Phẫu thuật Maze là phương pháp điều trị ngoại khoa rung nhĩ. Tên gọi "Maze" được dùng để miêu tả quá trình tạo ra các vết sẹo phức tạp và rắc rối giống như một mê cung trong mô tim để ngăn chặn hoạt động điện bất thường của tâm nhĩ, nhằm khắc phục tình trạng rối loạn nhịp tim.
1. Phẫu thuật Maze là gì?
Phẫu thuật Maze là một phương pháp điều trị tình trạng nhịp tim không đều do rung tâm nhĩ (AFib). Hầu hết những người mắc bệnh sẽ không cần sử dụng đến thủ thuật này. Tuy nhiên, trong trường hợp những phương pháp khác (như điều trị nội khoa, liệu pháp chuyển đổi nhịp tim, cắt đốt điện qua ống thông...) đều không có hiệu quả, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân thực hiện thủ thuật Maze.
Bác sĩ tạo ra những vết cắt nhỏ trên mô tim, từ đó hình thành nên các mô sẹo. Những vết sẹo trên mô tim này sẽ tạo ra một đường dẫn cho các tín hiệu điện của tim đi đến tâm thất, đồng thời ngăn chặn những tín hiệu điện bất thường. Mục tiêu của phẫu thuật Maze là giúp cho nhịp tim của bệnh nhân bình thường trở lại.
2. Các loại phẫu thuật Maze
- Phẫu thuật Maze tim hở: trong trường hợp bệnh nhân cần phẫu thuật sửa chữa van tim hoặc phẫu thuật bắc cầu mạch vành có kèm thêm rung nhĩ, bác sĩ phẫu thuật có thể thực hiện phẫu thuật Maze đồng thời trong quá trình phẫu thuật tim hở. Bác sĩ phẫu thuật sẽ cắt xương ức, mở lồng ngực và làm ngừng tim để thực hiện phẫu thuật này. Bệnh nhân sẽ được kết nối với máy tim phổi nhân tạo trong suốt quá trình thực hiện. Đây là kiểu phẫu thuật maze thường làm nhất.
- Phẫu thuật Maze ít xâm lấn: Nhiều bệnh nhân có thể được thực hiện phẫu thuật này. Bác sĩ tiếp cận quả tim qua những lỗ rạch nhỏ trên thành ngực. Sau đó họ sử dụng năng lượng lạnh hoặc năng lượng nhiệt để tạo ra các vết sẹo trên mô tim. Loại phẫu thuật này có thể được thực hiện trong khi tim bệnh nhân vẫn còn đập. Bác sĩ có thể sử dụng một camera nhỏ trong ngực để hỗ trợ.
- Phẫu thuật Maze có sự hỗ trợ của robot: đây là cũng là một dạng phẫu thuật Maze ít xâm lấn. Bác sĩ có thể sử dụng công cụ robot để thực hiện quá trình phẫu thuật.
3. Bệnh nhân cần chuẩn bị gì trước khi phẫu thuật?
Những việc bệnh nhân cần lưu ý:
- Không hút thuốc trước khi phẫu thuật tim ít nhất 2 tuần. Thuốc lá có thể dẫn đến các vấn đề liên quan đến hệ hô hấp và tình trạng đông máu trong hoặc sau khi làm phẫu thuật Maze.
- Đêm trước khi phẫu thuật, hãy tắm và làm sạch da, nhất là tại vị trí làm phẫu thuật.
- Đừng ăn sau nửa đêm của ngày trước khi phẫu thuật. Thức ăn hoặc đồ uống trong dạ dày có thể khiến bệnh nhân gặp vấn đề với việc gây mê, có nguy cơ gây nôn mửa và bị hít vào đường thở.
Những thủ tục, xét nghiệm mà bệnh nhân cần thực hiện trước khi phẫu thuật Maze:
- Tại bệnh viện, y tá có thể xét nghiệm máu hoặc nước tiểu của bệnh nhân hoặc chụp X-quang ngực để đảm bảo bệnh nhân đang không bị nhiễm trùng, hoặc đang có các vấn đề sức khoẻ khác ảnh hưởng đến sự thành công của ca phẫu thuật.
- Bệnh nhân có thể được chỉ định dùng thuốc để giảm căng thẳng trước khi phẫu thuật.
- Bệnh nhân sẽ được gắn các điện cực điện tâm đồ (ECG) vào ngực và lưng để theo dõi nhịp tim. Sau đó, bệnh nhân sẽ được gây mê trong suốt quá trình phẫu thuật.
Quá trình phẫu thuật Maze:
Sau khi được gây mê, bác sĩ sẽ nối người bệnh với máy thở qua đường ống đặt qua hong để hỗ trợ hô hấp trong quá trình phẫu thuật. Bệnh nhân cũng được đặt ống thông dạ dày để hút dịch và khí. Ống thông bàng quang được đặt để dẫn và theo dõi nước tiểu.
Bác sĩ phẫu thuật sẽ mở lồng ngực và dùng dụng cụ để thực hiện các vết cắt nhỏ hoặc tạo ra các tổn thương trên mô tim của bệnh nhân. Người ta cũng có thể dùng các camera nhỏ hay dụng cụ robot để phẫu thuật.
4. Quá trình hồi phục diễn ra như thế nào?
Sau phẫu thuật Maze, bệnh nhân sẽ được chuyển đến phòng hồi sức. Sau đó, bệnh nhân sẽ tiếp tục được theo dõi trong phòng bệnh thông thường trong khoảng thời gian 5 ngày. Đội ngũ y tế sẽ liên tục theo dõi nhịp tim và quá trình phục hồi.
Ngay sau khi thực hiện phẫu thuật Maze, bệnh nhân có thể được kê các loại thuốc lợi tiểu (nhằm điều chỉnh lượng chất lỏng trong cơ thể sau phẫu thuật) và aspirin hoặc một số loại thuốc chống đông máu (để ngăn ngừa tình trạng hình thành cục máu đông).
Bệnh nhân thực hiện phẫu thuật tim mở thường cần nhiều thời gian nhất để hồi phục và làm lành vết thương. Bệnh nhân phẫu thuật Maze ít xâm lấn có thể hồi phục nhanh hơn, chỉ cần ở viện 2-4 ngày. Thông thường, bệnh nhân có thể sinh hoạt bình thường trở lại sau khi phẫu thuật khoảng vài tuần.
Trong khoảng thời gian một tháng sau phẫu thuật Maze, bệnh nhân cần tránh tắm nước quá nóng và ngâm mình trong bồn tắm. Vết thương sau phẫu thuật có thể gây ngứa, cảm giác tê, hoặc căng. Cảm giác khó chịu ở vùng ngực cũng có thể kéo dài trong vài tuần. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng xung quanh vết mổ như đỏ, sốt, sưng, hoặc nóng, hãy ngay lập tức liên hệ với bác sĩ điều trị của mình.
Thường thì, nhịp tim của bệnh nhân rung nhĩ sẽ trở lại bình thường sau phẫu thuật Maze khoảng vài tháng. Bác sĩ sẽ tiếp tục theo dõi sự hồi phục của bệnh nhân. Ban đầu, bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân kiểm tra sau khi phẫu thuật khoảng vài tuần. Sau đó, bệnh nhân sẽ thực hiện các cuộc kiểm tra định kỳ vài tháng một lần trong năm đầu tiên, rồi khám định kỳ hàng năm trong những năm tiếp sau.
