể. Khả năng tái tạo hình ảnh 3D, có thể phát hiện các khối u có kích thước nhỏ hơn 3mm (bằng 1⁄2 hạt đỗ), chụp mạch máu không cần tiêm chất tương phản. Đặc biệt có thể định hướng được u lành và u ác tính.
- Không mất nhiều thời gian, không phức tạp
Chuẩn bị cho chụp cộng hưởng từ toàn thân bạn chỉ cần nhịn ăn ít nhất 4 giờ, thời gian chụp từ 45-60 phút và có thể ra ngoài thư giãn nếu thấy mỏi(do nằm lâu).
- Giá thành hợp lý
Cộng hưởng từ toàn thân chỉ có giá bằng 1/3 so với giá chụp PET/CT
6. Quy trình thực hiện chụp cộng hưởng từ động mạch toàn thân có tiêm thuốc đối quang.
Chụp MRI động mạch toàn thân nên được thực hiện đúng theo quy trình để đảm bảo cho sự an toàn của người bệnh cũng như tính hiệu quả của phương tiện, bao gồm các bước sau:
- Giải thích cho người bệnh về cách thực hiện, nguy cơ khi chụp cộng hưởng từ động mạch toàn thân, người bệnh không cần nhịn ăn trước khi chụp. Yêu cầu bệnh nhân tập trung và hợp tác. Bệnh nhân trước khi chụp MRI có tiêm đối quang không được dùng các chất kích thích như: thuốc lá, rượu, bia, cà phê.
- Tìm hiểu thông tin từ người bệnh để loại trừ các chống chỉ định.
- Bệnh nhân và người thân cùng vào phòng chụp cộng hưởng từ được yêu cầu cởi bỏ trang sức trước khi vào.
- Để tiêm thuốc đối quang, bệnh nhân sẽ được đặt sẵn một kim luồn nhỏ trong tĩnh mạch ở tay hoặc chân. Đến thời điểm tiêm thuốc, một lượng nhỏ thuốc đối quang từ (tối đa 5-10ml) sẽ được tiêm vào tĩnh mạch. Cảm giác khi thuốc được tiêm vào khá dễ chịu, không nóng, buốt giống như tiêm thuốc cản quang có I-ốt hoặc một số kháng sinh hay hóa chất khác.
- Bệnh nhân có thể chụp MRI có tiêm đối quang nhiều lần, khoảng cách giữa 2 lần tiêm nên cách nhau trên 7 ngày ở những người mắc bệnh suy thận.
- Trong quá trình chụp, người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của kỹ thuật viên như giữ nguyên tư thế, hít vào, thở ra, trong quá trình tiêm...
- Khi máy vận hành sẽ tạo ra nhiều tiếng ồn, vì thế người bệnh thường được trang bị các thiết bị chống ồn như ốp tai hoặc tai nghe loại bỏ tiếng ồn
- Tổng thời gian chụp có thể mất từ 45 đến 60 phút.
Chụp cộng hưởng từ toàn thân có tiêm thuốc đối quang là một phương pháp rất ưu việt trong quá trình phát hiện các bệnh lý liên quan trực tiếp đến sức khỏe. Kỹ thuật cần được tiến hành ở các cơ sở y tế uy tín để đảm bảo kết quả chính xác nhất.
