Những lưu ý sau khi mổ bướu cổ

1. Bướu cổ là gì?

Bướu cổ đề cập đến sự mở rộng của tuyến giáp, một cơ quan hình bướm bao quanh phía trước và hai bên của khí quản ở phần dưới của cổ. Tuyến giáp bình thường có kích thước bằng hai ngón tay cái chụm lại với nhau thành hình chữ V. Do mối quan hệ giải phẫu của tuyến giáp với khí quản, thanh quản, dây thần kinh thanh quản trên và dưới, thực quản nên sự phát triển bất thường có thể gây ra nhiều hội chứng chèn ép.

Phân loại bướu cổ dựa trên độ lan rộng:

• Bướu cổ đơn giản (lan tỏa): điển hình với toàn bộ tuyến giáp của bạn sưng lên và sờ vào có cảm giác mịn.
• Bướu cổ dạng nốt: có một khối u rắn hoặc chứa đầy chất lỏng được gọi là nốt phát triển bên trong tuyến giáp.
• Bướu cổ đa nhân: có nhiều cục (nốt) trong tuyến giáp của bạn. Các nốt có thể được phát hiện thông qua siêu âm hoặc chụp MRI.

Phân loại bướu cổ dựa trên nồng độ của hormon tuyến giáp:

• Bướu cổ độc: xảy ra khi tuyến giáp mở rộng bất thường và sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp.
• Bướu cổ không độc: Người bệnh có một tuyến giáp mở rộng nhưng mức độ tuyến giáp bình thường (euthyroid), đây là một bướu cổ không độc.

2. Chỉ định mổ bướu cổ trong trường hợp nào?

Các nhân giáp cũng có thể cần phẫu thuật cắt bỏ hoặc dùng iốt phóng xạ dựa trên kích thước của chúng và liệu chúng có gây ra cường giáp hay không. Ngoài ra, các nhân giáp được phát hiện nghi ngờ ác tính phải được cắt bỏ cùng với phần còn lại của tuyến giáp để ngăn chặn sự lây lan của ung thư tuyến giáp.

Hầu hết những người có phát hiện không chắc chắn về mặt tế bào học cũng được khuyên nên cắt bỏ ít nhất một nửa tuyến giáp, vì một phần bảy trong số những người này sẽ được phát hiện mắc bệnh ung thư tuyến giáp. Việc sử dụng hormone tuyến giáp để đưa tuyến giáp nghỉ ngơi và thu nhỏ các nhân giáp thường được chỉ định trước đây - nay được cho là tương đối kém hiệu quả.

Lợi ích của phẫu thuật:

• Phẫu thuật tuyến giáp có thể loại bỏ một nửa (cắt thùy tuyến giáp hoặc cắt bỏ tuyến giáp) hoặc toàn bộ tuyến giáp (cắt toàn bộ tuyến giáp) để xác định chắc chắn liệu bướu cổ hoặc nốt có phải là ung thư hay không.
• Phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp phì đại có thể làm giảm bớt sự chèn ép của các cấu trúc lân cận và cải thiện các triệu chứng ở những bệnh nhân có liên quan đến khó nuốt, ho hoặc khó thở.
• Phẫu thuật tuyến giáp cũng có thể chữa một số dạng hoạt động quá mức của tuyến giáp liên quan đến bướu cổ hoặc nốt.

Rủi ro của phẫu thuật:

