Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Võ Công Hiền - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Nút hóa chất động mạch gan là phương pháp điều trị ung thư gan hiện đại, ít xâm lấn giúp kéo dài và nâng cao chất lượng cuộc sống bệnh nhân. Chụp cắt lớp vi tính có thể được thực hiện trong nhiều giai đoạn khác nhau của kỹ thuật nút hóa chất, giúp kỹ thuật thực hiện thuận tiện và chính xác hơn.
1. Phương pháp nút hóa chất động mạch gan trong điều trị ung thư gan
Nút hóa chất động mạch gan là phương pháp điều trị ung thư gan dựa vào nguyên tắc ngăn chặn nguồn cung cấp máu cho khối u. Cơ sở của phương pháp này là các nhu mô gan lành được cấp máu 80% từ hệ tĩnh mạch cửa, 20% từ các động mạch gan. Trong khi đó, tổ chức khối ung thư gan được cấp máu 80% từ hệ thống động mạch gồm các động mạch trong gan và các động mạch ngoài gan. Do đó, khi tiêm các vật liệu gây tắc mạch cùng hóa chất chống ung thư vào các động mạch nuôi khối u, khối u sẽ bị thiếu máu dẫn đến hoại tử.
Nút hóa chất động mạch gan được chỉ định trong các trường hợp:
- Ung thư gan không còn chỉ định phẫu thuật hoặc có thể phẫu thuật nhưng bệnh nhân không muốn.
- Ung thư biểu mô tế bào gan vỡ: nhiều trường hợp vỡ nhân ung thư đã được điều trị thành công bằng phương pháp nút hóa chất động mạch gan.
- Ung thư gan thứ phát thể giàu mạch.
- Không có huyết khối tĩnh mạch cửa, không có hạch lớn di căn rốn gan.
Nút hóa chất động mạch gan là phương pháp điều trị hiện đại với nhiều ưu điểm như ít xâm lấn, thời gian thực hiện ngắn, độ an toàn cao, ít tai biến, ít tác dụng phụ, thời gian nằm viện ngắn,... Đây là phương pháp điều trị u gan hiệu quả, giúp kéo dài thời gian sống và chất lượng sống cho bệnh nhân.
Bên cạnh đó, khi bệnh nhân phát hiện có các khối u sau, có thể điều trị nút mạch hoá chất bao gồm:
- Ung thư tế bào gan (hepatocellular carcinoma – HCC)
- Ung thư đường mật (ung thư tế bào thuộc đường mật trong gan)
- Các di căn gan bao gồm: ung thư đại tràng, ung thư vú, ung thư thần kinh nội tiết.
- Các u máu kích thước lớn.
2. Vai trò của chụp cắt lớp vi tính trong nút hóa chất động mạch gan
Để thực hiện nút hóa chất động mạch gan, sự hỗ trợ của chụp cắt lớp vi tính là vô cùng cần thiết. Chụp cắt lớp vi tính sẽ giúp xác định tình trạng tăng sinh mạch trong khối u gan đồng thời định vị các cuống mạch nuôi khối u gan. Khi xác định được những vị trí quan trọng này, việc tác động vào động mạch nuôi khối u sẽ thuận tiện và chính xác hơn. Ngoài ra, chụp cắt lớp vi tính còn giúp đánh giá kết quả nút mạch trước khi kết thúc quá trình can thiệp.
Hiện nay, các thế hệ mới của máy chụp mạch DSA có thể dùng để thực hiện chụp cắt lớp vi tính ngay trên bàn chụp mạch, phương pháp này gọi là chụp cắt lớp vi tính chùm tia hình nón (CBCT). Chụp CBCT được chỉ định trong phương pháp nút hóa chất động mạch gan khi trên hình chụp số hóa xóa nền (DSA) không tìm thấy động mạch nuôi, hoặc hình ảnh thu được không rõ ràng.
