Những lưu ý về vắc-xin 5 trong 1 mới Combe Five

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Lê Đức Tuyên - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.

Tính đến thời điểm hiện tại, vắc-xin 5 trong 1 Quinvaxem đã chính thức ngừng sử dụng tại Việt Nam. Vậy, thay vì vắc-xin Quinvaxem, hiện nay những loại vắc-xin 5 trong 1 nào đang được Bộ Y tế đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng, các loại vắc-xin này có khác gì so với vắc-xin cũ không? Mẹ cần lưu ý gì khi tiêm vắc-xin cho bé? Thời điểm nào bé nên được tiêm vắc-xin? Các câu hỏi trên sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.

1. Vắc-xin 5 trong 1 là gì?

Vắc-xin 5 trong 1 là vắc-xin tổng hợp gồm có 5 thành phần để phòng 5 bệnh truyền nhiễm.

Theo chương trình tiêm chủng mở rộng, vắc-xin 5 trong 1 (Quinvaxem hay ComBE Five) được tiêm cho trẻ dưới 1 tuổi nhằm phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm phổ biến gồm: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm màng não mủ/viêm phổi do vi khuẩn HiB và viêm gan B.

Vắc-xin 5 trong 1 sử dụng trong chương trình dịch vụ (Pentaxim) là vắc-xin tiêm cho trẻ từ 2 đến dưới 24 tháng tuổi để phòng 5 bệnh: Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt, viêm màng não mủ/viêm phổi do vi khuẩn Hib.

1.1. Các loại vắc-xin 5 trong 1

Vắc-xin 5 trong 1 tiêm chủng mở rộng:

• Vắc-xin Quinvaxem: Do Công ty Berna Biotech, Hàn Quốc sản xuất. Bao gồm giải độc tố vi khuẩn bạch hầu, uốn ván, ho gà toàn tế bào, kháng nguyên bề mặt virus viêm gan B và kháng nguyên vỏ vi khuẩn Hib (gây viêm màng não mủ/viêm phổi). Đây là loại vắc-xin phổ biến nhất, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo sử dụng từ năm 2006. Từ tháng 12/2017 trở đi, Hàn Quốc ngừng sản xuất và cung ứng vắc- xin này tại Việt Nam.
• Vắc-xin ComBe Five: Do Công ty Biological E, Ấn Độ sản xuất, là vắc-xin mới, cũng có thành phần tương tự vắc-xin Quinvaxem. Đã có hơn 400 triệu liều vắc-xin ComBE Five được sử dụng tại 43 quốc gia trên toàn thế giới. Ở Việt Nam, vắc-xin ComBE Five được Bộ Y tế cấp phép lưu hành từ tháng 05/2017 thay thế cho vắc-xin Quinvaxem.

Vắc-xin 5 trong 1 dịch vụ:

Vắc-xin Pentaxim: Do Công ty Sanofi Pasteur, Pháp sản xuất. Khác với vắc-xin Quinvaxem và vắc-xin ComBE Five, thành phần của vắc-xin Pentaxim bao gồm bạch hầu, uốn ván, ho gà vô bào, Hib và bại liệt, không có viêm gan B. Vắc-xin Pentaxim được sử dụng tại 99 quốc gia trên thế giới. Tại Việt Nam, đây là loại vắc-xin dịch vụ, không nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng và có khoảng 100.000 liều đã được tiêm chủng cho 33.000 trẻ. Sau khi tiêm vắc-xin Pentaxim, trẻ sẽ được tiêm bổ sung thêm liều vắc-xin viêm gan B.

1.2. Phân biệt vắc-xin 5 trong 1 và 6 trong 1

Hiện nay, ngoài vắc-xin 5 trong 1 ComBE Five dùng trong chương trình tiêm chủng và vắc-xin dịch vụ Pentaxim, còn có vắc-xin 6 trong 1. Do tình trạng khan hiếm vắc-xin 5 trong 1, vắc-xin Quinvaxem đã hết và vắc-xin ComBE Five chưa được cung ứng kịp thời, nhiều bậc phụ huynh đã lựa chọn vắc-xin 6 trong 1 dịch vụ để tiêm chủng cho trẻ.