• Phẫu thuật tuyến giáp cần nằm viện và phải gây mê. Vết mổ gây đau trong một hoặc hai ngày sau khi phẫu thuật và sẽ để lại sẹo, thông thường vết sẹo sẽ mờ sau khoảng một năm. Giống như bất kỳ cuộc phẫu thuật nào, chảy máu và nhiễm trùng có thể sẽ xảy ra.
• Đằng sau tuyến giáp, có hai bộ cấu trúc quan trọng có thể vô tình bị thương trong quá trình hoạt động của tuyến giáp. Các dây thần kinh thanh quản tái phát chạy dọc theo bên khí quản trên đường đến hộp thoại (thanh quản), nơi chúng điều khiển các cơ di chuyển dây thanh âm. Nếu một trong những dây thần kinh này bị cắt, đập hoặc bị cắt nguồn cung cấp máu thì một người sẽ bị mất giọng ở một mức độ nào đó.
• Tình trạng tê liệt dây thanh này có thể dẫn đến một loạt các thay đổi về giọng nói, từ mất một hoặc hai quãng tám cao trong khi hát đến không thể hét lên đến giọng thì thầm vô hiệu nghiêm trọng. Nếu cả hai dây thần kinh thanh quản tái phát đều bị thương thì một người có thể bị khó thở và cần phải tạo một lỗ nối khí quản với phía trước cổ (mở khí quản).
• Bốn tuyến cận giáp cũng nằm phía sau tuyến giáp: hai tuyến mỗi bên. Nếu vô tình cắt bỏ hoặc bị thương các parathyroids thì nồng độ canxi trong máu của bệnh nhân sẽ giảm xuống, dẫn đến ngứa ran, tê và chuột rút cơ. Hiếm khi mức canxi thấp nghiêm trọng có thể dẫn đến co thắt cổ họng hoặc co giật. Nhưng rất may mắn thay, những biến chứng này có thể hạn chế được bởi bàn tay của bác sĩ phẫu thuật tuyến giáp có kinh nghiệm;
• Chấn thương nhẹ thường tự khỏi trong vài ngày hoặc vài tuần sau khi phẫu thuật và có những phương pháp điều trị có thể cải thiện vấn đề.

3. Những lưu ý sau khi mổ bướu cổ

3.1. Không la hét

Tuyến giáp gần với thanh quản nên sau khi mổ bướu cổ, bạn không được la hét hay nói to, hạn chế nói chuyện hoặc chỉ nên nói chuyện nhẹ nhàng để tránh tổn thương đến vết mổ và cũng bởi vùng cổ đang bị tổn thương gây đau và cứng.

3.2.Vệ sinh vết mổ bướu cổ

Điểm cần lưu ý nhất và phải được quan tâm hàng đầu sau khi mổ bướu cổ là vệ sinh vết mổ. Với đa số các trường hợp, người bệnh sẽ không được tắm với nước (bằng cả vòi hoa sen hay tắm bồn) hay để nước tiếp xúc trực tiếp với vết mổ cho đến khi liền hoàn toàn. Bên cạnh đó, sau khi mổ thì vùng da tại vị trí mổ sẽ hơi sưng nề và thâm tím, sau một thời gian ngắn sẽ trở lại bình thường. Tuy nhiên, nếu tình trạng trên không có biểu hiện thuyên giảm hay có dấu hiệu nặng hơn thì người nhà cần tái khám ngay lập tức, vì đó có thể là biểu hiện của tình trạng nhiễm trùng.

Khi vết mổ lành hoàn toàn sẽ để lại vết sẹo lồi có màu hồng gồ lên trên da, nên sau khi vết mổ đã liền hẳn và để lại sẹo bạn có thể bôi kem dưỡng ẩm, có thể dùng kem chống sẹo nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

3.3.Theo dõi các biến chứng sau mổ

Cần có sự theo dõi thường xuyên và chặt chẽ tình trạng của người bệnh sau mổ bướu cổ để có thể phát hiện kịp thời các biến chứng cũng như có biện pháp khắc phục kịp thời.

Các dấu hiệu như sốt cao, rỉ dịch hay máu nhiều, dấu hiệu nhiễm trùng nhiễm độc, vết mổ đau nhiều...nếu có các triệu chứng trên cần đến ngay cơ sở y tế đã mổ cho người bệnh để kiểm tra lại.

3.4.Vận động

Sau ca mổ bướu cổ đơn thuần, bệnh nhân sẽ mất khoảng 10 ngày để hồi phục. Do đó, trong khoảng thời gian trên, bệnh nhân không nhấc bất cứ vật nặng nào hoặc thực hiện các vận động mạnh khiến gia tăng áp lực lên vùng cổ nơi có vết mổ.

Sau 10 ngày kể từ khi mổ thì người bệnh khi có thể quay đầu mà không thấy đau đớn hay gặp khó khăn gì. Bệnh nhân có thể thực hiện các hoạt động hàng ngày khác và có thể tham gia được các hoạt động thể thao nhẹ nhàng.