Chụp cắt lớp vi tính trong nút hóa chất động mạch gan chống chỉ định tương đối khi người bệnh không nín thở hoặc không hợp tác tốt. Những bệnh nhân rối loạn đông máu, xơ gan nặng cần điều chỉnh trước khi can thiệp.
3. Quy trình chụp cắt lớp vi tính trong nút hóa chất động mạch gan
3.1. Chuẩn bị
Ê-kíp thực hiện bao gồm bác sĩ chuyên khoa, bác sĩ phụ, kỹ thuật viên điện quang, điều dưỡng và bác sĩ, kỹ thuật viên gây mê (nếu người bệnh không thể hợp tác). Các phương tiện dùng để thực hiện gồm: máy chụp mạch số hóa xóa nền DSA thế hệ mới có chức năng chụp CBCT; máy bơm điện chuyên dụng; phim, máy in phim, hệ thống lưu trữ ảnh; bộ áo chì, tạp dề, che chắn tia X; các loại thuốc và vật tư y tế cần thiết.
Về phía người bệnh sẽ được nhân viên y tế giải thích kỹ về thủ thuật để phối hợp với thầy thuốc. Người bệnh cần nhịn ăn 6 giờ trước khi thực hiện, có thể uống nước nhưng không quá 50ml.
3.2. Các bước tiến hành
Người bệnh nằm ngửa trên bàn can thiệp. Ê- kíp tiến hành lắp máy theo dõi nhịp thở, mạch, huyết áp, điện tâm đồ, SpO2. Có thể chỉ định thuốc an thần nếu người bệnh không nằm yên, quá khích. Sau đó, sát trùng da và phủ khăn vô khuẩn có lỗ.
Để vào động mạch cần tác động, đường vào thường là từ động mạch đùi bên phải, trong trường hợp đặc biệt có thể sử dụng động mạch cánh tay.
Quy trình nút mạch gan hóa chất được thực hiện bằng cách chụp động mạch thân tạng, mạch treo tràng trên và một số tuần hoàn ngoài gan nghi ngờ. Sau đó, luồn ống thông nhỏ siêu chọn lọc vào động mạch nuôi khối u và nút bằng các vật liệu gây tắc mạch. Kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính chùm tia hình nón có thể áp dụng trong nhiều giai đoạn khác nhau trong quá trình can thiệp như:
- Để tìm động mạch nuôi khối u: tiến hành móc đầu ống thông 4-5F ở động mạch thân tạng hoặc mạc treo tràng trên. Thực hiện chụp cắt lớp vi tính chùm tia hình nón có bơm thuốc đối quang, liều lượng tiêm thuốc đối quang là 5-6ml trong 6 giây. Không tiến hành chụp ngay khi bơm thuốc mà đợi khoảng 4-10 giây để thuốc đối quang từ bơm tiêm điện vào mạch gan.
- Chụp tưới máu nhu mô gan cùng chứa u: với những trường hợp khối u gan không thực sự tăng sinh mạch, chụp số hóa xóa nền (DSA) sẽ rất khó phát hiện mạch máu đã chọn lọc có thực sự cung cấp máu cho khối u hay không. Để khẳng định chắc chắn, đặt đầu của ống thông trong động mạch nghi ngờ, sau đó chụp CBCT.
- Chụp CBCT trước khi kết thúc thủ thuật nút hóa chất động mạch gan: chụp cắt lớp vi tính chùm tia hình nón không tiêm thuốc đối quang giúp đánh giá mức độ tập trung của Lipiodol trong khối u có tốt không.
Sau khi can thiệp, người bệnh nằm tại giường, thực hiện bất động chân bị chọc mạch trong ít nhất 6 giờ, đồng thời theo dõi chặt chẽ tình trạng chảy máu nơi chọc mạch, mạch, huyết áp, nhiệt độ. Người bệnh sẽ được dùng thuốc giảm đau, truyền dịch và dùng kháng sinh dự phòng để chống nhiễm trùng. Nếu người bệnh bị sốt sẽ được làm công thức máu và CRP để loại trừ bội nhiễm.