Vắc-xin 6 trong 1 là loại vắc-xin tiêm chủng dành riêng cho trẻ từ 2 tháng đến dưới 24 tháng chống lại 6 bệnh: Bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, Haemophilus influenzae typ B (HiB) và viêm gan B. Trong mỗi liều vắc-xin phòng được cả 6 bệnh, không cần phải uống thêm liều vắc-xin chống bại liệt như vắc-xin trong chương trình tiêm chủng mở rộng hoặc phải tiêm thêm vắc-xin phòng viêm gan B như vắc-xin Pentaxim. Tuy nhiên, vắc-xin này không nằm trong chương trình tiêm chủng mở rộng nên mẹ phải mất chi phí khi tiêm cho bé. Cả 2 loại vắc-xin 5 trong 1 hay 6 trong 1 đều phải tiêm 3 liều cơ bản từ lúc 2 tháng tuổi, cách nhau tối thiểu 1 tháng và nhắc lại vào khoảng 18 - 24 tháng.

2. Khi nào thì trẻ có thể được tiêm vắc-xin 5 trong 1 và 6 trong 1?

Mũi vắc-xin 5 trong 1 hoặc 6 trong 1 trong chương trình dịch vụ đầu tiên có thể tiêm khi trẻ được 6 tuần tuổi vì có chứa thành phần ho gà vô bào. Tuy nhiên, theo Thông tư số 38/2017/TT-BYT ngày 17/10/2017 của Bộ Y tế về ban hành danh mục bệnh truyền nhiễm, phạm vi và đối tượng phải sử dụng vắc-xin, sinh phẩm y tế bắt buộc quy định tiêm vắc-xin phối hợp chứa bạch hầu, ho gà, uốn ván này khi trẻ được 2 tháng tuổi. Trẻ được tiêm 3 mũi vào lúc 2, 3, 4 tháng tuổi và khoảng cách giữa các mũi tiêm tối thiểu là 1 tháng. Mũi thứ 4 được tiêm nhắc lại vào lúc trẻ được 18 tháng tuổi và không được quá 24 tháng tuổi.

Tùy thực tế mà lịch tiêm vắc-xin có thể chậm hơn (do tình trạng hết vắc-xin hoặc trẻ bị ốm). Tuy nhiên, không nên để quá muộn, cần tiêm ngay khi có vắc-xin hoặc khi trẻ khỏi bệnh, tránh để lâu sẽ tăng nguy cơ mắc bệnh của trẻ vì không được tiêm đủ liều. Trước khi tiêm cần có sự khám sàng lọc và tư vấn của cán bộ y tế để đảm bảo mũi tiêm hiệu quả và an toàn.

Không tiêm vắc-xin cho trẻ khi:

• Trẻ có tiền sử sốc hoặc phản ứng nặng sau tiêm chủng vắc-xin lần trước (có cùng thành phần): Sốt cao trên 39°C kèm co giật hoặc dấu hiệu não/màng não, tím tái, khó thở.
• Trẻ có tình trạng suy chức năng các cơ quan (như suy hô hấp, suy tuần hoàn, suy tim, suy thận, suy gan,...)
• Trẻ suy giảm miễn dịch (bệnh suy giảm miễn dịch bẩm sinh, trẻ nhiễm HIV giai đoạn lâm sàng IV hoặc có biểu hiện suy giảm miễn dịch nặng) chống chỉ định tiêm chủng các loại vắc-xin sống.
• Không tiêm vắc-xin BCG cho trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV mà không được điều trị dự phòng lây truyền từ mẹ sang con.
• Các trường hợp chống chỉ định khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vắc-xin.

Các trường hợp tạm hoãn tiêm vắc-xin:

• Trẻ mắc các bệnh cấp tính, đặc biệt là các bệnh nhiễm trùng.
• Trẻ sốt ≥ 37,5°C hoặc hạ thân nhiệt ≤ 35,5 °C (đo nhiệt độ tại nách).
• Trẻ mới dùng các sản phẩm globulin miễn dịch trong vòng 3 tháng trừ trường hợp trẻ đang sử dụng globulin miễn dịch điều trị viêm gan B.
• Trẻ đang hoặc mới kết thúc đợt điều trị corticoid (uống, tiêm) trong vòng 14 ngày.
• Trẻ có cân nặng dưới 2000g.
• Các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất đối với từng loại vắc-xin.

Khi tiêm vắc-xin, bé có thể gặp phải một số phản ứng phụ sau:

• Sốt nhẹ (dưới 38,5 0C).
• Sưng đau, tấy đỏ tại chỗ tiêm.
• Hay cáu kỉnh, quấy khóc.
• Chán ăn, lười bú, khó ngủ.

Trong vòng 1-2 ngày, thông thường những phản ứng sau khi tiêm vắc-xin này sẽ tự khỏi.

