Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc - Bác sĩ Nội tổng quát - Nội tiết - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Tuyến giáp là một cơ quan có nhiều bệnh lý và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe đặc biệt là nữ giới. Siêu âm tuyến giáp hiện nay là một trong những cách thăm khám phổ biến nhất trong chương trình kiểm tra tổng quát theo dõi tình trạng sức khỏe.
1. Siêu âm tuyến giáp là gì?
Tuyến giáp là tuyến nội tiết quan trọng và lớn nhất trong cơ thể nằm phía trước cổ hình dạng như con bướm, có 2 thùy phải và thùy trái, tiết các hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), nhận ảnh hưởng điều hòa của hormone TSH từ tuyến yên trên não cũng như T4/T3 có chức năng điều hòa nhiều chuyển hóa trong cơ thể.
Siêu âm tuyến giáp là phương pháp thăm khám làm hiện hình cấu trúc tuyến giáp bằng siêu âm nhằm khảo sát tuyến giáp bình thường cũng như phát hiện các tổn thương tại tuyến giáp, đồng thời khảo sát tổn thương tuyến cận giáp và các nhóm hạch liên quan nếu có.
Siêu âm đàn hồi mô tuyến giáp là một kỹ thuật siêu âm đánh giá độ cứng của mô thông qua mức độ đàn hồi của mô khi chịu tác động của lực cơ học, một phương pháp mới trong chẩn đoán sớm ung thư tuyến giáp. Những mô bệnh lý có cùng độ phản hồi âm thì trên hình ảnh siêu âm B mode khó phân biệt tính chất lành tính hay ác tính, siêu âm Doppler có thể hỗ trợ thêm cho nhận định, những khối u ác thường tăng sinh mạch máu nhiều, vì vậy siêu âm đàn hồi mô tuyến giáp sẽ giúp bổ sung thêm thông tin về đặc tính của mô tổn thương để làm tăng khả năng chẩn đoán.
2. Chỉ định siêu âm tuyến giáp
Khám sàng lọc những người có nguy cơ cao bệnh lý ung thư giáp trạng như tiền sử xạ trị ngoài ở trẻ em, tiền sử gia đình có ung thư giáp thể tủy, tiền sử cá nhân hay gia đình bệnh basedow hoặc đa polyp gia đình, tập trung calcitonine tăng gấp 2 lần, đánh giá tổn thương giáp trạng khi phát hiện thấy trên lâm sàng bao gồm tất cả các trường hợp có dấu hiệu lâm sàng bệnh lý giáp trạng: Viêm giáp, rối loạn chức năng, hạch bất thường vùng cổ. Theo dõi định kỳ tổn thương tại tuyến giáp, sau phẫu thuật tuyến giáp. Định vị can thiệp chẩn đoán và điều trị tổn thương giáp trạng (chọc hút tế bào kim nhỏ, chọc hút nang giáp...).
Theo bác sỹ Ngọc, phần này cấu trúc như sau:
- Phát hiện nhân đơn độc, bướu giáp đa nhân, viêm giáp, rối loạn chức năng tuyến giáp (cường giáp, suy giáp) khi khám tuyến giáp; theo dõi định kì các tổn thương tuyến giáp nêu trên.
- Nghi ngờ có nhân tuyến giáp ở bênh nhân khó khám tuyến giáp
- Tiền sử xạ trị vùng cổ
- Tiền sử gia đình: ung thư tủy tuyến giáp, đa u nội tiết type 2 (là một tình trạng di truyền kết hợp 3 loại ung thư nguyên phát gồm ung thư tủy tuyến giáp, ung thư tuyến cận giáp và ung thư tủy thượng thận) hoặc ung thư tế bào nhú tuyến giáp
- Xuất hiện hạch cổ chưa rõ nguyên nhân
- Trước khi phẫu thuật cắt tuyến giáp do ung thư tuyến giáp, chọc hút tế bào bằng kim nhỏ - FNA tuyến giáp; theo dõi lâu dài sau cắt tuyến giáp
3. Quy trình kỹ thuật siêu âm tuyến giáp
Đầu tiên người bệnh nằm ngửa, kê gối dưới vai và nâng đầu lên cao, ngửa ra sau, hai tay xuôi theo người nhằm bộc lộ vùng cần siêu âm tuyến giáp. Cởi bỏ đồ trang sức nếu có.