4. Các tai biến có thể gặp
- Chảy máu nơi chọc mạch, bóc tách động mạch chủ bụng hoặc động mạch thân tạng- động mạch gan là các tai biến liên quan đến quá trình can thiệp mạch. Bệnh nhân sẽ được điều trị nội khoa và theo dõi chặt chẽ. Nếu tình trạng nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để xử lý.
- Hội chứng nút mạch gan bao gồm các triệu chứng đau, sốt, tăng men gan,... bệnh nhân thường hồi phục sau 1 tuần.
- Viêm và hoại tử túi mật: bệnh nhân sẽ được điều trị nội khoa, nếu không có hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật.
- Hoại tử khối u gây áp xe gan: thường phải dẫn lưu qua da và dùng kháng sinh.
Để thực hiện nút hóa chất động mạch gan, sự hỗ trợ của chụp cắt lớp vi tính là vô cùng cần thiết. Chụp cắt lớp vi tính sẽ giúp xác định tình trạng tăng sinh mạch trong khối u gan. Tuy nhiên để cho ra kết quả chuẩn xác thì bệnh nhân cần chọn địa chỉ thăm khám y tế uy tín, có đầy đủ hệ thống máy móc y khoa để thực hiện.
Nhằm đáp ứng nhu cầu thăm khám chữa bệnh, hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã và đang tiếp tục đưa hệ thống máy móc hiện đại như chụp cộng hưởng từ MRI, Chụp CT cắt lớp vi tính, X-quang, phòng chụp mạch DSA hiện đại,... vào công tác khám chữa bệnh, chẩn đoán hình ảnh, điều trị bệnh. Với việc trang bị đầy đủ các loại máy móc thiết bị y tế hiện đại, việc thực hiện kỹ thuật nút hóa chất động mạch gan cho phép bác sĩ kiểm soát được toàn bộ quá trình thủ thuật, tránh tối đa các tổn thương đến các cơ quan trong cơ thể đem lại chất lượng sống tốt cho bệnh nhân. Đặc biệt, tại Vinmec ngoài việc điều trị bằng nút mạch hoá chất động mạch gan còn có thể phối hợp với các phương pháp điều trị khác như phẫu thuật, hoá chất, phá huỷ khối u bằng nhiệt (đốt sóng cao tần, vi sóng...). Nhằm mang lại hiệu quả cao nhất.
Ở thời điểm hiện tại Vinmec còn thiết kế nhiều dịch vụ y tế đi kèm như Gói khám tầm soát và phát hiện sớm ung thư gan phù hợp với nhiều đối tượng có nguy cơ mắc bệnh khác nhau trong đó có gói tầm soát ung thư gan – phát hiện sớm ung thư từ khi chưa có triệu chứng, góp phần phát hiện bệnh lý ung thư gan sớm để có hướng điều trị bệnh kịp thời.
Với đội ngũ y bác sĩ có trình độ chuyên môn cao cùng hệ thống máy móc hiện đại, việc ứng dụng phương pháp nút mạch điều trị ung thư gan (TACE) tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và cải thiện thời gian sống thêm của bệnh nhân.
BSCK I Võ Công Hiền đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực chẩn đoán hình ảnh, đặc biệt trong siêu âm chẩn đoán các bệnh lý bụng tổng quát, tim - mạch máu nâng cao, sản phụ khoa. Bác sĩ Võ Công Hiền từng có thời gian công tác tại khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Đại Học Y Dược - Hoàng Anh Gia Lai trước khi làm việc tại khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh Viện Đa Khoa Quốc Tế Vinmec Nha Trang.
Khi Quý khách hàng có nhu cầu thăm khám và điều trị bệnh tại Vinmec có thể gọi đến hotline hoặc đăng ký tư vấn trực tuyến với Vinmec TẠI ĐÂY.