3. Mẹ cần lưu ý gì khi tiêm vắc-xin cho bé?

3.1. Cần chuẩn bị gì trước khi tiêm vắc-xin

Cần theo dõi xem trẻ có đang khỏe mạnh hay có mắc bệnh nào không? Nếu có bất thường hay nghi ngờ nhiễm bệnh, phụ huynh cần thông báo cho bác sĩ và nhân viên tiêm chủng để được khám và tư vấn xem trẻ có đủ điều kiện tiêm chủng hay không?

Khi đưa trẻ đi tiêm chủng vắc-xin 5 trong 1 cũng như 6 trong 1, phụ huynh cần lưu ý mang theo sổ tiêm chủng cũng như những giấy tờ liên quan đến các lần tiêm chủng trước, sổ khám bệnh, sổ dinh dưỡng.

Mặc quần áo cho trẻ sao cho thuận tiện khi tiêm bắp tại vùng đùi của trẻ.

3.2. Chăm sóc trẻ sau khi tiêm vắc-xin

• Cần ở lại tại cơ sở tiêm chủng 30 phút để được theo dõi phản ứng sau tiêm, đề phòng có bất thường xảy ra, sẽ được xử lý kịp thời
• Sau khi về nhà, phụ huynh cần theo dõi trẻ trong 24 giờ sau tiêm, quan sát và kiểm tra trẻ thường xuyên, đặc biệt là vào ban đêm.
• Khi bế trẻ, cần lưu ý không đè hoặc chạm vào chỗ tiêm.
• Cho trẻ ăn hoặc bú đủ bữa, đủ lượng và đúng tư thế, không nên cho trẻ bú nằm tránh trẻ bị sặc sữa.
• Không nên đắp bất kỳ vật gì vào chỗ tiêm, kể cả khi vị trí tiêm sưng đau hoặc tấy đỏ.
• Theo dõi liên tục biểu hiện của trẻ về tình trạng nhiệt độ thân thể, việc ăn/bú, ngủ, tinh thần của trẻ, vị trí tiêm.
• Không được tự ý dùng thuốc hạ sốt và các loại thuốc khác nếu không có chỉ dẫn của bác sỹ hoặc cán bộ y tế,...
• Cần đưa trẻ ngay đến cơ sở y tế để được thăm khám nếu trẻ có biểu hiện bất thường: Sốt kéo dài hơn 24 - 48h hoặc không đáp ứng với thuốc hạ sốt, quấy khóc, vật vã, lờ đờ; khó thở: Thở nhanh, tím tái, da nổi vân tím; nôn, bỏ bữa, bú kém; co giật; phát ban,... Cha mẹ nên nhớ cung cấp đầy đủ thông tin cho cán bộ y tế trước và sau khi xử lý.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện cung cấp dịch vụ tiêm vắc-xin 5in1 Pentaxim 0,5ml sản xuất bởi hãng Sanofi của Pháp. Đơn vị đã được cấp phép bởi Cục Quản lý Dược ngày 28/08/2018.

Trong tháng 12/2019, Vinmec mang đến chương trình ưu đãi đặc biệt dành cho khách hàng khi mua gói 0-1 tuổi hoặc từ 0-2 tuổi sẽ được miễn phí mũi tiêm Vắc-xin Viêm gan B sơ sinh (tiêm ngay sau khi sinh) cho bé.

Những ưu điểm khi tiêm vắc-xin tại Vinmec bao gồm:

• Trẻ sẽ được các bác sĩ chuyên khoa nhi – vắc-xin thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc - xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới nhằm đảm bảo hiệu quả tốt và an toàn nhất cho trẻ.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý trẻ và áp dụng cách giảm đau hiệu quả cho trẻ trong quá trình tiêm chủng.
• 100% trẻ tiêm chủng được theo dõi 30 phút sau tiêm và đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về.
• Được theo dõi đa khoa trước, trong và sau tiêm chủng tại Hệ thống y tế Vinmec và luôn có ekip cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ, suy hô hấp – ngừng tuần hoàn, đảm bảo xử lý kịp thời, đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi và có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại, với dây chuyền bảo quản lạnh (Cold chain) đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch trước ngày tiêm và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng quốc gia.

Nếu có nhu cầu tiêm các mũi vắc-xin lẻ, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp đến tổng đài của Bệnh viện hoặc Phòng khám của Vinmec trên toàn quốc hoặc đặt hẹn trên website để được phục vụ.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.