Bác sĩ siêu âm tiến hành di chuyển đầu dò với tốc độ vừa phải, với các lát cắt liên tục và quét theo mặt phẳng cắt ngang, cắt dọc theo trục tuyến giáp nhằm khảo sát toàn bộ hai thùy, eo giáp và các nhóm hạch lân cận.
Khi bác sĩ phát hiện hình ảnh tổn thương lan toả, xác định kích thước chiều dài, chiều ngang, bề dày tuyến giáp và bề dày eo giáp, cấu trúc âm so sánh với nhóm cơ lân cận và sử dụng Doppler màu và Doppler năng lượng đánh giá tình trạng tăng sinh mạch.
Khi phát hiện tổn thương khu trú cần thực hiện các lát cắt khác nhau nhằm xác định: Vị trí, số lượng tổn thương rồi lập sơ đồ tổn thương, hình dạng, đường bờ tổn thương, đo kích thước theo 3 chiều, ít nhất phải đo trục lớn trước sau và trục ngang phải trái kèm mô tả cấu trúc ổ tổn thương như tăng âm, giảm âm, đồng âm,vôi hóa trong tổn thương cũng như đặc điểm vùng tổn thương gồm trống âm, vách hóa trong tổn thương, giảm âm, đồng âm, tăng âm hay vôi hóa trong tổn thương. Xác định nhóm hạch cổ tổn thương nếu có. Phổ màu Doppler màu và Doppler năng lượng để đánh giá tình trạng tăng sinh mạch trung tâm hoặc hỗn hợp trung tâm và ngoại vi. Những tổn thương cần loại trừ u ác tính giáp trạng khi các nốt tổn thương kích thước >2cm hoặc kích thước <2cm trên người có nguy cơ cao hoặc xuất hiện dấu hiệu trên lâm sàng, nang giáp chiếm trên 25% là tổ chức. Nốt tổn thương giáp có ít nhất 2 dấu hiệu như nốt đặc và giảm âm, vôi hóa nhỏ rải rác, bờ và giới hạn không rõ, dạng khối chiều cao lớn hơn chiều rộng, mạch hóa dạng hỗn hợp.
Khi phát hiện hạch tổn thương phối hợp thì cần xác định vị trí lập sơ đồ, kích thước, hình thái và cấu trúc hạch
4. Lợi ích của siêu âm tuyến giáp
Siêu âm tuyến giáp là kỹ thuật không sử dụng kim tiêm, không gây đau đớn, dễ áp dụng và ít tốn kém hơn so với phương pháp khác. Siêu âm cho ra hình ảnh thực, rõ nét về mô mềm, an toàn, không có bức xạ ion hóa, cũng là công cụ tốt để hướng dẫn thủ tục xâm lấn tối thiểu như sinh thiết kim và chọc hút dịch.
Tuyến giáp ở vị trí dễ thăm khám và một số bệnh có thể phát hiện bằng mắt thường. Nên siêu âm tuyến giáp được thăm khám khi đi khám sức khỏe tổng quát và được chỉ định khám khi bác sỹ khám lâm sàng vùng cổ nghi ngờ có khối u vùng cổ, bướu giáp (bướu cổ), khối trong trung thất, hoặc khi khám lâm sàng bình thường nhưng nghi ngờ có bệnh lý tuyến giáp qua các xét nghiệm.
Tuyến giáp có nhiều chức năng quan trọng và siêu âm tuyến giáp được thực hiện dễ dàng, nhanh chóng, cho kết quả chính xác.Nên khám và theo dõi định kỳ để phát hiện tình trạng bệnh lý và khắc phục kịp thời, đảm bảo sức khỏe cho chính bản thân và gia đình.
Để đăng ký khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY
XEM THÊM
- Chẩn đoán suy giáp bằng xạ hình tuyến giáp
- Các bệnh lý thường gặp ở tuyến giáp
- Vai trò của xạ hình tuyến giáp trong chẩn đoán các bệnh lý tuyến giáp