3.5. Ăn gì sau mổ bướu cổ? Chế độ dinh dưỡng sau khi môt bướu cổ

Do sau mổ cổ của bạn chưa ổn định vẫn còn đau và cứng, vì vậy bạn nên ăn các loại thực phẩm mềm và dễ nuốt, kiêng đồ ăn chua, cay, cứng khó tiêu. Trong bữa ăn cũng nên nhai kỹ, ăn chậm, uống nhiều nước hoặc ăn cùng với canh để làm mềm thức ăn và tránh bị nghẹn. Tốt nhất, nếu bệnh nhân đã chán ăn cháo, bạn có thể sử dụng máy xay sinh tố xay những thức ăn đã được nấu chín cho bệnh nhân.

Theo đó, bệnh nhân nên ăn những loại thực phẩm sau đây:

• Trái cây tươi và rau quả: Các loại thực phẩm cụ thể như quả việt quất , anh đào, bí, khoai lang và ớt xanh rất giàu chất chống oxy hóa, chất dinh dưỡng giúp đưa tuyến giáp về trạng thái cân bằng.
• Thực phẩm giàu iốt và selen như muối i ốt, hải sản, nấm, cá tuyết, sữa, tôm và cá ngừ.
• Rong biển : có hàm lượng iốt cao, là tiền chất của hormon tuyến giáp.
• Thực phẩm giàu vitamin B: thịt, các sản phẩm từ sữa, cá hồi, nho, dưa hấu.

Những thực phẩm cần tránh đó là:

• Goitrogens: sản xuất thiocyanate làm giảm sản xuất tuyến giáp. Thực phẩm gây goitrogenic bao gồm sắn, đậu lima, ngô, măng và khoai lang.
• Các loại rau họ cải chứa isothiocyanates làm giảm sự hấp thụ và tái hấp thu iốt của tuyến giáp.
• Caffeine, đậu phộng, đào, dâu tây, củ cải và rau bina .
• Gluten có thể làm tăng sự tấn công tự miễn dịch của bệnh viêm tuyến giáp Hashimoto.
• Rượu bia, hút thuốc lá và các loại thuốc có ga có tác dụng gây độc cho tuyến giáp.

3.6. Tái khám

Bất cứ bệnh nhân nào sau khi trải qua mọi cuộc phẫu thuật đều phải tuân thủ lịch tái khám để kiểm tra vết mổ, nồng độ hormone và tình trạng sức khỏe. Thông qua các cuộc tái khám này bạn sẽ nhận được lời khuyên của bác sĩ về việc về chế độ ăn uống, sinh hoạt nếu cần thiết.

3.7. Chú ý về phòng của người bệnh

• Giường của bệnh nhân sau mổ bướu cổ phải êm ái, thoải mái chắc chắn, nên đặt giường ở tư thế thấp đầu tránh gây áp lực lên vết mổ.
• Bạn phải ghi nhớ những lưu ý sau khi mổ bướu cổ này, vì nếu như trời rét phải có đủ chăn ấm, có túi nước nóng đặt xung quanh, bên cạnh đó có thể dùng máy sưởi, bố trí sẵn các đệm hơi nóng,... Mùa nóng thì phòng phải thoáng mát, nên có điều hòa, tránh ngột ngạt, cần tạo cảm giác thoải mái nhất cho người bệnh.

Ngoài ra, một số trường hợp sau khi mổ bướu cổ sẽ phải dùng kết hợp thêm thuốc phục hồi theo sự chỉ định của bác sĩ. Hãy ghi nhớ những lưu ý sau khi mổ bướu cổ để bạn phải hỏi bác sĩ chi tiết để sử dụng thuốc đúng liều lượng giúp quá trình phục hồi diễn ra nhanh chóng.

Hi vọng những thông tin trong bài viết trên đã giúp bạn hiểu hơn về bệnh bướu cổ cũng như những lưu ý sau khi mổ bướu cổ. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bạn hãy liên hệ tới bác sĩ Vinmec để được thăm khám và hỗ trợ.

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.